Η μετα-καραντίνα εποχή
Κώστας Βέργος
07 Απριλίου 2020
/ 10:27
ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΡΓΟΣ
Ίσως πιο σημαντικός κι από τον Θουκυδίδη, τον Μακιαβέλι και τον Κλαούζεβιτς αποδειχθεί τελικά ο Σουν Τζου. O Κινέζος συγγραφέας του 6ου π.Χ. αιώνα διδάσκει το πώς να κερδίσεις έναν αντίπαλο δηλητηριάζοντας την ατμόσφαιρά του. Αδιάφορο μάς είναι το πώς προκλήθηκε ο νέος ιός.
Η ατμόσφαιρα θα παραμείνει δηλητηριασμένη για όσο χρόνο χρειάζεται για να παραδεχθούμε εμείς (δηλαδή ο πλανήτης στο σύνολό του) την συντριπτική ήττα μας ως σύγχρονης άτρωτης και ανώτερης κοινωνίας. Ο μισός πληθυσμός της γης (που, αν και μισός, είναι διπλάσιος από τον πληθυσμό της γης πριν από ένα αιώνα) βρίσκεται σε καραντίνα. Και όταν θα βγει από την καραντίνα θα ξέρει ότι τίποτα δεν θα είναι όπως πριν. Είμαστε όλοι δυνάμει μια ευπαθής ομάδα. Ακόμη και το 1%.
Τα εθνικά κράτη ξανα-ύψωσαν τα σύνορά τους. Οι εθνικές κοινωνίες ξανα-ανακάλυψαν την χρησιμότητα του δημόσιου τομέα. Τα οικονομικά δόγματα του laissez-faire αμφισβητήθηκαν ακόμη και από τους πιο ένθερμους μέχρις χθες υποστηρικτές τους. Η «επόμενη μέρα» δεν μπορεί να στηριχθεί στην φιλανθρωπία του 1% έναντι του 99%. Από την άλλη, εμείς οι μεσογειακοί εγκαταλείπουμε όπως-όπως τις μεσογειακές διαχυτικότητες ενώ, την ίδια στιγμή, ο Ούγγρος Ορμπάν δείχνει τον δρόμο της δικτατορίας (ή «κατάστασης εξαίρεσης», που θα έλεγε και ο Καρλ Σμιτ, θεωρητικός των ναζί).
Η σχέση πολιτικής και επιστήμης δοκιμάζεται τις μέρες αυτές στα όρια και των δύο. Η πολυπλοκότητα του προβλήματος, που είναι ένα πρόβλημα υγειονομικό αλλά συνάμα και οικονομικό και κοινωνικό, έκανε τους πολιτικούς να κρέμονται από τα χείλη των υγειονομικών για την πορεία της πανδημίας, αλλά και τους υγειονομικούς να κρέμονται από τα χείλη των πολιτικών για την πορεία της στήριξης των δομών υγείας. Η αντιπαράθεση μαθηματικών μοντέλων μεταξύ κορυφαίων πανεπιστημίων (Οξφόρδης και Imperial) θα παραπλανούσε ακόμη και τον κορυφαίο πολιτικό της Γηραιάς Αλβιώνας (μέχρι να τον στείλει διασωληνωμένο στην εντατική).
Δεκάδες χιλιάδες θα πεθάνουν ακόμη από τον ιό. Και ακόμη πιο πολλές χιλιάδες (μάλλον εκατομμύρια) θα πεθάνουν από την νέα φτώχεια που θα προκαλέσει το lockdown της παγκόσμιας οικονομίας. (Η φυλή Μασάϊ του καταφυγίου άγριων ζώων της Κένυας, που ζει μόνο από τον τουρισμό, θα λιμοκτονήσει φέτος.)
Η «επόμενη μέρα» δεν μπορεί να στηρίζεται σε αποτυχημένους θεσμούς, όπως του «δωματίου ενηλίκων» του Eurogroup. Η «επόμενη μέρα» μας πρέπει να μοιάζει με την «επόμενη μέρα» ενός πραγματικού πολέμου. Η ίδια η ανοικοδόμηση, μετά από κάθε πόλεμο, υπήρξε πάντα η ατμομηχανή της οικονομίας. Τι να ανοικοδομήσουμε ρωτάτε; Τον κατεστραμμένο μας πρωτογενή τομέα, τον κατεστραμμένο μας δευτερογενή τομέα, τον υποτιμημένο μας τριτογενή τομέα. Με τι πόρους; Ξαναδιαβάζοντας τον Κέυνς. (Και λίγος Μαρξ ίσως βοηθούσε στην περίπτωση!)
ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΡΓΟΣ
Οικονομολόγος, διεθνολόγος, Ph.D.. Δίδαξε στην τεε επί 30 έτη, επί 13 διευθυντής επαλ. Συγγραφέας, ‘Γεωπολιτική των Εθνών’, Παπαζήσης, κλπ, και αρθρογράφος στον καθημερινό και ειδικό τύπο, συνεργάτης της ‘Ε’ από το 1990. Ραδιοφωνικός και τηλεοπτικός παραγωγός, ‘Απαρχές της Jazz’, ΕΡΑ Κέρκυρας, και τα πολιτικο--πολιτισμικά ‘Περιγράμματα’, Corfu Channel. Αλεξανδρινός, Κερκυραίος, Έλληνας, πολίτης του κόσμου. Συγγραφέας: Ντοστογιέφσκι. Φιλόσοφος: Χάνα Άρεντ. Απόφθεγμα: «Ζήσε σαν στην τελευταία σου μέρα, μάθαινε σαν να πρόκειται να ζεις αιώνια», Γκάντι.
