Brexit: Η ηπειρωτική Ευρώπη ... αποκλείσθηκε!

Γνωστοί για το φλεγματικό χιούμορ, γνωστοί και για την ειρωνική υπεροψία τους, οι Άγγλοι θεωρούσαν πάντα εαυτούς κέντρο του κόσμου. Αυτό το μικρό νησί «εκπολίτιζε» τις αποικίες της απέραντης αυτοκρατορίας του στην οποία «ο ήλιος δεν έδυε ποτέ». Τώρα - κάποιοι ισχυρίζονται - μετά την δύση του ηλίου, την νύχτα του δημοψηφίσματος του Brexit, ήρθε η ώρα του αρνητικού απολογισμού. Ή μήπως στο Σίτυ του Λονδίνου, σ’ αυτό το θερμό τετραγωνικό μίλι, εξακολουθεί ο ήλιος να μη δύει ποτέ;

Συνδεδεμένο προνομιακά με όλες τις αγορές του κόσμου, το Σίτυ αποτελεί τον κεντρικό άξονα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής οικονομίας. Ως προς τον αριθμό των ημερησίων συναλλαγών, Νέα Υόρκη, Τόκιο, Φρανκφούρτη θα παραμείνουν στην σκιά αυτής της παγκόσμιας πρωτεύουσας που κυβερνιέται με τους νόμους του μακρινού παρελθόντος και του μακρινού μέλλοντος. Οι αποφασιστικές πρόσωπο με πρόσωπο συναντήσεις (face-work!) του Σίτυ γίνονται και θα γίνονται στα ιδιωτικά μαγαζιά της περιοχής. Στο Σίτυ συναντιέται η διαδικτυακή και η προ-διαδικτυακή εποχή (η ψηφιακή και η προ-ψηφιακή). Είναι η πρωτεύουσα των αυτοεπιβεβαιούμενων προφητειών. Οι άνθρωποι του «συστήματος» παρατάνε τις οθόνες και σπεύδουν να γνωρίσουν αλλήλους δίνοντας ραντεβού ακριβώς εκεί - όχι αλλού. Θέλουν να γνωρίζουν ο ένας τον άλλο ως πρόσωπα και σώματα, ώστε να αντιληφθούν στον βέλτιστο βαθμό ποια είναι η βαθύτερη στάση του καθενός σε κάθε σενάριο οικονομικής εξέλιξης. Πού θα στοιχηματίσουν αύριο σε αυτό το πλανητικό παίγνιο;

Εννοείται ότι το Σίτυ (ως οικονομική διεργασία) δεν ελέγχεται από καμία δημοκρατικά εκλεγμένη (Βρετανική ή ξένη) κυβέρνηση αλλά και από καμία ακαδημαϊκή αυθεντία. Οι κυβερνήσεις και οι αυθεντίες οφείλουν να ακολουθούν τις εκτιμήσεις και τις αποφάσεις του Σίτυ (όσο αυθαίρετες και αν είναι αυτές). Είναι η περίπτωση κατά την οποία δεν ακολουθεί η θεωρία την πράξη, αλλά η πράξη την θεωρία (όσο αυθαίρετη και αν είναι αυτή). 

Όταν ξέρεις ότι σε ένα παίγνιο ο μεγάλος παίκτης του συστήματος θα στοιχηματίσει υπέρ ενός αποτελέσματος, φρόνιμο είναι να στοιχηματίσεις και εσύ το ίδιο. Αυτό σημαίνει αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία. (Ακόμη και αν είναι «λάθος» η θεωρία του μεγάλου παίκτη, αυτή θα επιβεβαιωθεί στο τέλος ως «ορθή». Όποιος τολμήσει να σταθεί ενάντια θα χάσει!)

Λοιπόν: Οι κρίσιμες για τον κόσμο (άρα και για την Ευρώπη!) «λάθος» ή «σωστές» χρηματοοικονομικές αποφάσεις θα εξακολουθήσουν να λαμβάνονται στο Σίτυ. Μπορεί η Βρετανία να έφυγε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως υπάρχουν λειτουργίες που ξεπερνάνε τέτοιες εφήμερες διεργασίες. Κι αυτό το ξέρουν τόσο οι Βρετανοί όσο και οι ζηλόφθονοι λοιποί Ευρωπαίοι. Υπάρχει ένα Bremain που ξεπερνάει κατά πολύ το Brexit. 

Υπάρχουν όμως δύο ακόμη σοβαροί διεθνο-πολιτικοί λόγοι που καθιστούν το Brexit ωχρό μπροστά σε ένα κραταιό ιδιότυπο Bremain (ο ένας αφορά την soft, ο άλλος την hard ισχύ της Βρετανίας). Πρώτος λόγος: Οι ισχυροί πολιτικοί και εμπορικοί δεσμοί της Βρετανίας με τα 53 κράτη της Κοινοπολιτείας των Εθνών (το ένα τέταρτο της παγκόσμιας στεριάς, το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού) επιτρέπουν στην χώρα αυτή να μη νοιώσει ποτέ μοναξιά μετά την αποχώρηση από τις δομές της Ε.Ε.. Πάντα εξ άλλου οι Βρετανοί παραπονούνταν ότι οι παραδοσιακοί προνομιακοί («προτιμησιακοί») εμπορικοί δεσμοί με τους «53» (κάποιοι εκ των «53» είναι και μέλη της Ε.Ε.) παραγκωνίζονταν ή ακυρώνονταν λόγω Ε.Ε.. Δεύτερος λόγος: Η παλιά υπερατλαντική αποικία, που δεν ανήκει στους «53», αλλά με την οποία η Βρετανία διατηρεί μια ιδιαιτέρως στενή σχέση (την λεγομένη «ειδική σχέση/ special relationship») δεν φαίνεται διατεθειμένη να βγάλει την Ευρώπη («παλιά» και «νέα») έξω από την σφαίρα που μονομερώς ορίζει ως δική της σφαίρα επιρροής ανά τον πλανήτη. 

Ένα είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, δίπλα σ’ αυτά: Η εκατον-πενήντα ετών εσωστρεφής και εμμονική Γερμανική σκέψη θα εξακολουθήσει να σχεδιάζει πολιτική εν αγνοία των πραγματικών συσχετισμών ισχύος «εκεί-έξω». 

Βιβλιογραφία:

Bartlett, C.J., 1992. The Special Relationship. New York: Longman.  

Leyshon, A., Thrift, N., 1997. Money, Space. London: Routledge. 

Woods, R., 2007. Germany’s New Right as Culture and Politics. New York: Macmillan.