Στρωματσάδα*
Η Σιένα είναι μια πόλη της Τοσκάνης με έντονη τη μεσαιωνική ατμόσφαιρα. Περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της Ουνέσκο.
Στα καντούνια της, ο επισκέπτης θα αντικρίσει το πολύ μια σειρά τραπεζοκαθίσματα κολλητά με το κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος και θα εκπλαγεί ευχάριστα, παρακολουθώντας όλους τους μαγαζάτορες να πλένουν και να σκουπίζουν καθημερινά τον δημόσιο δρόμο/χώρο, μπροστά από την επιχείρησή τους!
Οι ανθρωπολόγοι στην σύγχρονη Ελλάδα επεσήμαναν το νόημα που αποδίδεται στη διάκριση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού χώρου (T. Gallant, η εμπειρία της αποικιοκρατικής κυριαρχίας στα Επτάνησα). Νομοθετώντας οι ζακυνθινές, τοπικές Αρχές (1836) στόχευαν στην καθιέρωση νέων ηθών για τον δημόσιο χώρο, απέναντι στην εδραιωμένη πεποίθηση μιας κάθετης διάκρισης ανάμεσα στο εσωτερικό της οικογενειακής κατοικίας και στο εξωτερικό της. Σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο T Dubisch, η ακαθαρσία και η ρυπαρότητα διαχωρίζουν συμβολικά το εντός από το έξω, το ασφαλές από τους κινδύνους, το σπίτι από το δρόμο. Αποτελεί λοιπόν «φυσική» τάξη (Gallant), το να είναι ακάθαρτος ο δημόσιος χώρος και καθαρή η οικιακή επικράτεια!
Αυτή η μικρή έρευνα στις γραφές πυροδοτήθηκε στη θέα των στρωμάτων και των ειδών υγιεινής, που κατακλύζουν τους χώρους πέριξ των εναπομεινάντων κάδων της Υπηρεσίας Καθαριότητας σήμερα στην κερκυραϊκή ύπαιθρο. Η καθυστερημένη έκκληση της δημοτικής Υπηρεσίας απλώς επιβεβαιώνει τον κανόνα.
Αναλόγως οι μελετητές διαπιστώνουν ότι οι ενδελεχείς κανόνες για την προάσπιση της δημόσιας τάξης και καθαριότητας πριν από 190 χρόνια παρέμειναν (σ.σ. έκτοτε;) ανεφάρμοστοι τόσο που να αναρωτιούνται για ποιο λόγο θεσπίστηκαν; Η απάντηση είναι ότι για τους ντόπιους, νόημα είχε ο συμβολισμός παρά η πράξη. Οι αγγλόφιλοι Ζακυνθινοί έδιναν τότε μια ηχηρή απάντηση στη μομφή ότι οι Έλληνες είναι βρώμικοι και επομένως απολίτιστοι. Αντί γι' αυτό (Gallant) εξέπεμπαν το μήνυμα ότι δεν πρόκειται για ουσιώδες χαρακτηριστικό των Ελλήνων αλλά για πολιτισμικό αποτύπωμα της δεδομένης τότε ιστορικής στιγμής. Το οποίο όμως, όπως δείχνουν τα πράγματα, αλίμονο εξακολουθεί και υφίσταται, κλονίζοντας τις ανθρωπολογικές πεποιθήσεις και το νευρικό μας σύστημα!
* Νοηματική παράφραση της γνωστής έννοιας, εδώ με την σημασία της Ιλιάδας, Αινειάδας κοκ
