Ένα καυτό καλοκαίρι στη Μεσόγειο
Σταμάτης Κυριάκης
10 Ιουνίου 2020
/ 12:04
Πριν καλά – καλά μπει το καλοκαίρι δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Τουρκίας έγγραφο με επτά αιτήματα της τουρκικής εταιρίας πετρελαίου προς την Γενική Διεύθυνση Μεταλλίων και Πετρελαίου της Τουρκίας.
Πρόκειται για ένα σχέδιο ερευνών και εξόρυξης πετρελαίου σε περιοχές Βορειανατολικά της Ρόδου, Ανατολικά της Ρόδου, Ανατολικά της Καρπάθου, Νοτιοανατολικά της Καρπάθου, Ανατολικά της Κρήτης και Νοτιοανατολικά της Κρήτης εντός της ζώνης της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας, δηλαδή εντός της ζώνης των 6 μιλίων. Όπως φαίνεται στον επισυναπτόμενο χάρτη με τις συντεταγμένες, η περιοχή καθορίζεται, μονομερώς από την Τουρκία σε ένα τμήμα της ΑΟΖ που έχει συμφωνήσει η Τουρκία με την κυβέρνηση της Τρίπολης.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε την σφοδρή αντίδραση της Ελληνικής κυβέρνησης δια στόματος του συμβούλου του πρωθυπουργού σε θέματα εθνικής ασφάλειας Αλέξανδρου Διακόπουλου όπου δήλωσε ότι «αν χρειαστεί θα απαντήσουμε και στρατιωτικά στην Τουρκία».
Μάλιστα, πληθαίνουν τα δημοσιεύματα που αποκαλύπτουν συγκεκριμένα πολεμικά σχέδια του υπουργείου Εθνικής Άμυνας που έχουν καταρτιστεί για την περίπτωση ενός τέτοιου ενδεχόμενου.
Προφανώς, η Τουρκία βιάζεται να προωθήσει τις θέσεις της εντός του καλοκαιριού για πολλούς λόγους.
Ένας βασικός λόγος είναι ότι μετά το καλοκαίρι μπορεί να έχει αλλάξει το σκηνικό στις ΗΠΑ με την πιθανή αποχώρηση του Ντόναλτ Τραμπ από την προεδρία.
Η ίδια η ιστορική αποδυνάμωση των ΗΠΑ αλλά και η οικονομική κρίση που την μαστίζει σε συνδυασμό με την πανδημία και τις καθημερινές κοινωνικές ταραχές (μια πρωτοφανής τριπλή κρίση!) είναι μια καλή ευκαιρία για την Τουρκία να προωθήσει τα σχέδια της στην Μεσόγειο μέσα στην αναμπουμπούλα.
Την ίδια στιγμή και η Ευρώπη βρίσκεται σε μια ανάλογη δυσμενή κατάσταση που ευνοεί την επιθετικότητα της Τούρκικης πολιτικής.
Ένας άλλος λόγος είναι η τουριστική παράλυση στην Μεσόγειο λόγω του κορονοϊού που αφήνει ελεύθερο το τοπίο για μια ένταση και ενδεχομένως για μια πολεμική αναταραχή απαλλαγμένη από τις πιέσεις των οικονομικών επιπτώσεων στον τουρισμό.
Το σημαντικότερο είναι ότι η Τουρκία επιδιώκει,μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της Λιβύης, να κατοχυρώσει την θέση της ως ιδιοκτήτης της ΑΟΖ από τις ακτές της Τουρκίας ως την Λιβύη και να μετατραπεί ντε φάκτο σε εγγυήτρια δύναμη και ρυθμιστικός παράγοντας σε κάθε μελλοντική απόπειρα εκμετάλλευσης και μεταφοράς των αποθεμάτων πετρελαίου στην περιοχή.
Ταυτόχρονα επιδιώκει να αποκτήσει δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο στην μια από τις τρεις κορυφές ενός γεωπολιτικού τριγώνου του οποίου οι άλλες δυο βρίσκονται στην Κασπία Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο.
Στη Μεσόγειο των 20 και πάνω μεγάλων λιμανιών διακινούνται πάνω από 800 εκατ. τόνοι εμπορευμάτων μέσω της διώρυγας Σουέζ, 598 εκατ. τόνοι διακινούνται με μέσα ναυτιλίας μικρών αποστάσεων.
Βασικά, δεν πρόκειται για μια πολιτική που δεν στοχεύει στην Ελλάδα ως προαιώνιο εχθρό, όπως θέλουν να πιστεύουν πολλοί, αλλά για την αγωνιώδη προσπάθεια της Τουρκίας να καταξιωθεί ως περιφερειακή δύναμη στην Μεσόγειο.
Η Ελλάδα είναι ένα και όχι το σοβαρότερο εμπόδιο.
Οι πιέσεις στον Έβρο δεν αφορούν τα ιερά όρια του βάλτου αλλά χρησιμεύουν ως αντιπερισπασμός προς την Ελλάδα και ως πίεση προς την Ευρώπη.
Η κατάσταση στην Μεσόγειο παραδόξως εντάθηκε σε μια στιγμή που πριν λίγες μέρες άρχισε η αποχώρηση των εταιρειών πετρελαίου που είχαν εγκατασταθεί στην ανατολική Μεσόγειο.
Ο λόγος είναι προφανής.
Η εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή είναι πλέον ασύμφορος προς το παρόν και υπό τις παρούσες συνθήκες.
Η πρωτοφανής κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου καθιστούν την εξόρυξη στην θάλασσα και μάλιστα από μεγάλα βάθη οικονομικά ασύμφορη.
Το πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας σε όλο τον πλανήτη έχει ως (ένα σοβαρό) αποτέλεσμα την μείωση της ζήτηση πετρελαίου με αποτέλεσμα χιλιάδες τάνκερ άνω των 100.000 τόνων σε όλο τον πλανήτη να είναι δεμένα στην ράδα και να χρησιμεύουν πλέον μόνον ως πλωτές αποθηκευτικές δεξαμενές.
Αρκούσε η μετάλλαξη ενός απειροελάχιστου ιού στην Κίνα που μεταπήδησε από ένα άγριο ζώο στον άνθρωπο για να ανατρέψει όλους τους σχεδιασμούς των πολυεθνικών στην Μεσόγειο και όχι μόνο.
Αυτό, βέβαια, σημαίνει ότι τα αφεντικά κατέβασαν προς το παρόν τα ρολά. Δεν σημαίνει και ότι εγκαταλείπουν τα δικαιώματα τους στην περιοχή.
Η δήλωση του υφυπουργού εξωτερικών των ΗΠΑ Φράνσις Φάνον αρμόδιου για θέματα Ενέργειας είναι ενδεικτική: «Τα νησιά έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα… Να σταματήσουν όλες οι προκλητικές ενέργειες που μπορεί να υπονομεύσουν την επενδυτική εμπιστοσύνη και την πολιτική σταθερότητα στην περιοχή»
είπε μιλώντας σε διαδικτυακή συζήτηση με θέμα «O East Med, η τριμερής συνεργασία (Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ) και ο ρόλος της στην περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια και οικονομική συνεργασία την εποχή του COVID-19 και εφεξής» που διοργάνωσε το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο. Βασικό του δε ζητούμενο ήταν η προώθηση των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων στην περιοχή και η θωράκιση του κράτους-τρομοκράτη του Ισραήλ.
Και συνέχισε:
«Δεν σχολιάζουμε τα θαλάσσια σύνορα των χωρών, αλλά ένα μνημόνιο δεν μπορεί να επηρεάσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τρίτων χωρών όπως η Ελλάδα. Το διεθνές δίκαιο της θάλασσας αναγνωρίζει ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα όπως κάθε άλλη περιοχή. Δεν σχολιάζουμε μελλοντικές ενέργειες που μπορεί να συμβούν ή όχι, ενθαρρύνουμε τα κράτη να σταματήσουν προκλητικές ενέργειες, συμπεριφορές και δηλώσεις. Η Τουρκία, κατέληξε, είναι σημαντική χώρα και θέλουμε να παραμείνει σε προσανατολισμό προς τη Δύση».
Οι εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δείχνουν ότι η Τουρκία έχει πολιτική στόχευση που βασίζεται στα συμφέροντα των ελίτ που βρίσκονται στην εξουσία.
Αντιθέτως η άρχουσα τάξη της Ελλάδας προτιμούσε πάντοτε τον ρόλο του υπάκουου υπηρέτη της Δύσης.Σε αυτήν την γραμμή κινήθηκε και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με τους «εθνικούς οραματισμούς» για την δημιουργία της συμμαχίας Ισραήλ-Αιγύπτου-Χαφτάρ-Κύπρου υπό την Αιγίδα ΗΠΑ-Γαλλίας-Αγγλίας, καταπατώντας μάλιστα το δικαίωμα της Παλαιστίνης για δικά της χωρικά ύδατα και ΑΟΖ στη Μεσόγειο.
Τότε που ο ΣΥΡΙΖΑ παρέδιδε την Βόρεια Μακεδονία στο ΝΑΤΟ και αντιμετώπιζε θαρραλέα τα στίφη των «Μακεδονομάχων»…
Αυτές οι επιλογές στο παρελθόν δημιούργησαν αμέτρητες θυσίες για το λαό.
Να φαντασθούμε ότι εάν χρειαστεί κάποια στιγμή οι μεγάλοι σύμμαχοί μας να υποχωρήσουν στις απαιτήσεις της Άγκυρας το κόστος θα το πληρώσει ο Ελληνικός λαός.
Ασφαλώς, και δεν είναι δυνατόν να υπάρξει μια διευθέτηση που να είναι επωφελής για όλους και να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ειρηνική συνύπαρξη στην περιοχή στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των πολυεθνικών.
Διευθέτηση των Ελληνοτουρκικών διαφορών, στην βάση της αμοιβαίας ωφέλειας, μπορεί να υπάρξει μόνον εκτός του πλαισίου συμφερόντων των πολυεθνικών.
Σε αυτήν την προοπτική θα πρέπει να διεκδικούμε σε Ελλάδα και Τουρκία.
Απόρριψη της πολιτικής των μονομερών ανακηρύξεων ως πάγιας τακτικής.
Υποστήριξη της πολιτικής των αμοιβαίων συμφωνιών και προσδιορισμών και των θαλάσσιων συνόρων και ζωνών.
Σεβασμός στις διεθνείς συμβάσεις και το διεθνές δίκαιο (ως έναρξη και όχι ως τέλος μιας διεθνούς δικαιακής πολιτικής).
Ειδικά σε ότι αφορά το Αιγαίο :
Το Αιγαίο δεν είναι ελληνική ή τούρκικη θάλασσα, Ελληνικό και Τούρκικο είναι ότι υπάρχει εντός των έξι μιλίων της αιγιαλίτιδας ζώνης κάθε χώρας.
Το Αιγαίο είναι ημίκλειστη θάλασσα με πλήθος νησιών που έχουν το δικαίωμα σε αιγιαλίτιδα ζώνη, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των ακίνητων μερών του υποθαλάσσιου πλούτου θα προσδιοριστούν ανάμεσα στα δυο μέρη με την από κοινού επίλυση του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, στη βάση του διεθνούς δικαίου, της αποτροπής του πολέμου και της διεθνούς επιδιαιτησίας.
Στη βάση αυτών των αρχών:
Απορρίπτεται, ως πρακτική μιας σύγχρονης διπλωματίας, η πολιτική της μονομερούς επέκτασης Αιγιαλίτιδας Ζώνης (ή Υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ), που ως απειλή ακολουθεί η Ελλάδα στο όνομα του «δικαιώματος» και του «Διεθνούς Δικαίου». Η πολιτική αυτή παραβλέπει τις ιδιομορφίες του Αιγαίου, τις ζωτικές ανάγκες χωρών των οποίων η ναυσιπλοΐα και οι μεταφορές τους διέρχεται το Αιγαίο, όπως η Τουρκία, οι παρευξείνιες χώρες (Ρωσία, Μολδαβία, Ουκρανία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Γεωργία, Αρμενία), οι «περίκλειστες χώρες» των Βαλκανίων π.χ. Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Μαυροβούνιο),
Καταδικάζεται η πολιτική της ανακήρυξης αιγιαλίτιδας ζώνης υπό την απειλή πολέμου (Casus Beli) που ακολουθεί η Τουρκία.
Απορρίπτεται η πολιτική αποκλεισμού όμορης χώρας ή χωρών από τις άλλες στη σύναψη συμφωνιών για τον προσδιορισμό ΑΟΖ. Κάτι τέτοιο συνέβη από τις κυβερνήσεις Τουρκίας και Λιβύης απέναντι σε Κύπρο και Ελλάδα στην αναμεταξύ τους αυθαίρετη, άδικη και επιθετική συμφωνία που αγνόησε την ΑΟΖ Κρήτης, Ρόδου, Καρπάθου.
Το κομβικό ζήτημα του Καστελόριζου, που αποτελεί ζήτημα έντονης τριβής λόγω της τοποθεσίας του ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, δεν μπορεί παρά να λυθεί στη βάση της αναλογικότητας των ακτογραμμών της πλησιέστερης χώρας (Τουρκία) και του μικρού νησιού (Καστελόριζου), του απομακρυσμένου από τη χώρα στην οποία ανήκει (Ελλάδα) που δικαιούται υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.
Το θέμα τέλος των βραχονησίδων και των ακατοίκητων νησιών αντιμετωπίζεται με βάση την αρχή πως αυτά δικαιούνται μόνο αιγιαλίτιδας ζώνης.
Μια τέτοια βάση απορρίπτει τη δημιουργία του θαλάσσιου συνεχούς ΑΟΖ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου, επιτρέπει στο τούρκικο κράτος τη χάραξη ΑΟΖ μετά το Καστελόριζο και ύστερα από διαβουλεύσεις.
Ο Ελληνικός και ο Τουρκικός λαός δεν έχει να ωφεληθεί τίποτε από τις εξορύξεις πετρελαίου των πολυεθνικών στην Μεσόγειο. Δεν έχει κανένα συμφέρον να δει τα γεωτρύπανα των πολυεθνικών λίγα μίλια από την Ρόδο και την Κρήτη. Δεν έχει κανένα συμφέρον να μπει σε μια πολεμική σύρραξη για τα συμφέροντα της ΤOTAL, της MOBIL και της Τούρκικης Εταιρείας Πετρελαίων.
