Τα ξεφούσκωτα σωσίβια δεν σώζουν

Σίγουρα όμως, συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού με συγκεκριμένους τρόπους συμπεριφοράς οδηγούν σε παραπανίσια επιτάχυνση. Υπάρχουν αυτοί που απλώς εφαρμόζουν λανθασμένα τα μέτρα λόγω μαθησιακής ανικανότητας (δηλαδή, που και να θέλουν δεν μπορούν), άλλοι που τα εφαρμόζουν με θέληση αλλά και άγνοια (θέλουν, μπορούν αλλά δεν ξέρουν), άλλοι που τα εφαρμόζουν μόνο γιατί ντρέπονται, άλλοι που μόνο φοβούνται τα πρόστιμα, αυτοί που αδιαφορούν και ενδεχομένως και κάποιοι που σκόπιμα θέλουν να διαδώσουν τον ιό. Το ύψος του αθροιστικού ποσοστού αυτής, της επιταχυντικής του λοιμού, υποομάδας του πληθυσμού καθορίζει και τη μέγιστη δυνατή απόδοση του κάθε προληπτικού μέτρου στο συγκεκριμένο πληθυσμό. Όχι το ύψος του προστίμου, όχι η εντατικοποίηση των μέτρων.

Όσο πιο μεγάλη η διασπορά του ιού, τόσο πιο μεγάλη απόδοση των επιβραδυντικών μέτρων θα απαιτείται προς έλεγχο της διάδοσης. Ωστόσο, η εγγενής απόδοση των μέτρων επιβράδυνσης είναι κάτι που δεν μπορεί να αυξηθεί. Από ένα βαθμό διασποράς του λοιμικού παράγοντα (ασυμπτωματικοί φορείς και ενεργά κρούσματα) και πάνω, δεν υπάρχει πλέον κανένα πρακτικά εφαρμόσιμο μέτρο που να μπορεί να αναχαιτίσει την επιτάχυνση και η κλιμάκωση των μέτρων περιττεύει. Μελέτες των Αμερικανικών CDC, σε ανύποπτο χρόνο, έχουν υπολογίσει το κρίσιμο πέραν των δυνατοτήτων όριο στο 1% του πληθυσμού.

Η κλιμάκωση των επιβραδυντικών μέτρων μέχρι σήμερα ασχολείται μόνο με δύο παραμέτρους, την ντροπή και το φόβο. Όσο και αν υποχρεώσουν, δεν επιτυγχάνουν την απόδοση που επιτυγχάνει η συνειδητοποίηση του κινδύνου.  Καμία συστηματική πρόνοια δεν υπήρξε για ενίσχυση της γνώσης και καμία για την αντιμετώπιση της αδιαφορίας. Και γνώση δεν είναι η απαγόρευση δημοσιοποίησης των fake news και των συνομωσιολογικών σεναρίων, ίσα-ίσα που έτσι μάλλον αυτοενισχύονται. Γνώση δεν είναι τα δελτία ειδήσεων που παραθέτουν τσουβάλια εντυπωσιακές εικόνες και απόψεις. Με απλά λόγια, η μεγιστοποίηση της ντροπής και του φόβου έχουν χαμηλή οροφή ως προς την απόδοσή τους. Την οροφή αυτή ενδέχεται ήδη να την έχουμε φτάσει. Όσα σωσίβια και να ρίξεις, κανείς δεν θα σωθεί αν είναι ξεφούσκωτα.

Έτσι, η κυβέρνηση εθελοτυφλεί ή, ακόμη χειρότερα, τελεί υπό πλήρη αμηχανία, συνεχίζοντας να δίνει το βάρος μόνο σε αυτούς τους παράγοντες. Δεν προκύπτει από πουθενά ότι έχει δώσει έμφαση στη βασική τρίτη ομάδα μέτρων, τα μέτρα ελέγχου της ζημιάς. Γνωστά από τα αυτοκίνητα και ως «μέτρα παθητικής ασφάλειας»: προετοιμασία της χώρας για το χειρότερο, που μπορεί να έρχεται και εντός 1 μήνα.

Πώς θα λειτουργήσει η αγορά και η εκπαίδευση όλο το χειμώνα; (Είναι δυνατό να υποστηρίζεται στα σοβαρά και δημοσίως ότι η εφαρμογή εκπαίδευσης εξ αποστάσεως λειτούργησε πέρσι ικανοποιητικά;) Πού είναι τα συγκεκριμένα σενάρια επείγουσας έκτακτης κινητοποίησης του ιατρικού δυναμικού της χώρας; Πού είναι τα «φύλλα πορείας» τους; Πού είναι η ειδική μετεκπαίδευσή τους;

Μιας και μιλάμε συνεχώς για τον οικονομικό αντίκτυπο, πού είναι η προσπάθεια ελαχιστοποίησης του κόστους της νέας οικονομίας της πανδημίας; Γιατί η τιμή της PCR για τον κορωνοϊό δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στον ΕΟΠΥΥ ώστε να καλύπτεται σε ανταποδοτική τιμή και να μπορεί φτηνά ο οποιοσδήποτε να αυτοϊχνηλατείται; Γιατί οι μάσκες, χειρουργικές, υφασμάτινες, χάρτινες ή ό, τι κριθεί σκόπιμο, δεν αποτελούν ήδη παροχή του ΕΟΠΥΥ, έστω προς τις ευπαθείς ομάδες, έστω και με ποσοστό συμμετοχής; Γιατί δεν έχει ληφθεί καμία πρωτοβουλία, μέσα στα οικονομικά μέτρα τόνωσης της αγοράς, να δοθούν κίνητρα σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς προς την εγχώρια παραγωγή των αντιδραστηρίων των εξετάσεων, αντί αυτά να εισάγονται από… τους «γνωστούς υπόπτους» των εισαγωγών, Κίνα και Νότιο Κορέα;

Ακόμη κι έτσι όμως, γιατί ενώ τα αντιδραστήρια στοιχίζουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες 20 ευρώ, το κόστος στο Ινστιτούτο Pasteur φτάνει στα 60 και στα ιδιωτικά κέντρα ξεπερνά τα 100; Έχουν παραγγελθεί αρκετά εμβόλια για τη γρίπη, τον άλλο σημαντικό χειμερινό επιβαρυντικό παράγοντα των κλινικών; Γιατί δεν έχουν ενταχθεί σε ειδικό μητρώο οι ευπαθείς ομάδες, ώστε να μπορούν να λαμβάνονται και να τους ανακοινώνονται στοχευμένα μέτρα προστασίας τους; Ποιος γιατρός είναι επί του παρόντος σε θέση να απαριθμήσει άμεσα έστω τους δικούς του ασθενείς που ανήκουν σε ευπαθή ομάδα;

Σε όλα αυτά και σε άλλα ενδεχομένως να υπάρχουν και ευσταθείς απαντήσεις που δεν γνωρίζω. Απλά λογικά ερωτήματα θέτω. Όπως έχω ξαναγράψει, το διακύβευμα της πανδημίας δεν είναι μόνο οι θάνατοι, που με το καλύτερο σενάριο υπολογίζονται σε 6-10.000 (ανάμεσα σε 18-24.000 νοσηλείες σε ΜΕΘ και σε 360000-500.000 απλές νοσηλείες), αυστηρά στις ιδανικές συνθήκες λειτουργίας του ελληνικού συστήματος υγείας και σε πολλαπλάσια αυτών εάν το σύστημα καταρρεύσει. Δεν είναι ούτε μόνο η οικονομία.

Το κρυφό και συγκλονιστικό διακύβευμα είναι η πίστη της κοινωνίας στον εαυτό της, του καθενός μας στο μέλλον του, μετά την τραυματική εμπειρία μείζονος αποτρέψιμου πολύνεκρου συμβάντος. Για όλους αυτούς τους λόγους, το ερώτημα του εάν θα γίνει lockdown και στην Κέρκυρα καθόλου δεν είναι το κύριο ή το μόνο σημαντικό.