Μεσόγειος: Από χωνευτήρι πολιτισμών, υγρός τάφος
Γράφει η Δρ. Γαρυφαλιά Μεταλληνού, επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων, πρώην επικεφαλής της ΕΦΑ Κέρκυρας
Όταν ο γάλλος ιστορικός της σχολής των Annales Φερνάντ Μπρωντέλ έγραφε τη ΜΕΣΟΓΕΙΟ, όντας αιχμάλωτος σε στρατόπεδο του Β΄Παγκόσμιου πολέμου, στόχευε να εξετάσει κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά την περιοχή της από το δεύτερο μισό του 16ου αι., από την Αναγέννηση και τη Μεταρρύθμιση δηλαδή, μέχρι την αυγή των Νεώτερων χρόνων.
Και πραγματικά το μνημειώδες τρίτομο αυτό έργο ( Η Μεσόγειος κι ο Μεσογειακός κόσμος την εποχή του Φιλίππου του Β’ της Ισπανίας ) επέτυχε « να σπάσει τα παλιά σχήματα μιάς διπλωματικής ιστορίας που περιφρονεί τα πολιτισμικά φαινόμενα, τις θρησκείες ,τα γράμματα , τις τέχνες ,που δεν επιτρέπει στον εαυτό της να στρέψει το βλέμμα έξω απ’ τα γραφεία των καγκελαριών ,στην πλούσια και γόνιμη, αληθινή ζωή» όπως σημειώνει στον πρόλογο.
Έδειξε γιατί η ιστορία της Μεσογείου είναι η ιστορία των συλλογικών πεπρωμένων. Να κοιτάμε τη θάλασσα, ξεκινάει το πρώτο κεφάλαιο στο άλλο έργο του: «Μνήμες της Μεσογείου» και παρακάτω « Για το απέραντο παρελθόν της Μεσογείου ,η πιο ωραία μαρτυρία είναι η μαρτυρία της ίδιας της θάλασσας. Πρέπει να το λέμε και να το ξαναλέμε. Πρέπει να την κοιτάμε και να την ξανακοιτάμε. Βέβαια μόνη της δεν εξηγεί τα πάντα για το πολύπλοκο παρελθόν που δημιούργησαν οι άνθρωποι με περισσότερη ή λιγότερη λογική ,ιδιοτροπία ή πλάνη.»
Αυτές τις μέρες με τη σκέψη στα εγκλήματα που μετατρέπουν τη Μεσόγειο σε υγρό τάφο , έρχονται στο νού οι σκέψεις του Φ.Μπρωντέλ και δείχνουν το δρόμο . Ένα δρόμο ,που δεν είναι αυθαίρετος αλλά πατάει στην ιστορία, στο παρελθόν, στους πολιτισμούς της που ταξίδεψαν , στην ελευθερία των υδάτινων δρόμων της,στις πόλεις που προέκυψαν από την κίνησή τους. Καθώς όπως ο ίδιος γράφει : Στη Μεσόγειο όλα ανταλλάσσονται ,οι άνθρωποι ,οι σκέψεις ,η τέχνη της ζωής ,οι δοξασίες, ο τρόπος ν’ αγαπάς.»
Αυτή είναι η μαγιά του πολιτισμού μας ,που είναι μεσογειακός απ΄τις απαρχές του, κι αν την αρνηθούμε, όπως επιτάσσουν οι ευρωπαικές (και όχι μόνον) ελίτ κινδυνεύουμε να χάσουμε την ανθρωπιά μας.
Τα γεγονότα σήμερα είναι κονιορτός , σχίζουν την ιστορία. Αλοίμονο αν τα αγνοήσουμε.
ΓΑΡΥΦΑΛΙΑ ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΥ
