Ο Πανηγυρικός στην Ιόνιο Βουλή: Αληθείς και Ενωτικοί
Ένωση Επτανήσων
21 Μαΐου 2016
/ 12:15
Με μισάωρη καθυστέρηση λόγω αργοπορίας των περισσότερων επίσημων προσκεκλημένων ξεκίνησε η τελετή εκφώνησης του Πανηγυρικού για την επέτειο της Ένωσης των Επτανήσων στην Ιόνιο Βουλή
Με μισάωρη καθυστέρηση λόγω αργοπορίας των περισσότερων επίσημων προσκεκλημένων ξεκίνησε η τελετή εκφώνησης του Πανηγυρικού για την επέτειο της Ένωσης των Επτανήσων στην Ιόνιο Βουλή από τον εκπαιδευτικό και Διευθυντή του 2ου ΕΠΑΛ Κέρκυρας, κ. Κώστα Βέργο. Ακολουθεί συνοπτική απόδοση του πανηγυρικού λόγου με τίτλο «Ο Ιόνιος Ριζοσπαστισμός μεταξύ Αληθούς και Εθνικού».
Δώρο για τον Βασιλιά
Η συνθήκη των Παρισίων του 1815 προέβλεπε την ανασύσταση της Ιονίου Πολιτείας, της ανεξάρτητης πολιτείας των Επτανήσων και πρώτου σύγχρονου Ελληνικού κράτους. Στην απόφαση αυτή η Αγγλική «προστασία» είχε την έννοια της απλής στρατιωτικής προστασίας από εξωτερικούς εχθρούς, όχι της κατοχής, στην οποία δυστυχώς εξελίχθηκε με το σύνταγμα του αρμοστή Μαίτλαντ (1817) το οποίο «μετέφραζε» την απλή προστασία σε αυθαίρετο αποικιακό προτεκτοράτο. Έτσι λοιπόν η ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα περίπου πενήντα χρόνια αργότερα κατέληξε να θεωρείται «δώρο» από τους Βρετανούς προς τον νέο Δανό και φιλοβρεταννό βασιλιά της Ελλάδας, Γεώργιο Α΄. Η επινόηση δε αυτή υιοθετήθηκε για δεκαετίες από την ελληνική ιστοριογραφία η οποία «αναμασούσε ακρίτως αυτήν την καθόλου τιμητική θεωρία», εξοβελίζοντας, αδίκως αλλά αναμενόμενα, στη λήθη την ένδοξη κληρονομιά του επτανησιακού Ριζοσπαστισμού. Για ένα νεοσύστατο κράτος πλήρως εξαρτημένο από τις Μεγάλες Δυνάμεις, κοινωνικοπολιτικοί αγώνες όπως εκείνος των Επτανησίων Ριζοσπαστών αποτελούσαν σαφώς μελανό σημείο. Σήμερα, ωστόσο, αυτό είναι ακριβώς «το νόημα της τοπικής και συνάμα εθνικής επετείου: Να ανακαλούμε πάντα από την λήθη στην μνήμη το σπουδαίο και πολύπλευρο αυτό κίνημα πνευματικής ανάτασης και αγωνιστικής αυτοθυσίας».
Μοντέρνα ευρωπαϊκά ήθη
Η σύγχρονη ευρωπαϊκή τάση να καλλιεργούμε την εθνική μας μνήμη με εορτασμούς του τέλους και όχι της έναρξης μεγάλων εθνικών συγκυριών σχολιάστηκε με σαφή τοποθέτηση κατά τον σημερινό πανηγυρικό λόγο. Ο κ. Βέργος σημείωσε ότι «η ελληνική ιδιαιτερότητα, σε σχέση με τις εθνικές ιστορίες άλλων ευρωπαϊκών λαών, βρίσκεται ακριβώς σ’ αυτές τις πάνδημης συμμετοχής ενάρξεις, στο κάθε φορά μεγαλειώδες και αυτοθυσιαστικό ξέσπασμα του λαού και όχι στο αναντίστοιχο προς την κάθε φορά ελπιδοφόρα αρχή τέλος». Δεν είναι τυχαίο ότι η 25η Μαρτίου, η έναρξη της ελληνικής επανάστασης, ήταν το γεγονός που ενέπνεε τους υπό ξένο ζυγό Επτανησίους της εποχής και όχι η ναυμαχία του Ναβαρίνου, ούτε ο τελικός συμβιβασμός των Προστάτιδων Δυνάμεων.
Αληθείς και Ενωτικοί
Η επίδραση των πολιτικών και πνευματικών ρευμάτων και ζυμώσεων της Ευρώπης είναι ξεκάθαρη στα Επτάνησα όπως αποδεικνύει η τοπική αρθρογραφία των μέσων του 19ου αι. Το κίνημα των Ριζοσπαστών αμφισβήτησε ριζικά την αγγλοκρατία, ωστόσο σύντομα διασπάσθηκε σε δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Ο ρεαλισμός της πλειοψηφίας των Ριζοσπαστών που έκριναν ότι προείχε η άμεση ένωση των Επτανήσων με την Μητέρα-Ελλάδα, τάθηκε ενάντια στην ασυμβίβαστη αγωνιστικότητα των αριθμητικά λίγων «Αληθών» Ριζοσπαστών. Οι Αληθείς, με κύριο εκφραστή τους τον Ιωσήφ Μομφεράτο, έκριναν ότι δεν άρμοζε στο αγωνιστικό τους παρελθόν μια ένωση με όρους υποτέλειας, συγκεκριμένα την οριστική ειρήνη με την Τουρκία, την εκλογή νέου βασιλιά που θα διασφάλιζε την βιωσιμότητα αυτής της πολιτικής και την καταστροφή των Κερκυραϊκών οχυρώσεων, γεγονός που θα σφράγιζε την στρατιωτική ουδετερότητα Κερκύρας και Παξών. Ωστόσο, η πλειοψηφία του λαού των Ιονίων αισθάνθηκε ότι οι ευκαιρίες εθνικής ολοκλήρωσης δεν παρουσιάζονται κάθε μέρα και έτσι αποδέχτηκε την ήδη αποφασισμένη Ένωση. Μετά την επίσημη επικύρωση της Ένωσης την 21η Μαΐου του 1864 η Ιόνιος Βουλή, το νεοκλασικό κτίριο (1855) του αρχιτέκτονα Ιωάννη Χρόνη που βομβαρδίστηκε το Σεπτέμβριο του 1943 και «επισκευάστηκε με δαπάνη-όχι των Γερμανών», έκλεισε οριστικά τις πόρτες της.
«Ποιος τελικά είχε δίκιο; Ο ρεαλιστής, που προσαρμόζεται και κατακτά ό,τι είναι εφικτό, ή ο αγνός και συνεπής, που θέλει όλα να γίνονται κατά τον καθαρότερο και τιμιότερο τρόπο για να μείνει τελικώς μόνος και μετέωρος στην ιστορία;»
Η τελετή ολοκληρώθηκε με τον Ύμνο εις την Ελευθερία του Δ. Σολωμού και Ν. Μαντζάρου και τον Ύμνο των Ριζοσπαστών σε μουσική Νικολάου Τζανή Μεταξά και στίχους Γεράσιμου Μαυρογιάννη και Παναγιώτη Πανά, από τις δημοτικές χορωδίες San Giacomo και "Δημόδοκος".
Φωτορεπορτάζ των εκδηλώσεων
Δώρο για τον Βασιλιά
Η συνθήκη των Παρισίων του 1815 προέβλεπε την ανασύσταση της Ιονίου Πολιτείας, της ανεξάρτητης πολιτείας των Επτανήσων και πρώτου σύγχρονου Ελληνικού κράτους. Στην απόφαση αυτή η Αγγλική «προστασία» είχε την έννοια της απλής στρατιωτικής προστασίας από εξωτερικούς εχθρούς, όχι της κατοχής, στην οποία δυστυχώς εξελίχθηκε με το σύνταγμα του αρμοστή Μαίτλαντ (1817) το οποίο «μετέφραζε» την απλή προστασία σε αυθαίρετο αποικιακό προτεκτοράτο. Έτσι λοιπόν η ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα περίπου πενήντα χρόνια αργότερα κατέληξε να θεωρείται «δώρο» από τους Βρετανούς προς τον νέο Δανό και φιλοβρεταννό βασιλιά της Ελλάδας, Γεώργιο Α΄. Η επινόηση δε αυτή υιοθετήθηκε για δεκαετίες από την ελληνική ιστοριογραφία η οποία «αναμασούσε ακρίτως αυτήν την καθόλου τιμητική θεωρία», εξοβελίζοντας, αδίκως αλλά αναμενόμενα, στη λήθη την ένδοξη κληρονομιά του επτανησιακού Ριζοσπαστισμού. Για ένα νεοσύστατο κράτος πλήρως εξαρτημένο από τις Μεγάλες Δυνάμεις, κοινωνικοπολιτικοί αγώνες όπως εκείνος των Επτανησίων Ριζοσπαστών αποτελούσαν σαφώς μελανό σημείο. Σήμερα, ωστόσο, αυτό είναι ακριβώς «το νόημα της τοπικής και συνάμα εθνικής επετείου: Να ανακαλούμε πάντα από την λήθη στην μνήμη το σπουδαίο και πολύπλευρο αυτό κίνημα πνευματικής ανάτασης και αγωνιστικής αυτοθυσίας».
Μοντέρνα ευρωπαϊκά ήθη
Η σύγχρονη ευρωπαϊκή τάση να καλλιεργούμε την εθνική μας μνήμη με εορτασμούς του τέλους και όχι της έναρξης μεγάλων εθνικών συγκυριών σχολιάστηκε με σαφή τοποθέτηση κατά τον σημερινό πανηγυρικό λόγο. Ο κ. Βέργος σημείωσε ότι «η ελληνική ιδιαιτερότητα, σε σχέση με τις εθνικές ιστορίες άλλων ευρωπαϊκών λαών, βρίσκεται ακριβώς σ’ αυτές τις πάνδημης συμμετοχής ενάρξεις, στο κάθε φορά μεγαλειώδες και αυτοθυσιαστικό ξέσπασμα του λαού και όχι στο αναντίστοιχο προς την κάθε φορά ελπιδοφόρα αρχή τέλος». Δεν είναι τυχαίο ότι η 25η Μαρτίου, η έναρξη της ελληνικής επανάστασης, ήταν το γεγονός που ενέπνεε τους υπό ξένο ζυγό Επτανησίους της εποχής και όχι η ναυμαχία του Ναβαρίνου, ούτε ο τελικός συμβιβασμός των Προστάτιδων Δυνάμεων.
Αληθείς και Ενωτικοί
Η επίδραση των πολιτικών και πνευματικών ρευμάτων και ζυμώσεων της Ευρώπης είναι ξεκάθαρη στα Επτάνησα όπως αποδεικνύει η τοπική αρθρογραφία των μέσων του 19ου αι. Το κίνημα των Ριζοσπαστών αμφισβήτησε ριζικά την αγγλοκρατία, ωστόσο σύντομα διασπάσθηκε σε δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Ο ρεαλισμός της πλειοψηφίας των Ριζοσπαστών που έκριναν ότι προείχε η άμεση ένωση των Επτανήσων με την Μητέρα-Ελλάδα, τάθηκε ενάντια στην ασυμβίβαστη αγωνιστικότητα των αριθμητικά λίγων «Αληθών» Ριζοσπαστών. Οι Αληθείς, με κύριο εκφραστή τους τον Ιωσήφ Μομφεράτο, έκριναν ότι δεν άρμοζε στο αγωνιστικό τους παρελθόν μια ένωση με όρους υποτέλειας, συγκεκριμένα την οριστική ειρήνη με την Τουρκία, την εκλογή νέου βασιλιά που θα διασφάλιζε την βιωσιμότητα αυτής της πολιτικής και την καταστροφή των Κερκυραϊκών οχυρώσεων, γεγονός που θα σφράγιζε την στρατιωτική ουδετερότητα Κερκύρας και Παξών. Ωστόσο, η πλειοψηφία του λαού των Ιονίων αισθάνθηκε ότι οι ευκαιρίες εθνικής ολοκλήρωσης δεν παρουσιάζονται κάθε μέρα και έτσι αποδέχτηκε την ήδη αποφασισμένη Ένωση. Μετά την επίσημη επικύρωση της Ένωσης την 21η Μαΐου του 1864 η Ιόνιος Βουλή, το νεοκλασικό κτίριο (1855) του αρχιτέκτονα Ιωάννη Χρόνη που βομβαρδίστηκε το Σεπτέμβριο του 1943 και «επισκευάστηκε με δαπάνη-όχι των Γερμανών», έκλεισε οριστικά τις πόρτες της.
«Ποιος τελικά είχε δίκιο; Ο ρεαλιστής, που προσαρμόζεται και κατακτά ό,τι είναι εφικτό, ή ο αγνός και συνεπής, που θέλει όλα να γίνονται κατά τον καθαρότερο και τιμιότερο τρόπο για να μείνει τελικώς μόνος και μετέωρος στην ιστορία;»
Η τελετή ολοκληρώθηκε με τον Ύμνο εις την Ελευθερία του Δ. Σολωμού και Ν. Μαντζάρου και τον Ύμνο των Ριζοσπαστών σε μουσική Νικολάου Τζανή Μεταξά και στίχους Γεράσιμου Μαυρογιάννη και Παναγιώτη Πανά, από τις δημοτικές χορωδίες San Giacomo και "Δημόδοκος".
Φωτορεπορτάζ των εκδηλώσεων
