Ο Δεκέμβρης είναι η ερώτηση...
Τι είναι εκείνο που κάνει τους νέους ανθρώπους να εξεγείρονται;
Μόνον εκείνος που ξέχασε τα νιάτα του αρνείται να καταλάβει το ξέσπασμα που προκάλεσε η δολοφονία του Γρηγορόπουλου. Αμφισβητεί τον συμβολισμό της εξέγερσης που υπενθυμίζεται. Οι πιο «ψαγμένοι» θα μηρυκάσουν το απόφθεγμα, που αποδίδεται συχνότερα στον Κλεμανσό: «Όποιος δεν ήταν σοσιαλιστής στα 20 δεν έχει καρδιά· όποιος εξακολουθεί να είναι στα 40 δεν έχει μυαλό». Σε τι να οφείλεται άραγε η αναπόφευκτη μετάλλαξη που υπαινίσσεται ο Γάλλος —κατ’ άλλους το ρηθέν αποδίδεται στον Ουίνστον Τσόρτσιλ, στον Ντισραέλι, στον Λόιντ Τζορτζ, ακόμη και στον Ταλλεϋράνδο;
Όλες οι ερμηνείες κατατείνουν στην τάση αποφυγής της αναγκαστικής εργασίας, που απειλεί τον νέο άνθρωπο και το υπόδειγμα ζωής που την ακολουθεί. Το μάρκετιν της αναπόφευκτης συνθηκολόγησης τίθεται αντιμέτωπο με τις σειρήνες της αποτροπής. Συχνά γίνεται το πεδίο σύγκρουσης με τους δικούς, την εκπαίδευση, τους θεσμούς που αντανακλούν τις αξίες της προσαρμογής. Στα 40 «οφείλει» να έχει προσαρμοστεί…
Στον αντίποδα, η φράση του Μαρξ (ιδίως στη Γερμανική Ιδεολογία και στα Grundrisse): «Στην κομμουνιστική κοινωνία… μπορώ το πρωί να κυνηγώ, το απόγευμα να ψαρεύω, το βράδυ να κριτικάρω, χωρίς ποτέ να γίνομαι κυνηγός, ψαράς ή κριτικός». Κάπως έτσι περιγράφεται η υπέρβαση της αλλοτρίωσης.
Είναι μάλλον ευνόητο γιατί γεννιέται η νεανική ανυποταξία, ακόμη και πέρα από την όποια καταναλωτική δυνατότητα του «ταραξία». Δεν πρόκειται για ταξική αντίθεση, αλλά για αντίθεση στην ταξική κατάσταση. Ενόψει της υπαγωγής στον καταμερισμό εργασίας, οι πιέσεις προσλαμβάνονται από το εκπαιδευτικό σύστημα προσαρμογής με τον ίδιο ακριβώς τρόπο: καταναγκαστικά, καταπιεστικά. Ακόμη και από το πιο οικείο περιβάλλον, σε μια επίδειξη ρεαλισμού και νουθεσίας, που αποδίδει την αντίσταση στην προσαρμογή σε αντικοινωνικές ή ράθυμες τάσεις και συνήθειες.
Και οι νέοι, ακολουθώντας το ένστικτό τους, εξεγείρονται. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν οι δυνάμεις καταστολής —ταγοί του υποδείγματος ζωής που προαλείφεται— εκδικούνται, ίσως κατά κάποιον τρόπο, για τον δικό τους συμβιβασμό. Κι αυτή η σύγκρουση γεννά νέους συμβολισμούς· κι εκείνοι νέους, κι άλλους ακόμη, όσο το επίδικο παραμένει εκεί σαν αιτία μαζί και σαν αμαρτία.
* Δεν χρειάζομαι χέρια γύρω μου. Και δεν χρειάζομαι φάρμακα να με ηρεμήσουν. Δεν νομίζω ότι χρειάζομαι τίποτα απολύτως. Συνολικά, όλα ήταν απλώς τούβλα στον τοίχο. Pink Floyd/The wall (1979).
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΣΑΪΤΗΣ
Είναι ο εκδότης - διευθυντής της Ενημέρωσης. Έχει σπουδάσει και εργαστεί ως μηχανικός και ηλεκτρονικός. Δημοσιογραφεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Έχει συνεργαστεί με σχεδόν όλες τις αθηναϊκές εφημερίδες. Διετέλεσε πρόεδρος του Συνδέσμου Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων, τον οποίον υπηρέτησε και από τη θέση του γενικού γραμματέα στο δ.σ. επί οκτώ χρόνια. Πιστεύει πως η ισχυρότερη ιδιότητα του δημοσιογράφου στην ενημέρωση είναι το ενδιαφέρον του για τα κοινά και στην επικοινωνία η έντιμη και ανιδιοτελής διαμεσολάβηση.
