Πετώντας το έλκος μου στον άλλο

Η βία εκδηλώνεται με διαφορές μορφές. Αυτή που εμφανίζεται ως άμυνα, η βία της λεχώνας, η βία που ξεχειλίζει από συναισθήματα, μα και η ψυχρή, εργαλειακή βία, του τύπου «σε σκοτώνω αλλά μην το πάρεις προσωπικά». Μια μορφή τέτοιας, απρόσωπης, βίας είναι αυτή που στρέφεται εναντίον κάποιου στον οποίο μπορώ να την εκδηλώσω, όντας εγώ φορτισμένος από κάτι που δεν τον αφορά.

Η εκτονωτική μεταβίβαση του στρες δεν είναι αποκλειστικά ανθρώπινο φαινόμενο. Σε ποντίκια που βρίσκονται κλεισμένα σε κλουβί, η πρόκληση πόνου στο ένα συνεπάγεται αλυσιδωτά δαγκώματα, από τα πιο δυνατά στα πιο αδύνατα. Αν πάλι ένα ποντίκι δεν δαγκώσει, θα δαγκωθεί από όλα τα άλλα! Ο θυμός, η ανάγκη εκτόνωσης, όπως οι ρίζες του κάθε συναισθήματος, έχει και βαθύτερη αξία επιβίωσης.

Η παραπάνω μορφή επιθετικότητας ευθύνεται για το φαινόμενο του bullying. Ο εκφοβισμός, με απλά λόγια η μετατροπή ενός σχετικά αγνώστου άλλου ανθρώπου, σε «σάκο του μποξ», είναι έκφραση αποφόρτισης αρνητικών συναισθημάτων με τη μορφή της εξωτερίκευσης. Παραδοσιακά, το συναντούμε σε φυλακές και στρατώνες, δυστυχώς σε αυξανόμενη συχνότητα εδώ και πολλά χρόνια σε σχολεία και τελευταία και σε πολλούς εργασιακούς χώρους. Τόση είναι μάλιστα η διαβρωτική δύναμη της ανάγκης εκτόνωσης, ώστε φαινόμενα εκφοβισμού αναφέρονται ακόμη και σε μοναστήρια και εκκλησίες.

Δυστυχώς, κατά την συμβίωση, η θέση στον ήλιο δεν προκαθορίζεται και οι εμπλοκές σε αγχογόνα συμβάντα παρατείνονται χρονικά για μια ολόκληρη ζωή, έχουμε πάντα και απώλειες εκτός από κέρδη, ενώ συχνά, η αμετάκλητη ήττα, αισθητή ως αδικία, προκαλεί αρχικά θυμό και μετά απελπισία, μετατρέποντας το στρες από οξύ σε χρόνιο και επιβαρύνοντας σημαντικά τις βιολογικές λειτουργίες μας. Με το έλκος, με την υπέρταση, με τις κρίσεις ημικρανίας και με την κατάθλιψη, πληρώνουμε τη ζωή μας εντός αυτής της κοινωνίας.