Τρίτη 19.03.2024 ΚΕΡΚΥΡΑ

Η διαχρονική συνέχεια του ελληνισμού. Το κεντρικό μήνυμα της επετείου των 200 χρόνων απο την επανάσταση του 1821

γιώργος καρύδης
24 Μαρτίου 2021 / 19:44

Η επέτειος της συμπλήρωσης των 200 χρόνων από την έναρξη της ελληνικής επανάστασης του 1821, δίνει μια ακόμη ευκαιρία για ν΄ αναδειχθούν τα ιστορικά μηνύματά της. Ένα από τα σημαντικότερα είναι η κατάδειξη της σταθερής κι αταλάντευτης πορείας του Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Τούτο αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε μια εποχή που επιχειρείται η υπονόμευση της ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού από νεωτερικές, φαλμεραϊκού τύπου ανθελληνικές ιδεοληψίες. Μια ανιστόρητη τάση μοντερνισμού με κοσμοπολίτικο, διανοουμενίστικο χαρακτήρα μπορεί να πλήξει την ελληνική ιδιαιτερότητα. Από διάφορους κύκλους εκπέμπεται ένας μεταλλαγμένος δήθεν προοδευτικός διεθνισμός, που υπονομεύει την αγάπη για την πατρίδα, πολύ δε περισσότερο τις θυσίες για χάρη της. 

Έτσι αποτελεί διαστρέβλωση της Ιστορίας η υποστήριξη ότι γίναμε Έλληνες και επαναστατήσαμε χάρη στον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό. Ασφαλώς μια κοσμοϊστορικής σημασίας επανάσταση, όπως η ελληνική, δεν εκδηλώθηκε εκ του μηδενός. Σαφώς υπήρξε επηρεασμός από τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, τη Γαλλική Επανάσταση και τους Ναπολεόντειους πολέμους.

Δεν πρέπει όμως να διαφεύγει της προσοχής πως επιχειρήσεις ανάκτησης της ελληνικής εθνικής ελευθερίας εκδηλώθηκαν σ’ όλη την μαύρη περίοδο της τουρκοκρατίας. Εξεγέρσεις ενάντια στον Οθωμανικό ζυγό κι επαναστατικές προσπάθειες των Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους είχαν γίνει και τον 16ο και τον 17ο και τον 18ο αιώνα. Ας θυμηθούμε ενδεικτικά το αποτυχημένο επαναστατικό κίνημα των Ελλήνων, που έλαβε χώρα το 1769. Είναι τα γνωστά Ορλωφικά. 

Όλες δε αυτές οι εθνικές προσπάθειες αποτίναξης του ξένου ζυγού, συνέβαλαν στην διαμόρφωση των ιδεωδών της Γαλλικής Επανάστασης και κυρίως του σημαντικότερου αυτών, δηλαδή της Ελευθερίας. 

Αντίστοιχα οι ιδέες του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού ζυμώθηκαν μέσα στην προεπαναστατική πραγματικότητα που οδήγησε στην επανάσταση των Ελλήνων το 1821. Καταλυτική σημασία σ΄αυτό είχε η συνεισφορά του Ρήγα Φεραίου και του Αδαμάντιου Κοραή. 

Είναι ιστορικά δεδομένο ότι το 1821 οι Έλληνες δεν είχαν κράτος να απελευθερώσουν. Ο μεγάλος αγώνας έγινε για την απελευθέρωση του ελληνικού έθνους από τον τουρκικό ζυγό. 

Οι Έλληνες το 1821 πάλεψαν για την διατήρηση της εθνικής τους ταυτότητας. Κράτος έγιναν μετά το 1830. 
Κατά συνέπεια η επανάσταση του 1821 έγινε χάρη στη συνειδητοποίηση της ελληνικότητας των τουρκοκρατούμενων ελλήνων, που ιστορικά υπήρξε συνεχής και ακατάβλητη. Από την αρχαία Ελλάδα, από την αλεξανδρινή και ελληνιστική περίοδο, από τους ρωμαϊκούς χρόνους, από τη βυζαντινή χιλιετία κι από τους τέσσερεις αιώνες τουρκοκρατίας ως τις συγκλονιστικές ιστορικές στιγμές του 1821. 

Τρεις υπήρξαν οι αλώβητοι διαχρονικά συνδετικοί κρίκοι: Η γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμα και η χριστιανική θρησκεία. Οι κοινωνικές αξίες, η πνευματική καλλιέργεια και η πολιτισμική παράδοση σ’ όλους τους σταθμούς της ελληνικής ιστορίας είναι αδιάσπαστα συνδεδεμένες με το κοινό εθνικό στοιχείο. Από την αττική διάλεκτο στην κοινή ελληνιστική γλώσσα των πατέρων της Εκκλησίας. Από τον Ησίοδο και τον Όμηρο στον Ιωάννη τον Δαμασκηνό, στον Ρωμανό το Μελωδό και στον Διονύσιο Σολωμό. Από τον Ηράκλειτο, το Θουκυδίδη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη στον Γεώργιο Γεμιστό ή Πλήθωνα, στο Μιχαήλ Ψελλό και στον Χρυσολωρά. Από τις Ελεγείες στα δημοτικά τραγούδια. Κι όλα αυτά αναφέρονται μόνο ενδεικτικά.

Αδιαμφισβήτητο άρα είναι, ότι οι Έλληνες το 1821 επαναστάτησαν για να απελευθερωθούν ως έθνος και να προασπίσουν μέχρι θανάτου την ελληνική τους ταυτότητα. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έγκαιρα το είχε επισημάνει: «H επανάστασις η ειδική μας δέν ομοιάζει μέ καμίαν απ’ όσες γίνονται σήμερα εις την Ευρώπην. Της Ευρώπης οι επαναστάσεις εναντίον τών διοικήσεων των είναι εμφύλιος πόλεμος. Ο δικός μας πόλεμος ήταν ο πλέον δίκαιος: ήταν έθνος μέ έθνος». 

Επομένως ο αγώνας το 1821 υπήρξε εθνικοαπελευθερωτικός. Για να επιτύχει πρόσφερε τη ζωή του το ένα τρίτο των ελλήνων του τότε ελλαδικού χώρου. Στα δέκα χρόνια που διήρκεσε η επανάσταση (1821-1829) 800.000 ψυχές σε σύνολο πληθυσμού 2.400.000 κατοίκων, θυσιάστηκαν στο βωμό της εθνικής ανεξαρτησίας. 
 
Σήμερα οι στιγμές είναι πάλι κρίσιμες για το μέλλον του ελληνισμού. Ο αιώνιος Οθωμανός αντίπαλος, ακονίζει τις λεπίδες του σε βάρος της Ελλάδας. 
Ως εκ τούτου είναι απόλυτη ανάγκη η επέτειος των 200 χρόνων από την μεγάλη επανάσταση του 1821 ν’ αξιοποιηθεί για τη συνειδητοποίηση του δικού μας χρέους απέναντι στο νέο κίνδυνο που διατρέχει η ελληνική πατρίδα.

Αξίζει το κόπο τούτες τις ώρες της εθνικής μνήμης και περηφάνιας ν’ αναλογιστούμε τις δικές μας ευθύνες απέναντι στη χώρα και στις μελλοντικές γενιές. 
Απότιση δε φόρου τιμής στους μάρτυρες του 21 σημαίνει άντληση διδαγμάτων από τη δική τους μαρτυρία.