Με κομμένη την ανάσα
Σταμάτης Κυριάκης
15 Σεπτεμβρίου 2022
/ 15:43
Γράφει ο Σταμάτης Κυριάκης
Πέθανε με υποβοηθούμενη ευθανασία ο Ζαν Λίκ Κοντάρ, ο αρχιερέας του νέου κύματος του Γαλλικού κινηματογράφου σε ηλικία 91 ετών.
Το 2002 σε ψηφοφορία κριτικών του κινηματογραφικού περιοδικού Sight & Sound, του βρετανικού ινστιτούτου κινηματογράφου (BFI), κατετάγη τρίτος ανάμεσα στους δέκα καλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών.
Το ίδιο περιοδικό κατέταξε την ταινία του: «Με Κομμένη Την Ανάσα» σαν την 13η καλύτερη ταινία όλων των εποχών ενώ μέσα στις πρώτες 50 έχουν συμπεριληφθεί και άλλες τρεις ταινίες του: «Η Περιφρόνηση» , «Ο Τρελός Πιερό» και «Histoire(s) du Cinema» .
Πολυβραβευμένος άφησε το ανεξίτηλο αποτύπωμα του στην ιστορία της 7ης τέχνης.
Η σοβαρότερη συμβολή του στην κινηματογραφική κυριαρχούσα αισθητική είναι, νομίζω , ο παραμερισμός της στο όνομα της ουσίας.
Ο Ζαν Λίκ Κοντάρ υπήρξε γέννημα της εποχής όπου ετέθη υπό αμφισβήτηση το πειθαρχικό μοντέλο της βιομηχανικής περιόδου.
Υπηρέτησε με το κινηματογραφικό του έργο τον Μάη του 68 και συμμετείχε ενεργά στα κινήματα της εποχής του .
Το έργο του ήρθε σε ευθεία σύγκρουση με την επικρατούσα αισθητική του χολιγουντιανού σινεμά.
Γράφτηκαν πλήθος άρθρων για την ζωή και το έργο του.
Το δικό μου σχόλιο εδώ δεν μπορεί να έχει την βαρύτητα ενός κριτικού του σινεμά αλλά μπορεί να εκληφθεί ως ένα σχόλιο ενός θεατή των ταινιών του.
Οι ταινίες του Γκοντάρ μοιάζουν με ντοκιμαντέρ χαμηλού κόστους από έναν ανεπιτήδευτο σκηνοθέτη ταινιών μικρού μήκους.
Δίνει σημασία στην ουσία και όχι στην «υψηλή» αισθητική.
Το μεγαλειώδες είναι ότι καταφέρνει με έναν μαγικό τρόπο να βάζει τον θεατή στην θέση του δημιουργού.
Αισθάνεσαι διαρκώς ότι είσαι εντός.
«Αν κάποιος θεατής μου πει "η ταινία που είδα είναι κακή", του απαντάω, "εσύ φταις, γιατί, τι έκανες για να είναι ο διάλογος καλός;". Δεν καταφέρνω να το πω αλλιώς. Αν ο κόσμος πάει άσχημα, είναι γιατί κάπου φταις κι εσύ».
Μαέστρος στον σαρκασμό και στα βιτριολικά ευφυολογήματα του τύπου:
«Με ρωτούν «τι εννοείς ακριβώς» και απαντώ, εννοώ, αλλά όχι ακριβώς»
«Μια ιστορία πρέπει να έχει αρχή, μέση και τέλος αλλά όχι απαραίτητα με τη συγκεκριμένη σειρά».
Πρόλαβε να κάνει και δήλωση κατά του Ζελένσκυ στην πρόσφατη ομιλία του στο φεστιβάλ Καννών.
«Η παρέμβαση του Ζελένσκι στο Φεστιβάλ των Καννών είναι προφανής, αν την εξετάσουμε από την άποψη αυτού που ονομάζεται “σκηνοθεσία”: ένας κακός ηθοποιός, ένας επαγγελματίας κωμικός υπό το βλέμμα άλλων επαγγελματιών οικείων επαγγελμάτων. Νομίζω ότι έχω πει κάτι ανάλογο πριν από πολύ καιρό. Χρειάστηκε έτσι η σκηνοθεσία του νιοστού παγκόσμιου πολέμου και η απειλή μιας ακόμη καταστροφής για να μάθει ο κόσμος ότι οι Κάννες είναι ένα εργαλείο προπαγάνδας, όπως όλα τα άλλα. Προπαγανδίζουν τη δυτική αισθητική.»
Θυμάμαι, την ταινία «Αλφαβίλ». Την είδα στο τοίχο του απέναντι σπιτιού.
Επρόκειτο να την προβάλουμε στην κινηματογραφική λέσχη αλλά για κάποιο λόγο που δεν θυμάμαι ματαιώθηκε η προβολή.
Έτσι ο Παναγιώτης Περιστέρης έφερε την κόπια και μια δική του μηχανή προβολής και καθίσαμε στην αυλή να την δούμε, να μην πάει χαμένη.
Οι θεατές είμαστε τέσσερις και ο σκύλος μου που παρακολουθούσε με μεγάλη προσοχή.
Σε μια κρίσιμη φάση της ταινίας πετάγεται ο σκύλος και τρέχει προς την οθόνη.
Ήμασταν έτοιμοι να σκεφτούμε κάτι βαθυστόχαστο σε σχέση με την δύναμη των εικόνων του Γκοντάρ και την επίδραση τους στο ζωικό βασίλειο.
Η αλήθεια ήταν ότι ο σκύλος είχε δει έναν αρουραίο που ξεμύτιζε από ένα φρεάτιο στην βάση του τοίχου.
Σταμάτης Κυριάκης
Κέρκυρα 14 Σεπτεμβρίου 2022
Το 2002 σε ψηφοφορία κριτικών του κινηματογραφικού περιοδικού Sight & Sound, του βρετανικού ινστιτούτου κινηματογράφου (BFI), κατετάγη τρίτος ανάμεσα στους δέκα καλύτερους σκηνοθέτες όλων των εποχών.
Το ίδιο περιοδικό κατέταξε την ταινία του: «Με Κομμένη Την Ανάσα» σαν την 13η καλύτερη ταινία όλων των εποχών ενώ μέσα στις πρώτες 50 έχουν συμπεριληφθεί και άλλες τρεις ταινίες του: «Η Περιφρόνηση» , «Ο Τρελός Πιερό» και «Histoire(s) du Cinema» .
Πολυβραβευμένος άφησε το ανεξίτηλο αποτύπωμα του στην ιστορία της 7ης τέχνης.
Η σοβαρότερη συμβολή του στην κινηματογραφική κυριαρχούσα αισθητική είναι, νομίζω , ο παραμερισμός της στο όνομα της ουσίας.
Ο Ζαν Λίκ Κοντάρ υπήρξε γέννημα της εποχής όπου ετέθη υπό αμφισβήτηση το πειθαρχικό μοντέλο της βιομηχανικής περιόδου.
Υπηρέτησε με το κινηματογραφικό του έργο τον Μάη του 68 και συμμετείχε ενεργά στα κινήματα της εποχής του .
Το έργο του ήρθε σε ευθεία σύγκρουση με την επικρατούσα αισθητική του χολιγουντιανού σινεμά.
Γράφτηκαν πλήθος άρθρων για την ζωή και το έργο του.
Το δικό μου σχόλιο εδώ δεν μπορεί να έχει την βαρύτητα ενός κριτικού του σινεμά αλλά μπορεί να εκληφθεί ως ένα σχόλιο ενός θεατή των ταινιών του.
Οι ταινίες του Γκοντάρ μοιάζουν με ντοκιμαντέρ χαμηλού κόστους από έναν ανεπιτήδευτο σκηνοθέτη ταινιών μικρού μήκους.
Δίνει σημασία στην ουσία και όχι στην «υψηλή» αισθητική.
Το μεγαλειώδες είναι ότι καταφέρνει με έναν μαγικό τρόπο να βάζει τον θεατή στην θέση του δημιουργού.
Αισθάνεσαι διαρκώς ότι είσαι εντός.
«Αν κάποιος θεατής μου πει "η ταινία που είδα είναι κακή", του απαντάω, "εσύ φταις, γιατί, τι έκανες για να είναι ο διάλογος καλός;". Δεν καταφέρνω να το πω αλλιώς. Αν ο κόσμος πάει άσχημα, είναι γιατί κάπου φταις κι εσύ».
Μαέστρος στον σαρκασμό και στα βιτριολικά ευφυολογήματα του τύπου:
«Με ρωτούν «τι εννοείς ακριβώς» και απαντώ, εννοώ, αλλά όχι ακριβώς»
«Μια ιστορία πρέπει να έχει αρχή, μέση και τέλος αλλά όχι απαραίτητα με τη συγκεκριμένη σειρά».
Πρόλαβε να κάνει και δήλωση κατά του Ζελένσκυ στην πρόσφατη ομιλία του στο φεστιβάλ Καννών.
«Η παρέμβαση του Ζελένσκι στο Φεστιβάλ των Καννών είναι προφανής, αν την εξετάσουμε από την άποψη αυτού που ονομάζεται “σκηνοθεσία”: ένας κακός ηθοποιός, ένας επαγγελματίας κωμικός υπό το βλέμμα άλλων επαγγελματιών οικείων επαγγελμάτων. Νομίζω ότι έχω πει κάτι ανάλογο πριν από πολύ καιρό. Χρειάστηκε έτσι η σκηνοθεσία του νιοστού παγκόσμιου πολέμου και η απειλή μιας ακόμη καταστροφής για να μάθει ο κόσμος ότι οι Κάννες είναι ένα εργαλείο προπαγάνδας, όπως όλα τα άλλα. Προπαγανδίζουν τη δυτική αισθητική.»
Θυμάμαι, την ταινία «Αλφαβίλ». Την είδα στο τοίχο του απέναντι σπιτιού.
Επρόκειτο να την προβάλουμε στην κινηματογραφική λέσχη αλλά για κάποιο λόγο που δεν θυμάμαι ματαιώθηκε η προβολή.
Έτσι ο Παναγιώτης Περιστέρης έφερε την κόπια και μια δική του μηχανή προβολής και καθίσαμε στην αυλή να την δούμε, να μην πάει χαμένη.
Οι θεατές είμαστε τέσσερις και ο σκύλος μου που παρακολουθούσε με μεγάλη προσοχή.
Σε μια κρίσιμη φάση της ταινίας πετάγεται ο σκύλος και τρέχει προς την οθόνη.
Ήμασταν έτοιμοι να σκεφτούμε κάτι βαθυστόχαστο σε σχέση με την δύναμη των εικόνων του Γκοντάρ και την επίδραση τους στο ζωικό βασίλειο.
Η αλήθεια ήταν ότι ο σκύλος είχε δει έναν αρουραίο που ξεμύτιζε από ένα φρεάτιο στην βάση του τοίχου.
Σταμάτης Κυριάκης
Κέρκυρα 14 Σεπτεμβρίου 2022
