Οβελίσκοι και μενίρ

Το ζήτημα της τοποθέτησης αναμνηστικού οβελίσκου για τους Κερκυραίους που  χάθηκαν το 1716 δεν είναι κάτι νέο. Σέρνεται (κυριολεκτικά) για περισσότερα από πέντε χρόνια.

Δημοσιοποιήθηκαν πολλές απόψεις αυτές τις μέρες, τόσο στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης όσο και στα ΜΜΕ.  Κι ενώ γράφονται πολλά και βασικό ερώτημα είναι ποιος επέτρεψε και με ποια κριτήρια τη σχεδιαζόμενη τοποθέτηση του οβελίσκου στον κόμβο, ένα έγγραφο εμφανίζεται στο διαδίκτυο λύνοντας απορίες και δημιουργώντας νέες.

Πρόκειται για το πρακτικό 10/2021 του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής του Υπ. Περιβάλλοντος.
Εδώ να πούμε ότι για μια παρέμβαση όπως η τοποθέτηση του … περιβόητου πια οβελίσκου (ή μενίρ αν θέλετε) ακολουθείται η παρακάτω σειρά: Ο αιτών (στην περίπτωσή μας ο ΟΛΚΕ με την υπ. αρ. 371261 αίτησή του και με τον οποίο προφανώς συζήτησε ο δωρητής) ζητά γνωμοδότηση της τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων (προφανέστατα εγκρίθηκε), ακολουθεί το ΚΑΣ (το οποίο προφανέστατα ενέκρινε) και στο τέλος ζητείται η έγκριση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. 

Το πενταμελές Συμβούλιο Αρχικτεκτονικής γνωμοδότησε ΑΡΝΗΤΙΚΑ για την τοποθέτηση του οβελίσκου στο συγκεκριμένο σημείο για πέντε λόγους οι οποίοι είναι οι εξής:
1) Ο κλασικιστικός και αναχρονιστικός χαρακτήρας του δεν εναρμονίζεται με την  περιοχή του νέου λιμένα, που πλαισιώνεται από τα σύγχρονης αρχιτεκτονικής αντίληψης κτίρια της περιοχής, την νέα πύλη του λιμένα, το κτιριακό συγκρότημα, χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής έκφρασης του 1961 (επιβατικός σταθμός με το πτυχωτό κέλυφος του διαπρεπούς  αρχιτέκτονα Περικλή Σακελλαρίου), απουσιάζουν δε από την περιοχή τα παραδοσιακά μορφολογικά στοιχεία της παλιάς πόλης της Κέρκυρας.
2) Η τοποθέτησή του ως τοπόσημο σ’ αυτήν την θέση, δεν μπορεί να υλοποιηθεί διότι εκλείπει η οπτική σύγκλιση των οδικών αξόνων.
3) Προτείνεται σε κόμβο κυκλικής κίνησης αυτοκινήτων, ο οποίος δεν έχει τα απαραίτητα μέτρα προστασίας για την ασφαλή πρόσβαση πεζών και ως εκ τούτου δεν είναι αναγνώσιμη η επιγραφή.
4) Το εν λόγω μνημείο δημιουργήθηκε για να μνημονεύσει ένα ιστορικό γεγονός που έλαβε χώρα σε θέση που δεν συνδέεται εμφανώς με τον κόμβο.
5) Είναι εκτός κλίμακας σε σχέση με το εγγύς αστικό περιβάλλον.
Εδώ η διαδικασία κόλλησε για τα καλά και η φιέστα που ετοιμάζονταν για την Παρασκευή ακυρώθηκε πριν οργανωθεί.

Με τη σειρά μας όμως προσθέτουμε κάποιες διαπιστώσεις και μερικά ερωτηματικά που προκύπτουν από όσα γράφτηκαν τις τελευταίες μέρες.

Η γνωμάτευση της Αρχιτεκτονικής Επιτροπής δεν αποτελεί  παγκόσμια πρωτοτυπία. Τα μέλη της ζουν εδώ και γνωρίζουν το χώρο, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει με τα σεβαστά και αξιότιμα μέλη του ΚΑΣ (τα κριτήρια της έγκρισης από τη τοπική εφορεία αρχαιοτήτων θα ήταν πολύ σημαντικό να δουν το φως της δημοσιότητας).

Το κείμενο στον οβελίσκο θα είναι σε ελληνικά-ιταλικά-ρωσικά-αγγλικά. Στα ελληνικά, λογικό είναι. Να πούμε το ίδιο και για τα ιταλικά λόγω της εποχής εκείνης. Αλλά τα ρώσικα και τα αγγλικά; Καμία σχέση οι Ρώσοι και οι Άγγλοι με το γεγονός (βέβαια 100 χρόνια αργότερα οι τελευταίοι θα μας έλθουν για 54 χρόνια και ο κόσμος στα Νησιά μας θα «καλοπεράσει»). 

Όταν γίνεται μια δωρεά στον ΟΛΚΕ, ή στο Δήμο, ή στην Περιφέρεια ή οπουδήποτε αλλού,  ο αποδέκτης αυτός οφείλει να την εκμεταλλευτεί, αλλά υπάρχουν όρια και όχι επειδή είναι δωρεά και δεν κοστίζει «ας γίνει ότι θέλει» ώστε όλοι να φανούν ότι κάτι κάνουν χωρίς να κάνουν.

Προσπαθήσαμε να βρούμε στα ελληνικά τη σελίδα του Corfu Heritage Foundation, στο οποίο προεδρεύει ο δωρητής του οβελίσκου,  αλλά δεν μπορέσαμε. Ένας από τους σκοπούς του Ιδρύματος πάντως είναι η προαγωγή των «Αγγλο-ελληνικών» (και όχι των «Ελληνο-αγγλικών») σχέσεων, με όποιον και αν είναι ο συμβολισμός της σειράς των δύο συνθετικών. 

Πληροφοριακά, τέλος, το Σύνταγμα της Ελλάδας δεν αναγνωρίζει τίτλους ευγενείας. Τι αναγνωρίζουν οι Βρετανοί, ουδόλως μας απασχολεί.