Η υπεροπλία των αξιών της αγοράς στο πρόγραμμα PISA, τρομάζει. Ο αντίλογος συχνά αποδίδεται στην συμπεριφορά των λουδιτών πριν από 200 χρόνια όταν έσπαγαν τα μηχανήματα, στα οποία χρέωναν την απώλεια των θέσεων εργασίας. Όταν ο ΟΟΣΑ θέσπιζε το πρόγραμμα PISA (2000) σε επίρρωση της ιδιοσυστασίας του ως σύνολο χωρών που υποστηρίζουν τις αρχές της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς, δεν έκρυβε τα κριτήρια της επιδιωκόμενης αξιολόγησης/κατηγοριοποίησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας και των μονάδων της. Στην εποχή της απόλυτης κυριαρχίας της ηθικής του αγοραίου ανταγωνισμού, ο αντίλογος είναι ηρωική πράξη όσο και παρακαταθήκη για την διατύπωση βασανιστικά του διαφορετικού υποδείγματος στη ζωή και τη γνώση. Δεν αρκεί όμως!
Και τούτο διότι η κατηγοριοποίηση μαθητών και σχολείων με ταξικά κριτήρια και μέτρα δεν είναι μια απειλή αλλά μια πραγματικότητα, ακόμα κι αν αποδίδεται σε βλαχομπαρόκ καταστάσεις, διαμορφούμενες υπό το κράτος των στερεοτύπων περί του status των γονιών και της προσδοκώμενης μελλοντικής επιτυχίας των σημερινών μαθητών. Έτσι απολαμβάνουμε από καιρό και στην πόλη μας, τα καλά σχολεία που φοιτούν τα παιδιά των περισσότερο ευπόλυπτων οικογενειών εν αντιθέσει με τα άλλα που απευθύνονται εντέλει στο μπάσο πόπολο.
Διερευνητέα παραμένει πάντως η αιτιολόγηση της χαμηλής απόδοσης των Ελλήνων μαθητών στις εξετάσεις του προγράμματος PISA, σε σύγκριση με άλλων χωρών, ομοίως ταξικών. Φαίνεται πως οι ελάχιστες σταθερές στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι δυνατόν να αξιολογηθούν, θεωρώντας υφιστάμενες τις ταξικές διακρίσεις, στην αναζήτηση πολιτικών που να τις αμβλύνουν/καταργούν. Παιδεία και απελευθέρωση παραμένουν δυο έννοιες, δίκην του αρχετυπικού γρίφου περί της αρχικής προέλευσης του αυγού ή της κότας, η σχέση των οποίων θα βάζει πάντοτε δύσκολα σε όποιον αποπειράται να τον επιλύσει. Πολύ δε περισσότερο όταν η επιδίωξη έχει ήδη εμβληματικά τσιταριστεί σε εκείνο το οργιώδες πενθήμερο του Νοέμβρη στην Πατησίων!
* Ο πύργος της Πίζα(ς) άρχισε να γέρνει αφού η κατασκευή είχε σχεδιαστεί να χτιστεί σε αδύναμο και ασταθές έδαφος, ένα σχέδιο που ως φαίνεται ήταν ατελές από την αρχή.