Η περίπτωση της Τhomas Cook και οι τουριστικοί χαιρετισμοί

Τώρα τίθεται το ερώτημα: Μπορούσαν να περιοριστούν οι δυσμενείς συνέπειες αυτής της πτώχευσης για την ελληνική τουριστική επιχειρηματικότητα και τους εργαζόμενους που για μια ακόμη φορά θα καταβάλλουν το μεγαλύτερο κόστος; 

Θεωρούμε πως ναι. Για το ότι δεν έγινε υπάρχουν ευθύνες. 

Κατ’ αρχάς η Thomas Cook ήταν γνωστό πως είχε εμφανίσει προβλήματα οικονομικής επιβίωσης τουλάχιστον επτά χρόνια πριν. Παρά τις προσπάθειες από βρετανικές κυβερνήσεις με δραστικά μέτρα χρηματοδότησης για να διασωθεί, το τεράστιο χρέος δεν μπόρεσε να μειωθεί. 

Οι δραστηριοποιούμενοι επιχειρηματικά στο χώρο το γνώριζαν ή όφειλαν να το γνωρίζουν. Ο ισχυρισμός ότι κάποιοι αιφνιδιάστηκαν είναι πρόφαση. 

Η Thomas Cook για να επιβιώσει ανταγωνιστικά συμπίεζε διαρκώς τις τιμές με αποτέλεσμα τη χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών και τη μείωση της χρηματικής ρευστότητας. Επίσης σημαντική αιτία της οικονομικής κρίσης της εταιρίας υπήρξε η άρνησή της να προσαρμοστεί στα σύγχρονα δεδομένα της τουριστικής βιομηχανίας όπως οι on line κρατήσεις για τουριστικούς προορισμούς. Έτσι παρέσυρε στην πτώση και συνεργαζόμενες τουριστικές επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων και ελληνικές κυρίως νησιωτικών περιοχών όπως Κέρκυρας, Ρόδου, Κρήτης κ.ά. οι οποίες δεν φρόντισαν έγκαιρα ν΄ αναζητήσουν εναλλακτικές συνεργασίες.

Επιπλέον για τις επιπτώσεις στην ελληνική τουριστική δραστηριότητα υπάρχουν και κυβερνητικές ευθύνες. Στις 25 Ιουλίου 2019 η ηγεσία του Υπουργείου Τουρισμού συναντήθηκε στην Αθήνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Thomas Cook. Μετά τη συνάντηση ανακοινώθηκε πως δόθηκε η διαβεβαίωση ότι η εταιρία θα εξακολουθήσει να πρωταγωνιστεί διεθνώς στις τουριστικές δραστηριότητες. Την ίδια στιγμή όμως ο αερολιμενάρχης Κρήτης κ. Πλιάκας δήλωνε πως η Thomas Cook προετοιμαζόταν για την χρεοκοπία και τόνισε πως η εταιρία είχε ξεκινήσει συζητήσεις με τους αρμόδιους του αεροδρομίου προκειμένου να βρουν τη καλύτερη δυνατή λύση για την επιστροφή των βρετανών εν όψει της χρεοκοπίας! Προφανώς το ίδιο έγινε και σε άλλους προορισμούς αλλά δεν αναφέρεται.

Παράλληλα ήταν γνωστό στους επιχειρηματικούς κύκλους ότι ισχυροί πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες της ΕΕ ( με γερμανική κυρίως επιρροή) απέτρεψαν την κινέζικη εταιρία Fosun να καλύψει το χρέος και ν΄ αγοράσει την Thomas Cook. Και τούτο διότι ενώ οι κινέζοι ζήτησαν ν΄ αγοράσουν το 51% της εταιρίας για να την ελέγχουν, όπως ο κάθε αγοραστής θα ζητούσε, οι παραπάνω παράγοντες πίεσαν το ΔΣ της εταιρίας να πωλήσει μέχρι το 49%. Αυτό το αξίωσαν, γιατί δεν ήθελαν τους κινέζους να εισέλθουν δυναμικά στην τουριστική αγορά της Ευρώπης. Οι κινέζοι προφανώς δεν συμφώνησαν, η διαπραγμάτευση ναυάγησε και η αδυναμία εξεύρεσης ρευστού από την Thomas Cook την οδήγησε στην αναμενόμενη χρεοκοπία προς όφελος άλλων ανταγωνιστών και κυρίως της γερμανικής TUI. 

Κι ενώ η Thomas Cook είχε καταρρεύσει, εδώ δίνονταν η δημόσια εντύπωση ότι ‘’ όλα βαίνουν καλώς’’ με αποτέλεσμα κυρίως οι έλληνες επιχειρηματίες να πιαστούν στον ύπνο! 

Πέρα όμως από τις ευθύνες, τα λάθη και τις παραλήψεις που συνέβησαν στη χώρα μας από την περίπτωση της Thomas Cook, δεν φαίνεται ν’ ανοίγει η συζήτηση για την αποτροπή ή τη μείωση δυσμενών συνεπειών σε ανάλογες περιπτώσεις στο μέλλον. 

Ακόμη και στο εορτασμό της παγκόσμιας ημέρας τουρισμού αρμόδια και επίσημα χείλη στους χαιρετισμούς τους περιορίστηκαν σε ευχολόγια και ανούσια κλαψουρίσματα όπως να είμαστε πιο προσεκτικοί και να μην εκτιθέμεθα όπως στην περίπτωση της Thomas Cook! Η κακομοιριά της κανονικότητας δηλαδή συνεχίζεται. 

Το ζήτημα απαιτεί εμπεριστατωμένη έρευνα και ανάλυση για την εξαγωγή χρησίμων συμπερασμάτων, που δεν μπορούν να γίνουν στο χώρο ενός μικρού σημειώματος. 

Δεδομένο πάντως είναι πως ο τουρισμός στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης έχει καταστεί επιχειρηματική δραστηριότητα υψηλού κινδύνου. Η πολιτική και η οικονομική ιστορία έχουν δείξει πως σε τέτοιες καταστάσεις το αντίδοτο είναι αφενός μεν η μείωση της εθνικής εξάρτησης από διεθνείς παράγοντες και αφετέρου η ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης της χώρας. 

Επαναλαμβάνουμε για μια ακόμη φορά το τεράστιο σφάλμα της μονοκαλλιέργειας του τουριστικού προϊόντος. Είναι άμεση η ανάγκη να ρίξουμε το βάρος στην ανασύσταση του αγροτικού (πρωτογενούς) τομέα, όπου έχουμε διεθνώς συγκριτικό πλεονέκτημα. Αυτό θα ισχυροποιήσει την οικονομία μας, θα αυξήσει τις εξαγωγές και θα μειώσει τις εισαγωγές όπως λ.χ. αγροτικών προϊόντων, μειώνοντας το έλλειμμα του ισοζυγίου των εμπορικών συναλλαγών της χώρας που είναι το κύριο ζητούμενο. Έτσι θα αποτραπούν ή έστω θα περιοριστούν σημαντικά για την ελληνική οικονομία οι αρνητικές συνέπειες φαινομένων, όπως η χρεοκοπία της Thomas Cook.