«Εξαιτίας σου, ποίηση, καίγεται ακόμα η Τροία» - Εκθεση αφιερωμένη στον Ιάσωνα Δεπούντη

ΚΕΡΚΥΡΑ. Με αφορμή τα 16 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή Ιάσωνα Δεπούντη η Πολιτιστική Εταιρία ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κέρκυρας θα τιμήσουν τον μεγάλο αυτό δημιουργό που συγκαταλέγεται στα κορυφαία ονόματα της ελληνικής μεταπολεμικής ποίησης, με έκθεση που θα παρουσιαστεί στο Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας από τις 10 Ιουλίου μέχρι και τις 30 Σεπτεμβρίου 2024.

Ο Ιάσων Δεπούντης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1919. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1944. Από τότε μέχρι και τον θάνατό του, το 2008, παρακολούθησε, επηρεάστηκε και ανταποκρίθηκε στα κύρια λογοτεχνικά και επιστημονικά ρεύματα του 20ου αιώνα. Πνεύμα ανήσυχο και δημιουργικό, φοίτησε στην Σχολή Προσαλέντη στην Κέρκυρα, σπούδασε Συνταγματικό Δίκαιο, Παιδαγωγικά και Κοινωνιολογία στην Αθήνα, Εφαρμοσμένη Ψυχολογία στην Αθήνα και το Παρίσι και Μοντέρνα Μαθηματικά στη Ζυρίχη.

Από την Ελλάδα αυτοεξορίστηκε το 1969, στα χρόνια της δικτατορίας, έχοντας ήδη καθιερωθεί στα γράμματα του τόπου. Εγκαταστάθηκε στην Ελβετία, όπου συνέχισε να εκδίδει, να μεταφράζει και να παρουσιάζει έργο πρωτοποριακό και έντονα αντισυμβατικό. Από τη δεκαετία του 1980, έζησε ανάμεσα στην Ζυρίχη, την Αθήνα και την Κέρκυρα.

Συνδέθηκε φιλικά και πνευματικά με τους Μιχάλη Κατσαρό, Νίκο Καρούζο, Νίκο Σπάνια, Νικόλαο Βεντούρα, Αλέξανδρο Αργυρίου, Νικηφόρο Βρεττάκο, Ιάννη Ξενάκη.

Η έκθεση παρακολουθεί το πολυσχιδές έργο του ποιητή, ακολουθώντας μία στοιχειώδη χρονολογική σειρά, εισάγοντας θέματα και μοτίβα, όπως αυτά εξελίσσονται μέσα στην πορεία του χρόνου. Παράλληλα, αναδεικνύει την ιδιαίτερη σχέση του Ιάσωνα Δεπούντη με τον κερκυραίο χαράκτη Νίκο Βεντούρα και με τον ποιητή Νικηφόρο Βρεττάκο. Ο Βρεττάκος έζησε ως πολιτικός πρόσφυγας (1967-1970) στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι (Kinderdorf Pestalozzi) στο ελβετικό καντόνι του Άπεντσελ (Appenzell) και στάθηκε αφορμή να αναζητήσει και ο Δεπούντης καταφύγιο στην Ελβετία, όταν εγκατάλειψε την Ελλάδα, το 1969.

Ο Δεπούντης αυτοπροσδιοριζόταν ως ποιητής, παρά το γεγονός ότι ασχολήθηκε εκτενώς με διάφορες μορφές του λόγου και της έκφρασης. Έγραψε μεταξύ άλλων πεζογραφήματα, δοκίμια, μελέτες, έκανε μεταφράσεις και κολάζ. Όμως, όλες αυτές οι μορφές υποτάσσονται τελικά σε μία μορφή απόδοσης, εκείνη της ποιητικής.

Σε προθήκες με αντίγραφα τεκμηρίων από τα Ιστορικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη και από το αρχείο της οικογένειας Δεπούντη προβάλλεται στην έκθεση το ευρύ φάσμα του έργου του Δεπούντη. Συνοδεύεται από οπτικοακουστικό υλικό, κατατοπιστικά πάνελ, διάφορα προσωπικά αντικείμενα και πίνακες με εικαστικά έργα του ίδιου αλλά και του Νίκου Βεντούρα.

Επίσης, η έκθεση περιλαμβάνει μια σειρά από κολάζ και «μετακείμενα», δημιουργίες δημοσιευμένες και πολλές αδημοσίευτες της τελευταίας περιόδου του ποιητή, κατά την οποία η σιωπή των λέξεων, το τέλος της αφηγηματικότητας, αποκαλύπτουν την ενιαία και ρευστή σχέση των τεχνών στα χέρια, το νου και το σύμπαν του Ιάσωνα Δεπούντη.

Σημαντικό μέρος της έκθεσης εστιάζει στη ζωή και το έργο του Ιάσωνα Δεπούντη στην Ελβετία:

– Στα 13 χρόνια που έζησε μαζί με τη σύζυγο του Αναστασία και τον γιο τους Δημήτρη εργαζόμενος ως παιδαγωγός, δάσκαλος και διευθυντής του Ελληνικού Σπιτιού στο χωριό Πεσταλότσι και μεγαλώνοντας 40 Ελληνόπουλα στους πρόποδες των Άλπεων.

– Στην ενασχόλησή του με το έργο σημαντικών προσωπικοτήτων της Ελβετίας, έργα των οποίων μετέφρασε ο Δεπούντης στα ελληνικά.

– Στα κείμενά του για την ίδια την Ελβετία (π.χ. «Το κάλεσμα της Δημοκρατίας»), η χώρα που του πρόσφερε τη δυνατότητα να συγγράψει μεγάλο μέρος του έργου του μακριά από την τότε θλιβερή κατάσταση στην Ελλάδα.

– Στην ενεργό συμμετοχή του επί περίπου 20 χρόνια στην ελληνική κοινότητα της Ζυρίχης και τις ποικίλες δραστηριότητες που ανέπτυξε ως διανοούμενος στην ελβετική αυτή πόλη που αποκαλείται και «Αθήνα του ποταμού Λίματ» (Limmat-Athen).

– Στο ενδιαφέρον που υπήρξε από ελβετικής πλευράς για το έργο του Δεπούντη αλλά και στην αναγνώριση με αποκορύφωμα το κάδρο με πορτρέτο, βιογραφικό σημείωμα και ποίημα του Ι. Δεπούντη, αναρτημένο από το 2009 στον χώρο της μόνιμης έκθεσης στο ερευνητικό κέντρο Nietzsche-Haus στο χωριό των Άλπεων Sils-Maria, ανάμεσα σε παρόμοια κάδρα αφιερωμένα στους Thomas Mann, Robert Musil, Pablo Neruda, Hermann Hesse και άλλους.

Το ποίημα του Ιάσωνα Δεπούντη στο «Σπίτι του Νίτσε» στη Σιλς-Μαρία βρίσκεται απέναντι από την είσοδο της κρεβατοκάμαρας του Νίτσε, η οποία έχει διατηρηθεί στην αυθεντική μορφή της.

Στην εκτενή ιστορική μονογραφία «Ελληνοελβετικοί Συσχετισμοί, Διάλογος με την Ιστορία» (Ζυρίχη 2021), ο συγγραφέας Ιγνάτιος Παπαδέλλης αφιερώνει ένα κεφάλαιο στον Ιάσωνα Δεπούντη, συγκαταλέγοντάς τον «στους τρεις “εξέχοντες Έλληνες”, οι οποίοι άφησαν ανεξίτηλα τα ίχνη τους και τα πνευματικά τους βήματα στην Ελβετία […] ως “Πρεσβευτές της Ελλάδος […]” και ως “αυθεντίες” ο καθένας στον τομέα του».

Η έκθεση στο Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας βασίζεται σε παρουσίαση στιγμιότυπων της ζωής και του έργου του ποιητή από τον Δήμο Κέρκυρας το 2016 στο ιστορικό Ανάκτορο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου καθώς και σε έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, που διοργανώθηκε το 2023 από την Πολιτιστική Εταιρία ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ και τον Δήμο Πειραιά.

Η έκθεση φιλοξενείται στο Ναό Αγίου Γεωργίου και Αλευραποθήκες Παλαιού Φρουρίου Κέρκυρας και θα διαρκέσει από 10 Ιουλίου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2024

Ώρες επίσκεψης 08:00-20:00