Πανωλεθρίαμβος*

Εάν πιστεύετε ότι η υπόθεση του Τύπου είναι χαμένη, μην διαβάσετε αυτές τις γραμμές. Η κατάταξη της Ελλάδας ως προς τις ελευθερίες του Τύπου εξακολουθεί απελπιστικά χαμηλά κι αυτό δεν είναι στενό επαγγελματικό ζήτημα αλλά μέτρο της ποιότητας της Δημοκρατίας. Σήμερα συζητείται στη Βουλή νομοσχέδιο με τον βαρύγδουπο τίτλο, «Ενίσχυση της δημοσιότητας και της διαφάνειας στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο -Τροποποιήσεις ν. 5005/2022 και ν. 3548/2007 και λοιπές διατάξεις».

Πρόκειται για άτολμες γραφειοκρατικού χαρακτήρα ρυθμίσεις, που δεν αγγίζουν την σκανδαλώδη πολυϊδιοκτησία που επεκτείνεται ως μοντέλο και στην ελληνική περιφέρεια. Έτσι μια κεντρική πολιτική αντιπαράθεση μετατρέπεται σε διεκπεραιωτική υπόθεση δευτερευόντων θεμάτων, σημαντικών ίσως, αλλά ήσσονος σημασίας, που δεν πρόκειται σε τίποτα να επηρεάσουν το ζοφερό τοπίο της επικοινωνίας και της ενημέρωσης. Η συζήτηση του νομοσχεδίου στην Επιτροπή, επιβεβαιώνει αυτήν την εκτίμηση. Βρίθει ανούσιων επικλήσεων αλλά δεν έθεσε ποτέ το δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων.

Πέραν όμως της ασφυκτικής, ελληνικής βιόσφαιρας, οι επίσης άτολμες ενέργειες αναρμόδιων κυβερνητικών αξιωματούχων στην υπόθεση των πνευματικών δικαιωμάτων έχουν ως αποτέλεσμα την υποτίμηση του παραγόμενου περιεχομένου, μαζί με την εγκατάλειψη της υπεράσπισης του ελληνικού λόγου. Και αν το πρώτο σχετίζεται με τον βαθμό της εκμετάλλευσης της εργασίας, το δεύτερο συνδέεται με την επιβίωση των αξιών, φορέας των οποίων είναι ο λόγος. Δίχως την απόδοση των πνευματικών δικαιωμάτων στους δημιουργούς περιεχομένου, τι νόημα έχει η συμπερίληψή τους σε μητρώο; Ως προσδοκία ίσως...

Και τα δυο πεδία είναι απολύτως διεθνοποιημένα, τόσο που μια εθνική νομοθετική πρωτοβουλία ακόμα κι αν τα περιλάμβανε, δύσκολα θα απέδιδε. Η πολιτική της χρεοκοπίας (σ.σ. διαβάζεται και ως χρεοκοπία της πολιτικής) όμως τα εγκατέλειψε στην τύχη τους, υποβαθμίζοντας έτι περισσότερο την ποιότητα του δημοσίου λόγου τόσο ως προς την ενημέρωση όσο και ως προς την επικοινωνία.

Κι όμως πρόκειται για τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις ενίσχυσης της δημοσιότητας και της διαφάνειας. Η προσδοκώμενη πολιτική, παραφράζοντας το επίγραμμα** του εθνικού ποιητή, παίρνει τη θέση της δόξας η οποία περπατώντας (ολο)μόναχη μελετά τα λαμπρά παλικάρια και στην κόμη στεφάνι φορεί γινωμένο από λίγα χορτάρια, που ‘χαν μείνει στην έρημη γη.

* Ο τίτλος της τρίτομης αυτοβιογραφίας (2010) του αξέχαστου Κωνσταντίνου Τζούμα.

** Εμπνευσμένο από το φινάλε της ταινίας του Νίκου Περάκη, Βίος και Πολιτεία (1987), ως καλλιτεχνική διατύπωση της απελπισίας...