Χορεύοντας με το χάος
Η έκκριση της ντοπαμίνης είναι συνδεδεμένη όχι μόνο με την τελική και συχνά απρόβλεπτη έκβαση μιας διαδικασίας, αλλά και με την ίδια τη διαδικασία
Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πολύπλοκη από ένα αεροπλάνο. Αν όμως κανείς δεν τολμά να οδηγήσει αεροπλάνο εκτός κι αν έχει δίπλωμα πιλότου, όλοι πασχίζουμε να προβλέψουμε το μέλλον, με εφόδια μερικές εντυπώσεις, μερικές εμπειρίες και ένα "οδηγό βασικής επιβίωσης", που μάς παρέχουν οι προηγούμενοι, συνήθως οι γονείς μας.
Ωστόσο, ο άνθρωπος έχει προσαρμοστεί και να αγαπά το απρόβλεπτο, με τον πυρήνα του είναι του! Λόγω του τρόπου έκκρισης της ντοπαμίνης, οι άνθρωποι μεγιστοποιούμε τη χαρά μας όταν είμαστε πολύ κοντά στην επίτευξη, όσο η νικη είναι ελαφρώς αβέβαιη και λιγότερο όταν νικάμε. Η έκκριση της ντοπαμίνης, που είναι ένας βασικός νευροδιαβιβαστής, διαμεσολαβεί για αυτή τη συναισθηματική κατάσταση ευχαρίστησης, ακριβώς όπως η αδρεναλίνη διαμεσολαβεί για τη συναισθηματική κατάσταση της αγωνίας.
Η έκκριση της ντοπαμίνης είναι συνδεδεμένη όχι μόνο με την τελική και συχνά απρόβλεπτη έκβαση μιας διαδικασίας, αλλά και με την ίδια τη διαδικασία, ώστε αυτό το νευροχημικό κύκλωμα κυριολεκτικά του νοήματος της ζωής και της ελπίδας όχι μόνο είναι προσαρμογή μας στα απρόβλεπτα, αλλά έχει υπάρξει και θεμελιώδες συστατικό της ανθρώπινης προόδου απέναντι σε μια ρεαλιστικά επώδυνη και επίπονη πραγματικότητα. Αν είναι έτσι, μια τεχνητή απόλυτη πρόβλεπτική ικανότητα, που πολλοί σήμερα ονειρεύονται, θα κατέστρεφε αυτό τον χορό με το χάος, τον βασικό ανθρώπινο μηχανισμό ισορροπίας.
Ωστόσο, μια τέτοια επίτευξη –ή, κατά κάποιους, η γέννηση του είδους που θα μας διαδεχθεί στη δυναστεία του πλανήτη, χάνοντας οι Homo sapiens την ίσως και ειδοποιό υπεροχή μας– είναι αμφίβολο ότι είναι και φυσικά εφικτός. Για παράδειγμα, κρίνεται αδύνατη η προσομοίωση όλων των δυνατών εξελίξεων έστω και ενός παιχνιδιού στο σκάκι, που ανέρχονται σε ένα αστρονομικής φύσης αριθμό, της τάξης του 10 στην 120ή δύναμη (το 1 με 120 μηδενικά δεξιά του, ~13 τάξεις δισεκατομμυρίου), αριθμός ο οποίος ανάγει την πολυπλοκότητά του παιχνιδιού σε «χάος».
Αν κάτι τέτοιο ισχύει για το σκάκι, είναι προφανές ότι θα ισχύει πολύ περισσότερο και για τον εγκέφαλο ενός ατόμου, την ιστορία του ανθρώπινου γένους και τη φυσική εξέλιξη όλων των πραγμάτων, ανεξάρτητα από το μελλοντικό βαθμό ανάπτυξης τεχνητών φορέων προβλεπτικής ικανότητας.
ΦΩΤΟ ΑΡΧΕΙΟΥ
ΚΩΣΤΑΣ ΣΠΙΓΓΟΣ
Ο Κωνσταντίνος Χρ. Σπίγγος γεννήθηκε το 1971 στον Πειραιά και αποφοίτησε από το 3ο Λύκειο Χαϊδαρίου. Είναι νευρολόγος, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών και ειδικευθείς στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» και στο Ινστιτούτο Νευρολογίας του Λονδίνου το 1999, όπου του απονεμήθηκε το Δίπλωμα Κλινικής Νευρολογίας από το πανεπιστήμιο UCL. Είναι μέλος της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρίας και της Ελληνικής Εταιρίας Κεφαλαλγίας από το 2004. Στα πλαίσια της κλινικής του δραστηριότητας, ως ειδικός νευρολόγος, έχει διατελέσει επιστημονικός συνεργάτης του Γ. Ν. Α. «Γ. Γεννηματάς», του ιδιωτικού θεραπευτηρίου «Υγεία», καθώς και επιμελητής του Γενικού Νομαρχιακού Νοσοκομείου Κέρκυρας. Έχει δεκάδες διεθνείς και ελληνικές δημοσιεύσεις και συμμετοχές σε επιστημονικά συνέδρια. Από το 2003 ζει και εργάζεται ως ιδιώτης γιατρός στην Κέρκυρα. Εκ παραλλήλου, ασκεί δραστηριότητες επιστημονικού συγγραφέα με εξειδίκευση στη Νευρολογία και στην Ψυχιατρική, δραστηριότητες ενημέρωσης και επιμόρφωσης στον τομέα της Νευρολογίας και της Ψυχιατρικής και στον ευρύτερο τομέα των σχέσεων ιατρού - ασθενούς, δραστηριότητες επιστημονικού συμβούλου και εκπαιδευτή για λογαριασμό εταιριών του φαρμακευτικού τομέα, καθώς και πολυετή δραστηριότητα στον τομέα της μετάφρασης και επιμέλειας κειμένων και βιβλίων ιατρικού και ευρύτερου ιατρο-κοινωνικού ενδιαφέροντος. Έχει διατελέσει εκλεγμένο μέλος ΔΣ της Ελληνικής Εταιρίας Κεφαλαλγίας και του Ιατρικού Συλλόγου Κέρκυρας. Από το 2003 έως το 2009 υπήρξε επιστημονικός διευθυντής και τακτικός αρθρογράφος του περιοδικού εκλαϊκευμένης ιατρικής «Popular Medicine», μηνιαίου ένθετου της εφημερίδας «Καθημερινή». Σήμερα αρθρογραφεί στην εβδομαδιαία στήλη «Με κρότους και ψίθυρους» της κερκυραϊκής εφημερίδας «Καθημερινή Ενημέρωση» και είναι παραγωγός του ραδιοφωνικού ενθέτου «Επισυνάψεις» στον Κύμα FM 90,3. Έχει συγγράψει το βιβλίο εκλαϊκευμένης νευροεπιστήμης «Γνωστικός και ψυχικός εγκέφαλος» (2014), τη συλλογή έμμετρου και πεζού λόγου «Χρήζεις προστασίας» (2018), τη συλλογή φιλοσοφικού χαρακτήρα δοκιμίων «Επισυνάψεις» (2019) και την ποιητική συλλογή «Καλούπια αναπνοών» το 2021. Συμμετέχει στο καθημερινό κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι με συχνές διαλέξεις, παρουσιάσεις, εισηγήσεις, άρθρα γνώμης, δημόσιες παρεμβάσεις και πολιτική δράση.