Ασύμφορη η εξόρυξη υδρογονανθράκων στο Ιόνιο

Περιττεύει ν’ αναφερθεί ότι η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα. Το ερώτημα που τίθεται όμως είναι αν αυτή είναι σκόπιμο να γίνει με κάθε κόστος. Μήπως λ.χ. σε μια νησιώτικη Περιφέρεια όπως η δική μας οι ζημιές που θα προκληθούν είναι περισσότερες από τα όποια οφέλη; 

Στις 29 Απριλίου θα πραγματοποιηθεί στην Κεφαλονιά συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Ιονίων Νήσων, όπου θα συζητηθεί και το θέμα της << Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την έρευνα και εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων στο Ιόνιο Πέλαγος>> (ΣΜΠΕ). Πρόκειται για συζήτηση που θεωρώ ότι έπρεπε ήδη να είχε γίνει στα Δημοτικά Συμβούλια των Δήμων της ΠΙΝ. 

Το ζήτημα αντιμετωπίζεται με εκ διαμέτρου αντίθετες προσεγγίσεις. 

Στις 10 Απρίλη έγινε ενημερωτική εκδήλωση για το θέμα στο Εργατικό Κέντρο Κέρκυρας. Οι τέσσερεις εισηγητές ήταν υποστηρικτές της εξόρυξης των υδρογονανθράκων. Μάλιστα ο ένας εξ αυτών ετύγχανε εκπρόσωπος της εταιρίας που έχει αναλάβει τις έρευνες. Φυσικό επόμενο ήταν οι εισηγήσεις και οι απαντήσεις τους να περιοριστούν στην προβολή των πλεονεκτημάτων της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων. Η αντίθετη άποψη δεν προβλήθηκε ώστε να υπάρξει σφαιρική ενημέρωση. 

Άποψή μου είναι, πως η πλειονότητα και προπαντός η βαρύτητα των επιχειρημάτων γέρνει προς την πλευρά της αποσόβησης της έρευνας και της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στο Ιόνιο Πέλαγος. Η επιλογή που προβάλλεται και δρομολογείται για την εξόρυξη των κοιτασμάτων φοβούμαι πως θα έχει αρνητικές επιπτώσεις για την ΠΙΝ και το νησιώτικο σύμπλεγμά της. Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να κινηθούν οι αποφάσεις και οι αντιδράσεις των φορέων και συλλογικοτήτων της περιοχής. 

Στα πλαίσια ενός μικρού άρθρου θα επιχειρήσω να θίξω τα σημαντικότερα, κατά την άποψή μου, σημεία που δικαιολογούν την αποφυγή γεωτρήσεων και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στο Ιόνιο.  

Κατ΄ αρχάς μια απλή έστω ανάγνωση της ΣΜΠΕ που αποτελείται από 700 σελίδες προκαλεί βάσιμες ανησυχίες για τις επιπτώσεις του εγχειρήματος. Οι επιφυλάξεις ενισχύονται όταν βλέπει κανείς στους χάρτες τα νησιά του Ιονίου να στριμώχνονται ανάμεσα στα προς εκμετάλλευση οικόπεδα. 

Οι υδρογονάνθρακες είναι τα κάθε είδους πετρελαιοειδή σε στερεά, υγρή και αέρια μορφή. Οι έρευνες για την αναζήτηση κοιτασμάτων και η εξόρυξή τους αποτελούν αναμφισβήτητα βαριά οχλούσες χρήσεις τόσο για το φυσικό όσο και για το ανθρωπογενές περιβάλλον. Υποστηρίζεται βάσιμα πως οι γεωτρήσεις και η άντληση πετρελαιοειδών επιβαρύνουν την κλιματική αλλαγή επιτείνοντας τα φαινόμενα του θερμοκηπίου -λόγω διαφυγής μεθανίου- και της όξινης βροχής. Ταυτόχρονα προκαλούν βαρύτατες προσβολές στη βιοποικιλότητα ενώ επιφέρουν δυσμενείς επιπτώσεις στην ποιότητα του αέρα και των υδάτων σε μεγάλο εύρος από το χώρο των γεωτρήσεων. 

Η περιοχή του Ιονίου Πελάγους συμπεριλαμβάνεται στις πλέον σεισμικά ενεργές περιοχές της Ευρώπης. Όπως δε χαρακτηριστικά τονίζει ο καθηγητής σεισμολογίας Α. Τσελέντης είναι γνωστό στην επιστημονική κοινότητα ότι οι αντλήσεις υδρογονανθράκων συνδέονται άμεσα με την αύξηση της σεισμικότητας μιας περιοχής. Πρόσφατο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι η περιοχή της Οκλαχόμα. Ο κίνδυνος πρόκλησης σεισμών αυξάνει από το μεγάλο βάθος που βρίσκονται τα οικόπεδα εξόρυξης στο Ιόνιο που φτάνει μέχρι τα 5.000 μ. ! 

Ταυτόχρονα από τις εξορύξεις, τους θορύβους και την έκλυση ρυπογόνων ουσιών, υπάρχει σοβαρή απειλή οικολογικής καταστροφής με πρώτα θύματα τα σπάνια θαλάσσια θηλαστικά που ζουν στην Τάφρο του Ιονίου. 

Επιπρόσθετα μια πολύ σημαντική αιτία θαλάσσιας ρύπανσης θα προέλθει από τις κινήσεις, μεταφορές και δραστηριότητες των πετρελαιοφόρων και των δεξαμενοπλοίων και κυρίως από τις απορροές πετρελαιοειδών που αναπόφευκτα αφήνουν. Στην περιοχή υπάρχουν ιχθυοκαλλιέργειες και δραστηριότητες παράκτιας και ημι-παράκτιας αλιείας που θα υποστούν μη αναστρέψιμη ζημία, πιθανότατα μέχρι σημείου εξαφάνισης. 

Τέλος από καθαρά οικονομική άποψη τα νησιά του Ιονίου Πελάγους κινδυνεύουν να πληγούν ανεπανόρθωτα από δραστηριότητες ασύμβατες με τις τουριστικές. Αν ο Τουρισμός αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα, για τα νησιά αποτελεί όρο επιβίωσης. Τόσο η ελληνική όσο και η τοπική οικονομία μπορούν να ανακάμψουν μόνο με την βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών στον τουριστικό τομέα. Ως τουριστικός προορισμός πρώτιστα προσφέρουμε καλαίσθητο φυσικό τοπίο, καθαρή θάλασσα και ήλιο. Είναι οφθαλμοφανές κατ΄ακολουθία ότι δεν μπορεί να συνυπάρχουν πλωτές εξέδρες εξόρυξης πετρελαιοειδών, τεράστια γεωτρύπανα, θαλάσσιοι αγωγοί, πετρελαιοφόρα, δεξαμενόπλοια κι ελικόπτερα μαζί με κρουαζιερόπλοια, γιότ, τουριστικά ημερόπλοια, καΐκια και σκάφη αναψυχής. 

Ας διερωτηθούμε όλοι μας. Ποιο κίνητρο θα έχουν πλέον οι ενδιαφερόμενοι να επισκεφτούν τα Ιόνια Νησιά για διακοπές; Για να κάνουν άραγε μπάνιο σε νερά αμφίβολης καθαρότητας που ίσως μυρίζουν πετρέλαιο; Ή μήπως για ν΄ απολαμβάνουν από την παραλία που θα λιάζονται τη θέα μιας Εξέδρας εξόρυξης στ’ ανοιχτά του πελάγους; Ας μην αναφερθούμε τι θα συμβεί σε περίπτωση ατυχήματος. 

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως ο σχετικός νόμος προβλέπει την καταβολή από την πετρελαϊκή εταιρία περιφερειακού φόρου 5% ως αντιστάθμισμα στην Περιφέρεια για την όχληση που θα προκληθεί. Προφανώς αυτό μεσούσης της οικονομικής κρίσης γίνεται για να δελεαστούν οι αρχές και να καμφθούν οι αντιδράσεις των πολιτών. Σε τι να χρησιμεύσει όμως το 5% φόρου, όταν θα έχει ανατραπεί ο οικονομικός και κοινωνικός χαρακτήρας μιας ευρύτερης νησιωτικής περιοχής όπως του Ιονίου Αρχιπελάγους; 

Επομένως πρέπει να κατανοηθεί απ΄ όλους ότι πετρέλαιο ή φυσικό αέριο με τουρισμό και ιδίως σε νησιά δεν πάνε μαζί! 

Παρότι δε είναι βέβαιο ότι μια ενδεχόμενα αρνητική Γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Ι.Ν. ή αντίθετες αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων των νησιών δεν πρόκειται να ληφθούν υπόψη από το κεντρικό Κράτος, η αντίθεσή τους πρέπει να είναι ξεκάθαρη και ανεπιφύλακτη. 

Οφείλουμε να στείλουμε το μήνυμα ότι για να διαβιώσουμε σ΄ αυτό τον ευλογημένο τόπο, που αιώνες τώρα μας συντηρεί και μας προσφέρει ανιδιοτελώς, πρέπει να τον αγαπήσουμε. Αρκεί πολύ λιγότερο απ’ όσο μας αγάπησε αυτός.