Αυτοδιοίκηση στο ύψος των περιστάσεων
Το πιο ανησυχητικό δεν είναι ότι παραχωρείται δημόσιος χώρος. Είναι ότι βαφτίζεται «επιτυχία».
Η συστηματική πρακτική παραχώρησης δημόσιου χώρου και περιουσίας, αντί να αναγνωρίζεται ως θεσμική αποδυνάμωση, παρουσιάζεται ως πολιτικό επίτευγμα. Το φαινόμενο αυτό συνδέεται άμεσα με την επικράτηση μιας νεοφιλελεύθερης προσέγγισης, η οποία αντιμετωπίζει τον δημόσιο χώρο ως δημοσιονομικό βάρος προς απαλλαγή και όχι ως συνταγματικά κατοχυρωμένο αγαθό προς προστασία και αναβάθμιση.
Στην ουσία, υπονομεύεται η θεμελιώδης αρχή της λαϊκής κυριαρχίας επί της δημόσιας περιουσίας. Ο πολίτης, ο οποίος συνιστά τον πραγματικό φορέα της κυριότητας, αποξενώνεται από το δικαίωμα προσδοκίας μελλοντικής αξιοποίησης και διαχείρισής της. Το κράτος εμφανίζεται, παραπλανητικά, ως κύριος ιδιοκτήτης, παρά τον λειτουργικό του ρόλο ως διαχειριστή υπέρ του κοινωνικού συνόλου. Η παράλειψη αυτή ενισχύεται από τη σταδιακή συρρίκνωση των δημοκρατικών ελευθεριών, είτε μέσω άμεσων περιοριστικών πρακτικών είτε μέσω τεχνολογικών εφαρμογών που, στερούμενες ουδετερότητας, εξυπηρετούν ιδιωτικές επιδιώξεις.
Παράλληλα, η διαδικασία αυτή τυγχάνει ανοχής —και συχνά ενεργού υποστήριξης— από δευτερεύοντες θεσμικούς ή παραθεσμικούς παράγοντες, οι οποίοι προβάλλουν τα επιχειρήματα της «ρεαλιστικής διαχείρισης» ή του «αναγκαίου εκσυγχρονισμού».
Οι συνέπειες της πρακτικής είναι διττές και ιδιαιτέρως επιβαρυντικές:
1. Αποδυνάμωση της αρχής της κοινής ωφέλειας. Η μεταβίβαση δημόσιας περιουσίας προς τρίτους συνιστά ουσιαστική αποκοπή της από τον δημόσιο σκοπό για τον οποίο προορίζεται. Η επίκληση προηγούμενης κακοδιαχείρισης, ως επιχείρημα υπέρ της ιδιωτικοποίησης, δεν συνιστά αυτοκριτική διορθωτική λειτουργία, αλλά απολογητικό τέχνασμα.
2. Κατακερματισμός της περιουσίας και απουσία ενιαίας στρατηγικής διαχείρισης. Η ανάθεση διαφορετικών τμημάτων της σε ποικίλους διαχειριστές, συχνά χωρίς υποχρέωση μεταξύ τους συντονισμού ή συμμόρφωσης σε ενιαίες κανονιστικές επιδιώξεις, ακυρώνει την αρχή του ορθολογικού σχεδιασμού. Η επικράτηση αγοραίων λογικών απόσβεσης και απόδοσης οδηγεί σε βαθμιαία απαξίωση του ίδιου του πόρου.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, τέλος, καθίσταται ο κατεξοχήν ζημιούμενος θεσμός. Εξαιτίας της έλλειψης ουσιαστικών αρμοδιοτήτων και μέσων, περιορίζεται σε τυπικό ρόλο. Η θεσμική της θέση εξασθενεί και μετατρέπεται σε μηχανισμό νομιμοποίησης προειλημμένων αποφάσεων.
Εάν οι παραχωρήσεις αυτές αποτέλεσαν συμβατική υποχρέωση στο πλαίσιο της δημοσιονομικής επιτροπείας, τότε η ανάκτηση της δημόσιας περιουσίας δεν συνιστά μόνον οικονομική επιλογή. Αποτελεί θεσμική και δημοκρατική επιταγή, αναγκαία για την αποκατάσταση της συνταγματικής ισορροπίας και της αυτοτέλειας του δημοσίου τομέα.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΣΑΪΤΗΣ
Είναι ο εκδότης - διευθυντής της Ενημέρωσης. Έχει σπουδάσει και εργαστεί ως μηχανικός και ηλεκτρονικός. Δημοσιογραφεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Έχει συνεργαστεί με σχεδόν όλες τις αθηναϊκές εφημερίδες. Διετέλεσε πρόεδρος του Συνδέσμου Ημερησίων Περιφερειακών Εφημερίδων, τον οποίον υπηρέτησε και από τη θέση του γενικού γραμματέα στο δ.σ. επί οκτώ χρόνια. Πιστεύει πως η ισχυρότερη ιδιότητα του δημοσιογράφου στην ενημέρωση είναι το ενδιαφέρον του για τα κοινά και στην επικοινωνία η έντιμη και ανιδιοτελής διαμεσολάβηση.
