Αστρονομία- Κοσμοφοβία
Ανδρέας Σούκερας
17 Φεβρουαρίου 2017
/ 11:08
Γράφει ο Ανδρέας Σούκερας
Η καταστροφολογία πάντα καταφέρνει να ξυπνά το πλέον αρχέγονο και δυνατό ανθρώπινο συναίσθημα : Τον φόβο. Ο φόβος με την σειρά του δημιουργεί ανάγκη για παντός είδους σωτήρες, άλλα αποτελεί επίσης και τον παράδεισο του κάθε επιτήδειου τρομολάγνου, που εκμεταλλευόμενος την άγνοια, την ελλειπή ή στρεβλή πληροφόρηση και την απουσία συνήθως χρήσιμων νοητικών εργαλείων ( ψάξτε λίγο για το λεγόμενο Ξυράφι του Όκαμ ), μπορεί να αντλήσει εξουσία και αρκετά κέρδη από αυτή του την δραστηριότητα. Κάπως έτσι θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε μια αρκετά περιγραφική εικόνα του σύγχρονου κόσμου. Η χρήση του φόβου ως εργαλείου είναι παλιά όσο και το ίδιο το ανθρώπινο είδος, και μας συνόδευε πάντα στην πορεία της εξέλιξης μας. Μια προσεκτική ματιά σε όλα σχεδόν τα σύγχρονα μέσα πληροφόρησης, μπορεί να φανερώσει του λόγου το αληθές. Σε αυτό το άρθρο θα μας απασχολήσει η έκφανση αυτού του φαινομένου σε ότι αφορά τον διαστημικό χώρο, και τις πραγματικά άπειρες ανυπόστατες ειδήσεις και θεωρίες που κυκλοφορούν.
Συντελειολογίας το ανάγνωσμα.
Αν κάποιος μελλοντικός παρατηρητής, ας πούμε σε 100 χρόνια από σήμερα, αποφασίσει να κάνει μια ιστορική αναδίφηση στο Διαδίκτυο των αρχών του 21ου αιώνα, θα απορήσει ακόμα και για την ίδια του την ύπαρξη. Βλέπετε σύμφωνα με αυτά που πολλοί ιστότοποι συντηρούν, ο πλανήτης θα έπρεπε να είχε ήδη καταστραφεί πολλές φορές, ενώ αν δεν έχει ήδη συμβεί αυτό, στρατιές κακόβουλων επισκεπτών από το Διάστημα, θα έπρεπε πολλάκις να έχουν υποτάξει/αφανίσει το ανθρώπινο είδος. Πριν προλάβει όμως να θεωρήσει την ύπαρξη του ως μια παραδοξότητα, θα καταλάβαινε το ότι όλη αυτή η συντελειολογία δεν είχε κανένα μα κανένα αντίκρισμα. Θα στεκόταν δε σε ένα κομβικό έτος. Το 2012, που αν οι πληροφορίες που έχουμε είναι σωστές, δεν έχουμε καταστραφεί και συνεχίζουμε την πορεία μας ως πλανήτης και ανθρώπινος πολιτισμός. Φυσικά η αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων θα πρέπει κατά κανόνα να αντιμετωπίζεται χιουμοριστικά. Η συντήρηση όμως τέτοιων φαινομένων, η άρνηση και η εθελοτυφλία πολλών ανθρώπων να εξετάσουν τόσο τα δεδομένα, όσο και αυτό που υπαγορεύει η ίδια η κοινή λογική, συνοδευόμενη από μια πολλές φανατισμένη αντίδραση από πλευράς των θιασωτών αυτού του ζητήματος, καθιστά το φαινόμενο λίγο πιο επικίνδυνο από όσο ίσως πιστεύουμε. To 2012 υπήρξε ένα εστιακό σημείο αυτού του φαινομένου, εξαιτίας της διαστρέβλωσης της ιστορίας που αφορούσε το περίφημο ημερολόγιο των Μάγια. Ίσως πολλοί ακόμα να θυμούνται τον βομβαρδισμό των δυνητικά καταστροφικών γεγονότων και το τέλος του πλανήτη όπως τον γνωρίζουμε. Τελικά τίποτα δεν έγινε, άλλα όποιος νομίζει ότι αυτές οι συντελειολογικές ειδήσεις έφυγαν μαζί με το έτος 2012, μάλλον πλανάται. Είναι πολύ έντονη η ανθεκτικότητα αυτών των θεωριών ( τα εξτρεμόφιλα βακτήρια δεν είναι τίποτα μπροστά τους ), άλλα και η προσαρμογή τους στις νέες συνθήκες. Ενάντια σε κάθε λογική, μπορούν να εμφανίζονται είτε αυτούσιες, είτε με ελαφρώς παραλλαγμένο περιτύλιγμα. Πάντως βρίσκονται εδώ, σε διάφορες εκδοχές και μορφές, και αποτελούν μέρος ενός μεγαλύτερου και πολύ πιο επικίνδυνου φαινομένου.
Κοσμοφοβία
Έτσι, και υπό αυτό το πρίσμα και σκεπτικό, ο διαστημικός χώρος, θεωρείται εξ ορισμού εχθρικός, και ξένος προς την Ανθρωπότητα, που καλά θα κάνει να καθίσει στην ασφάλεια του πλανητικού της λίκνου, μην αποτολμώντας την επιβεβλημένη και λογική έξοδο και επέκταση σε αυτόν. Aυτή η εικόνα είναι ένα μόνο μέρος ενός συνολικότερου προβλήματος, που αφορά την απαξίωση της ανθρώπινης επέκτασης στο Διάστημα. Πολλαπλασιάζονται «επιχειρήματα» του τύπου «δεν έχουμε καμία δουλειά εκεί», «να κάτσουμε να φτιάξουμε τον πλανήτη πρώτα» ή ακόμα και το «γιατί να πάμε να καταστρέψουμε και το Διάστημα ; “. Φαίνεται ότι όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από την εποχή των επιτυχών προσεληνώσεσων, τόσο ακμάζουν οι θεωρίες συνομωσίας και η εσωστρέφεια. «Δεν πήγαμε ποτέ στην Σελήνη», η « Γή είναι μια πλανητική φυλακή» , και πολλά άλλα ανάλογα μυθεύματα, έχουν οδηγήσει πολλούς σε κάθε άλλο παρά ρεαλιστική εικόνα για το όλο ζήτημα. Μια εξέλιξη που η ευθύνη της κατά ένα μέρος βαρύνει και αυτούς που για διάφορους λόγους, πάγωσαν την εξέλιξη των επανδρωμένων επισκέψεων σε άλλα σώματα του Ηλιακού Συστήματος, προτάσσοντας κυρίως το μεγάλο κόστος αυτών των προγραμμάτων. Ως αποτέλεσμα αυτού, ήρθε η εσωστρέφεια, που συνήθως συγγενεύει με τον φόβο. Ο δε παρανοϊκός φόβος μιας επικείμενης καταστροφής από το Διάστημα, δημιουργεί αυτό που πολύ γλαφυρά περιέγραψε ο David Morrison ως Κοσμοφοβία.
Η περίπτωση του Richard Hoagland
Αν θέλουμε να γίνουμε περισσότερο ακριβείς, η κοσμοφοβία συνίσταται από τον όποιον φόβο για τα κοσμικά ( διαστημικά ) φαινόμενα, με δυνητικά συντελειολογικό χαρακτήρα. Ήρθε ως απάντηση σε μια σειρά από αναίτιες φοβίες σχετικά με τα διαστημικά φαινόμενα, στην σελίδα του David Morrison “ Ask an astrobiologist”. Ο Morrison είναι ο ιδρυτής του κλάδου της Αστροβιολογίας και πρώην στέλεχος της NASA. Τοποθετήθηκε ειδικά για τα θέματα που άπτονταν της παραφιλολογίας για το έτος 2012, τα περισσότερα από τα οποία εκπορέυθηκαν από την πολύ αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που ακούει στο όνομα Richard Hoagland. O Hoagland, ένας αυτοδίδακτος επιστήμονας, βρίσκεται πίσω από πολλές εξαιρετικά παράδοξες και τραβηγμένες θεωρίες, άλλα και από θεωρίες συνομωσίας. Είτε διατυπώνοντας, είτε συντηρώντας, είτε διαδίδοντας, η δράση του έχει καταφέρει να αποπροσανατολίσει πολύ κόσμο, που αρνείται να διασταυρώσει τα περασμένα από ένα πέπλο «επιστημοσύνης» λεγόμενα του. Είναι περισσότερο γνωστός για την δράση του σχετικά με τον πλανήτη Άρη, και πιο συγκεκριμένα το περιβόητο «πρόσωπο» στην περιοχή της Κυδωνίας , έναν φυσικό σχηματισμό που δημιουργεί μια παρειδωλία που θυμίζει αδρά ανθρωποειδές πρόσωπο. Παράλληλα φροντίζει να συντηρεί τον μύθο της «κακής NASA», που για λόγους «μη διασποράς πανικού στο κοινού»-ένα ακόμα διάτρητο επιχείρημα- αποκρύπτει την αλήθεια. Με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο έχει συμβάλει στην διάδοση και συντήρηση μύθων καταστροφής, όπως του πλανήτη Νιμπίρου ( ή Ερικολόμπους ή με όποιο άλλο όνομα έχει εμφανιστεί ), την ευθυγράμμιση με το γαλαξιακό κέντρο, την ευθυγράμμιση του Δία και του Κρόνου, με την αναστροφή των πόλων της Γης, και μιας πλειάδας ακόμα φαινομένων, ορισμένα εκ των οποίων θα αναλυθούν σε μελλοντικά άρθρα.
Per aspera ad astra
Για να ακριβολογούμε, κίνδυνοι δυνητικά από το Διάστημα φυσικά και δεν λείπουν. Ο πλανήτης μας έχει κατά διαστήματα και ιδίως στο μακρινό παρελθόν γνωρίσει και το «σκληρό» διαστημικό πρόσωπο, με τιτάνιες συγκρούσεις σαν αυτή που μάλλον έδωσε υπόσταση στην Σελήνη, ή οδήγησε στην εξαφάνιση των Δεινοσαύρων, άλλα και άνοιξε τον δρόμο στην επικράτηση των Θηλαστικών, εξέχων μέλος των οποίων αποτελούμε και εμείς. Ναι, η αιτία καταστροφής της Γης, θα έρθει από το Διάστημα, και κατά πάσα πιθανότητα από τον Ήλιο. Όμως αυτό θα αργήσει για περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο χρόνια, στάδιο κατά το οποίο ο Ήλιος θα περάσει στην φάση του Ερυθρού Γίγαντα, εξαπλούμενος μέχρι και την τροχιά της Γης. Μέχρι τότε ο μόνος σοβαρός κίνδυνος μπορεί να βρεθεί στους απρόσκλητους διαστημικούς επισκέπτες όπως είναι οι περιπλανώμενοι αστεροειδείς. Όμως οι τροχιές αυτών των σωμάτων παρακολουθούνται στενά, και οι πιθανότητες μιας καταστροφικής για τον πολιτισμό σύγκρουσης θεωρούνται εξαιρετικά χαμηλές για τις επόμενες δεκάδες χρόνια ( 0,1 %). Πάνω όμως από όλα, αυτό που αποκτά μεγαλύτερη σημασία και βαρύτητα, είναι το να γνωρίσουμε και να αγκαλιάσουμε το Διάστημα χωρίς φόβο και με πολύ πάθος. Στο κάτω κάτω, αυτό είναι και το αρχικό μας λίκνο, και εκεί οφείλουμε να επιστρέψουμε.
Συντελειολογίας το ανάγνωσμα.
Αν κάποιος μελλοντικός παρατηρητής, ας πούμε σε 100 χρόνια από σήμερα, αποφασίσει να κάνει μια ιστορική αναδίφηση στο Διαδίκτυο των αρχών του 21ου αιώνα, θα απορήσει ακόμα και για την ίδια του την ύπαρξη. Βλέπετε σύμφωνα με αυτά που πολλοί ιστότοποι συντηρούν, ο πλανήτης θα έπρεπε να είχε ήδη καταστραφεί πολλές φορές, ενώ αν δεν έχει ήδη συμβεί αυτό, στρατιές κακόβουλων επισκεπτών από το Διάστημα, θα έπρεπε πολλάκις να έχουν υποτάξει/αφανίσει το ανθρώπινο είδος. Πριν προλάβει όμως να θεωρήσει την ύπαρξη του ως μια παραδοξότητα, θα καταλάβαινε το ότι όλη αυτή η συντελειολογία δεν είχε κανένα μα κανένα αντίκρισμα. Θα στεκόταν δε σε ένα κομβικό έτος. Το 2012, που αν οι πληροφορίες που έχουμε είναι σωστές, δεν έχουμε καταστραφεί και συνεχίζουμε την πορεία μας ως πλανήτης και ανθρώπινος πολιτισμός. Φυσικά η αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων θα πρέπει κατά κανόνα να αντιμετωπίζεται χιουμοριστικά. Η συντήρηση όμως τέτοιων φαινομένων, η άρνηση και η εθελοτυφλία πολλών ανθρώπων να εξετάσουν τόσο τα δεδομένα, όσο και αυτό που υπαγορεύει η ίδια η κοινή λογική, συνοδευόμενη από μια πολλές φανατισμένη αντίδραση από πλευράς των θιασωτών αυτού του ζητήματος, καθιστά το φαινόμενο λίγο πιο επικίνδυνο από όσο ίσως πιστεύουμε. To 2012 υπήρξε ένα εστιακό σημείο αυτού του φαινομένου, εξαιτίας της διαστρέβλωσης της ιστορίας που αφορούσε το περίφημο ημερολόγιο των Μάγια. Ίσως πολλοί ακόμα να θυμούνται τον βομβαρδισμό των δυνητικά καταστροφικών γεγονότων και το τέλος του πλανήτη όπως τον γνωρίζουμε. Τελικά τίποτα δεν έγινε, άλλα όποιος νομίζει ότι αυτές οι συντελειολογικές ειδήσεις έφυγαν μαζί με το έτος 2012, μάλλον πλανάται. Είναι πολύ έντονη η ανθεκτικότητα αυτών των θεωριών ( τα εξτρεμόφιλα βακτήρια δεν είναι τίποτα μπροστά τους ), άλλα και η προσαρμογή τους στις νέες συνθήκες. Ενάντια σε κάθε λογική, μπορούν να εμφανίζονται είτε αυτούσιες, είτε με ελαφρώς παραλλαγμένο περιτύλιγμα. Πάντως βρίσκονται εδώ, σε διάφορες εκδοχές και μορφές, και αποτελούν μέρος ενός μεγαλύτερου και πολύ πιο επικίνδυνου φαινομένου.
Κοσμοφοβία
Έτσι, και υπό αυτό το πρίσμα και σκεπτικό, ο διαστημικός χώρος, θεωρείται εξ ορισμού εχθρικός, και ξένος προς την Ανθρωπότητα, που καλά θα κάνει να καθίσει στην ασφάλεια του πλανητικού της λίκνου, μην αποτολμώντας την επιβεβλημένη και λογική έξοδο και επέκταση σε αυτόν. Aυτή η εικόνα είναι ένα μόνο μέρος ενός συνολικότερου προβλήματος, που αφορά την απαξίωση της ανθρώπινης επέκτασης στο Διάστημα. Πολλαπλασιάζονται «επιχειρήματα» του τύπου «δεν έχουμε καμία δουλειά εκεί», «να κάτσουμε να φτιάξουμε τον πλανήτη πρώτα» ή ακόμα και το «γιατί να πάμε να καταστρέψουμε και το Διάστημα ; “. Φαίνεται ότι όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από την εποχή των επιτυχών προσεληνώσεσων, τόσο ακμάζουν οι θεωρίες συνομωσίας και η εσωστρέφεια. «Δεν πήγαμε ποτέ στην Σελήνη», η « Γή είναι μια πλανητική φυλακή» , και πολλά άλλα ανάλογα μυθεύματα, έχουν οδηγήσει πολλούς σε κάθε άλλο παρά ρεαλιστική εικόνα για το όλο ζήτημα. Μια εξέλιξη που η ευθύνη της κατά ένα μέρος βαρύνει και αυτούς που για διάφορους λόγους, πάγωσαν την εξέλιξη των επανδρωμένων επισκέψεων σε άλλα σώματα του Ηλιακού Συστήματος, προτάσσοντας κυρίως το μεγάλο κόστος αυτών των προγραμμάτων. Ως αποτέλεσμα αυτού, ήρθε η εσωστρέφεια, που συνήθως συγγενεύει με τον φόβο. Ο δε παρανοϊκός φόβος μιας επικείμενης καταστροφής από το Διάστημα, δημιουργεί αυτό που πολύ γλαφυρά περιέγραψε ο David Morrison ως Κοσμοφοβία.
Η περίπτωση του Richard Hoagland
Αν θέλουμε να γίνουμε περισσότερο ακριβείς, η κοσμοφοβία συνίσταται από τον όποιον φόβο για τα κοσμικά ( διαστημικά ) φαινόμενα, με δυνητικά συντελειολογικό χαρακτήρα. Ήρθε ως απάντηση σε μια σειρά από αναίτιες φοβίες σχετικά με τα διαστημικά φαινόμενα, στην σελίδα του David Morrison “ Ask an astrobiologist”. Ο Morrison είναι ο ιδρυτής του κλάδου της Αστροβιολογίας και πρώην στέλεχος της NASA. Τοποθετήθηκε ειδικά για τα θέματα που άπτονταν της παραφιλολογίας για το έτος 2012, τα περισσότερα από τα οποία εκπορέυθηκαν από την πολύ αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που ακούει στο όνομα Richard Hoagland. O Hoagland, ένας αυτοδίδακτος επιστήμονας, βρίσκεται πίσω από πολλές εξαιρετικά παράδοξες και τραβηγμένες θεωρίες, άλλα και από θεωρίες συνομωσίας. Είτε διατυπώνοντας, είτε συντηρώντας, είτε διαδίδοντας, η δράση του έχει καταφέρει να αποπροσανατολίσει πολύ κόσμο, που αρνείται να διασταυρώσει τα περασμένα από ένα πέπλο «επιστημοσύνης» λεγόμενα του. Είναι περισσότερο γνωστός για την δράση του σχετικά με τον πλανήτη Άρη, και πιο συγκεκριμένα το περιβόητο «πρόσωπο» στην περιοχή της Κυδωνίας , έναν φυσικό σχηματισμό που δημιουργεί μια παρειδωλία που θυμίζει αδρά ανθρωποειδές πρόσωπο. Παράλληλα φροντίζει να συντηρεί τον μύθο της «κακής NASA», που για λόγους «μη διασποράς πανικού στο κοινού»-ένα ακόμα διάτρητο επιχείρημα- αποκρύπτει την αλήθεια. Με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο έχει συμβάλει στην διάδοση και συντήρηση μύθων καταστροφής, όπως του πλανήτη Νιμπίρου ( ή Ερικολόμπους ή με όποιο άλλο όνομα έχει εμφανιστεί ), την ευθυγράμμιση με το γαλαξιακό κέντρο, την ευθυγράμμιση του Δία και του Κρόνου, με την αναστροφή των πόλων της Γης, και μιας πλειάδας ακόμα φαινομένων, ορισμένα εκ των οποίων θα αναλυθούν σε μελλοντικά άρθρα.
Per aspera ad astra
Για να ακριβολογούμε, κίνδυνοι δυνητικά από το Διάστημα φυσικά και δεν λείπουν. Ο πλανήτης μας έχει κατά διαστήματα και ιδίως στο μακρινό παρελθόν γνωρίσει και το «σκληρό» διαστημικό πρόσωπο, με τιτάνιες συγκρούσεις σαν αυτή που μάλλον έδωσε υπόσταση στην Σελήνη, ή οδήγησε στην εξαφάνιση των Δεινοσαύρων, άλλα και άνοιξε τον δρόμο στην επικράτηση των Θηλαστικών, εξέχων μέλος των οποίων αποτελούμε και εμείς. Ναι, η αιτία καταστροφής της Γης, θα έρθει από το Διάστημα, και κατά πάσα πιθανότητα από τον Ήλιο. Όμως αυτό θα αργήσει για περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο χρόνια, στάδιο κατά το οποίο ο Ήλιος θα περάσει στην φάση του Ερυθρού Γίγαντα, εξαπλούμενος μέχρι και την τροχιά της Γης. Μέχρι τότε ο μόνος σοβαρός κίνδυνος μπορεί να βρεθεί στους απρόσκλητους διαστημικούς επισκέπτες όπως είναι οι περιπλανώμενοι αστεροειδείς. Όμως οι τροχιές αυτών των σωμάτων παρακολουθούνται στενά, και οι πιθανότητες μιας καταστροφικής για τον πολιτισμό σύγκρουσης θεωρούνται εξαιρετικά χαμηλές για τις επόμενες δεκάδες χρόνια ( 0,1 %). Πάνω όμως από όλα, αυτό που αποκτά μεγαλύτερη σημασία και βαρύτητα, είναι το να γνωρίσουμε και να αγκαλιάσουμε το Διάστημα χωρίς φόβο και με πολύ πάθος. Στο κάτω κάτω, αυτό είναι και το αρχικό μας λίκνο, και εκεί οφείλουμε να επιστρέψουμε.
