Πατρίς - Θρησκεία - Οικογένεια

Πενήντα χρόνια από την πτώση της χούντας, η μνήμη στην χώρα βαίνει φθίνουσα. Το σύνθημα Πατρίς - Θρησκεία – Οικογένεια ακούγεται σ’ αυτή την προεκλογική περίοδο ως πρόκριμα ενός σκοτεινού παρελθόντος. Επίδειξη άγνοιας ή αναθεωρητισμού; Η συμπολίτευση και η δεξιά και ακροδεξιά αντιπολίτευση διαγκωνίζονται σε εθνικιστική πλειοδοσία, η δε αριστερή αντιπολίτευση, αισθανόμενη απειλούμενη επί εσχάτη μειοδοσία, απολογείται. Πρόκληση μιας μεταπολίτευσης που στα 50 της χρόνια αρνείται να ωριμάσει.

Με το σύνθημα Πατρίς - Θρησκεία - Οικογένεια μπήκε η χώρα στον γύψο από το 1967 μέχρι το 1974. Με το σύνθημα Πατρίς - Θρησκεία - Οικογένεια οδηγήθηκε η χώρα στην τρομερή τραγωδία της Κύπρου το 1974. Το τρίπτυχο σύνθημα κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος την στιγμή της χαώδους επιστράτευσης του 1974 μιας χούντας που ήδη παρέπαιε. 52 χρόνια μετά την δραματική Καταστροφή στην Μικρά Ασία, που είχε κι αυτή το ανάλογο πατριωτικο-θρησκευτικο-οικογενειακό σύνθημα – είτε της «μικράς πλην εντίμου Ελλάδος» είτε του «να πάρουμε την Πόλη». Τα μεγαλύτερα δεινά επισώρευσε στην πατρίδα η πατριδοκαπηλία.

Ο δημοσιογράφος Γιώργος Αυτιάς, όταν εκστόμιζε με ιδιαίτερη έπαρση το Πατρίς - Θρησκεία - Οικογένεια στην πρόσφατη προεκλογική συγκέντρωση της Νέας Δημοκρατίας, ήξερε καλά ότι απευθύνεται σε  ένα τηλεοπτικό κοινό εκπαιδευμένο να μένει ανιστόρητο και στα ρηχά. Με την «χρήσιμη πληροφορία της ημέρας», που δεν έχει χθες, δεν έχει ιστορία, δεν έχει κοινωνιολογικό και πολιτικό βάθος. Για ένα κοινό που ψηφίζει τελικά με βάση «τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα».

Τι να θυμίσουμε τώρα; Ότι στις ιστορικές δίκες των δωσιλόγων, το μόνιμο επιχείρημα της συνεργασίας με τους κατακτητές ήταν το Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια; Ότι για την πατρίδα, την θρησκεία και την οικογένεια τα έκαναν όλα; Δεν υπήρξε ούτε ένας δωσίλογος που να μην επικαλέστηκε το τρίπτυχο αυτό της πατριδοκαπηλίας, ούτε ένας δικηγόρος των δωσιλόγων που να μην έκλεισε την αγόρευσή του με το σύνθημα αυτό. Ήταν τελικά όρος ικανός για να αθωωθούν οι περισσότεροι και να τιμωρηθούν οι ελάχιστοι με ελαφριές ποινές. Όρος ικανός κατόπιν για να ενταχθούν όλοι αυτοί κανονικά στο μεταπολεμικό σύστημα εξουσίας. Και να εκβιάζουν αλλήλους, γνωρίζοντας ο καθένας ένα σκοτεινό μυστικό του άλλου. Και να επικρατήσει για χρόνια μια συμμαχία συνενόχων που θα ασκούσε την εξουσία του με αλληλο-εκβιασμούς και αλληλο-εκδουλεύσεις.

Και όταν, τον ίδιο καιρό, ζητούσαν από τους αριστερούς πολιτικούς κατάδικους ή υπόδικους τις διαβόητες «δηλώσεις μετανοίας», εν ονόματι του ίδιου τρίπτυχου τις ζητούσαν. Και η βία, που ασκείτο όλο το επόμενο διάστημα, εν ονόματι του ίδιου τρίπτυχου ασκείτο. Και όταν μπήκαν οι Τούρκοι στην Κύπρο, όλοι αυτοί οι «τρίπτυχοι» το έβαλαν στα πόδια, αφού τελικά όλοι αυτοί δεν είχαν, όπως αποδείχθηκε, ούτε πατρίδα ούτε θρησκεία ούτε οικογένεια. Ούτε ιερό ούτε όσιο. Όμως, η ιστορική μνήμη δεν κερδίζει εκλογές. Τουλάχιστον υπό τις παρούσες συνθήκες. Κι αυτό το ξέρει ο Αυτιάς, όπως το υποψιάζεται και ο Κασσελάκης.

Δεν κρυβόταν η χαρά του δημοσιογράφου Άρη Πορτοσάλτε όταν σχολίαζε προχθές το Πατρίς - Θρησκεία – Οικογένεια, εκφρασθέν αυτή την φορά δια χειλέων του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ. Με την ίδια σειρά. Τι σημασία έχει η σειρά θα μου πείτε. Παιδί του εκκλησίας, αναρωτιόμουν, τότε, γιατί ο Θεός να μπαίνει δεύτερος στην σειρά του τρίπτυχου, μετά την πατρίδα. Δεν θα έπρεπε να μπαίνει πρώτος; Αφού αυτός είναι που τα έφτιαξε όλα. Ένας παπάς μου έδωσε μια εξήγηση από αυτές που δεν καταλαβαίνεις και μετά δεν ξαναρωτάς. 1972. Αυτή όμως δεν ήταν μια τυχαία σειρά, αλλά μια σκόπιμη σειρά. Με την έννοια της πατρίδας μπορείς να αυθαιρετήσεις πιο εύκολα παρά με την έννοια της θρησκείας, για την οποία, στο κάτω-κάτω, υπάρχουν και τα ιερά κείμενα που σε δεσμεύουν.

ΥΓ: Ρίζες βαθιές που χάνονται στους αιώνες, αληθινή πατριδογνωσία και κορυφαίος ο θρήνος του Νίκου Γκάτσου σε μοναδική μουσική Σταύρου Ξαρχάκου (με το εισαγωγικό φωνητικό ταξίμι του εξαιρετικού Νίκου Δημητράτου): «Δεν έχω σπίτι πίσω να γυρνώ…/ Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα/ μου τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα/ μα τώρα που ξυπνήσανε τα φίδια/ εσύ φοράς τα αρχαία σου στολίδια/ και δε δακρύζεις ποτέ σου μάνα μου Ελλάς/ που τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς./ Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα/ μου τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα/ μα τότε που στη μοίρα μου μιλούσα/ είχες ντυθεί τα αρχαία σου τα λούσα/ και στο παζάρι με πήρες γύφτισσα μαϊμού/ Ελλάδα, Ελλάδα μάνα του καημού.»

ΦΩΤΟ@youtube, από το Μεταξά και τους δωσίλογους, στη χούντα των συνταγματαρχών, το σύνθημα επανήλθε στην επικαιρότητα