Η Αγγλία και τα Ιόνια Νησιά
ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΡΓΟΣ
05 Σεπτεμβρίου 2025
/ 10:35
ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΡΓΟΣ
New York Times, 10 Απριλίου 1864 - (Μετάφραση, επιμέλεια: Κ. Βέργος)
Μια πρόσφατη συζήτηση στη Βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων σχετικά με την νησιωτική δημοκρατία των Επτανήσων έφερε στο φως με τον πιο έντονο τρόπο τη ξεδιάντροπη (shameless) στάση της Αγγλίας απέναντι σε αυτό το μικρό κράτος. Η εξωτερική πολιτική της Αγγλίας είναι χαρακτηριστική. Ακολουθεί έναν κανόνα όταν έχει να κάνει με ισχυρούς και έναν άλλον όταν έχει να κάνει με αδύναμους. Υποχωρητική απέναντι στους πρώτους, καταπιεστική απέναντι στους δεύτερους. Κρατάει ένα είδος ισοζυγίου, με τις παραχωρήσεις της στους γίγαντες της γης να αντισταθμίζονται με τα εγκλήματα εναντίον των λιλιπούτειων.
Από όλα τα μικρά κράτη, που υπέφεραν στα χέρια της, κανένα δεν είχε περισσότερους λόγους από την Ιόνιο Πολιτεία να παραπονείται. Το 1809 (σ.τ.μ.: 1809-1814), όταν πήρε στην κατοχή της τα νησιά αυτά, η κυβέρνηση της Αγγλίας διακήρυξε ότι δεν ερχόταν ως κατακτητής, αλλά ως σύμμαχος, και αναγνώρισε επίσημα την ανεξαρτησία της δημοκρατίας. Η συνθήκη που την έκανε προστάτιδά της σε καμία περίπτωση δεν της έδινε το δικαίωμα να ανατρέψει την εντόπια κυβέρνηση και να εγκαθιδρύσει την δική της κυριαρχία.
Αυτή η πράξη σφετερισμού, η στέρηση του δικαιώματος αυτονομίας και η υποταγή σε μια ξένη φυλή υπήρξαν οι αρχικές αιτίες της δυσαρέσκειας των Ιονίων. Οι αδιάκοπες διενέξεις ανάμεσα στους Βρετανούς και τους προστατευόμενούς τους, που φυσιολογικά γεννούσε αυτή η ανώμαλη κατάσταση, τελικά εξάντλησαν την υπομονή των πρώτων και, όταν ο πρίγκιπας της Δανίας προσφέρθηκε να δεχθεί το στέμμα της Ελλάδος με την προϋπόθεση ότι τα Ιόνια Νησιά θα προσαρτούνταν σε αυτήν, η βρετανική κυβέρνηση συναίνεσε στη μεταβίβαση. Αυτή η πράξη, αν είχε εκτελεστεί με ευπρέπεια από την Αγγλία, θα την έκανε σεβαστή τόσο από τους Έλληνες όσο και από τους Ιονίους. Αλλά η Αγγλία δεν μπορεί ούτε μια τίμια πράξη να εκτελέσει με χάρη.
Παρόλο που η Συνθήκη της Βιέννης αναγνώριζε ξεκάθαρα το δικαίωμα των νησιωτών στα φρούρια της Κέρκυρας, παρόλο που ο λόρδος Ράσελ, στη συζήτηση του Ιουλίου σχετικά με την παραχώρηση των νησιών, αναγνώρισε ότι μόνο ο λαός του νέου βασιλείου είχε το δικαίωμα να αποφασίσει αν τα φρούρια αυτά θα έπρεπε να κατεδαφισθούν, παρόλο που η Ιόνιος Βουλή είχε κατά καιρούς ψηφίσει πάνω από £200.000 για την επισκευή και αποκατάστασή τους, αποφασίσθηκε ξαφνικά, αυθαίρετα και κατά παράβαση των συνθηκών ότι μόλις τα νησιά παραδοθούν στον βασιλιά Γεώργιο, τα φρούρια της Κέρκυρας θα ανατιναχθούν. Αυτή η ξεδιάντροπη και δόλια απόφαση υιοθετήθηκε ως χατίρι προς την Αυστρία.
Ο Φραγκίσκος Ιωσήφ της Αυστρίας δεν θα συναινούσε στην παραχώρηση των νησιών στην Ελλάδα αν τα φρούρια της Κέρκυρας δεν καταστρέφονταν. Αυτά ελέγχουν την είσοδο της Αδριατικής. Και αν η Ιταλία αποκτούσε την κατοχή τους, τι ζημιά θα μπορούσε άραγε να προκαλέσει αυτό στο εμπόριο και το ναυτικό της Αυστρίας; Ας θυμηθούμε, όμως, ότι η Ιταλία δεν θα μπορούσε να καταλάβει αυτά τα φρούρια χωρίς να επιτεθεί στην Ελλάδα, πράγμα που θα προκαλούσε την αντίδραση της Ευρώπης. Επομένως οι φόβοι της Αυστρίας δεν φαίνονταν πολύ βάσιμοι. Η Αγγλία ωστόσο είχε διαφορετική άποψη και κατέληξε να διαπράξει μια βαριά αδικία σε έναν αδύναμο λαό, παρά να απορρίψει τη συμβουλή της επιφυλακτικής συμμάχου της.
Η διγλωσσία και η κακή πίστη που έδειξε η κυβέρνηση Πάλμερστον, σχετικά με τα φρούρια της Κέρκυρας, όχι μόνο έκαναν το όνομα της Αγγλίας μισητό στους Έλληνες, αλλά συνέτειναν πολύ και στο να υπονομευθεί η δημοτικότητα του βασιλιά Γεωργίου και να κλονισθεί η σταθερότητα του αδύναμου θρόνου του.
Η θερμή υποδοχή, που αρχικά απόλαυσε ο πρίγκιπας από τους νέους υπηκόους του, οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση της επικράτειας που τους έφερνε. Όμως η είδηση ότι το δώρο αυτό θα συνοδευθεί από ύβρη και προσβολή άλλαξε εντελώς το λαϊκό αίσθημα. Το σύνθημα του έθνους τώρα είναι ότι προτιμότερο θα ήταν να παραιτηθεί από τον θρόνο παρά να αποδεχθεί τέτοιους εξευτελιστικούς όρους. Αν αυτό το σύνθημα αποδειχθεί προοίμιο νέας επανάστασης στην Ελλάδα, η συμφορά θα οφείλεται αποκλειστικά στην Αγγλία.
(Σ.Τ.Μ.: Η ανατίναξη, το 1864, μέρους των τειχών και οχυρώσεων της Κέρκυρας, που θεωρήθηκε πράγματι επαίσχυντη από τους Κερκυραίους, έγινε με σκοπό να παραμείνει η Κέρκυρα ανοχύρωτη ως ουδέτερη πολιτεία, σύμφωνα με τις επιταγές των Μεγάλων Δυνάμεων. Ο δανός πρίγκιπας, που ερχόταν ως νέος βασιλιάς της Ελλάδος, δεν θα μπορούσε να αντιδράσει. Η Δανία τότε εξηρτάτο απόλυτα από την στήριξη της Βρετανίας, έναντι της διαρκούς γερμανικής απειλής, τότε κοινής πρωσο-αυστριακής – με αφορμή τα δουκάτα Σλέσβιχ και Χόλσταϊν, που από δανικά θα γίνονταν γερμανικά με πόλεμο. Εξ ου και η επιλογή δανού πρίγκιπα από τους Βρετανούς για το ελληνικό βασίλειο.)
ΚΩΣΤΑΣ ΒΕΡΓΟΣ
Οικονομολόγος, διεθνολόγος, Ph.D.. Δίδαξε στην τεε επί 30 έτη, επί 13 διευθυντής επαλ. Συγγραφέας, "Γεωπολιτική των Εθνών", Παπαζήσης, κλπ, και αρθρογράφος στον καθημερινό και ειδικό τύπο, συνεργάτης της "Ε" από το 1990. Ραδιοφωνικός και τηλεοπτικός παραγωγός, "Απαρχές της Jaz", ΕΡΑ Κέρκυρας, και τα πολιτικο--πολιτισμικά "Περιγράμματα", Start TV, Corfu Channel, enimerosi.com. Αλεξανδρινός, Κερκυραίος, Έλληνας, πολίτης του κόσμου. Συγγραφέας: Ντοστογιέφσκι. Φιλόσοφος: Χάνα Άρεντ. Απόφθεγμα: «Ζήσε σαν στην τελευταία σου μέρα, μάθαινε σαν να πρόκειται να ζεις αιώνια», Γκάντι.
