Συνέντευξη με την υψίφωνο Ρόζα Πουλημένου
Ρόζα Πουλημένου
27 Ιουνίου 2016
/ 02:44
ΚΕΡΚΥΡΑ. Η διακεκριμένη Κερκυραία υψίφωνος και καθηγήτρια μονωδίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών (ΤΜΣ) του Ιονίου Πανεπιστημίου, Ρόζα Πουλημένου, βρέθηκε πρόσφατα στη Βιέννη,
πραγματοποιώντας σεμινάριο τραγουδιού στο φημισμένο Universitä für Musik und darstellende Kunst. Στη συνέντευξη που ακολουθεί μας μεταφέρει τις εμπειρίες από εκεί και μας ενημερώνει για τις πολλές και ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές δραστηριότητες στις οποίες πρόκειται να συμμετάσχει το προσεχές διάστημα.
- Κυρία Πουλημένου, πρόσφατα βρεθήκατε στη Βιέννη. Θα θέλατε να μας πείτε για το σκοπό της μετάβασής σας εκεί, καθώς και τις εμπειρίες που αποκομίσατε;
_Βρέθηκα στη Βιέννη για δύο λόγους: ο πρώτος ήταν για να πραγματοποιήσω σεμινάριο λυρικού τραγουδιού στο Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών της Βιέννης στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus στην τάξη της καθηγήτριας κας Claudia Visca. Ο δεύτερος για να συμμετέχω σε μία συναυλία με τη μεσόφωνο Helen Tintes, τον μπάσο Klaus Schuermann και τον πιανίστα Manfred Schiebel.
- Βάσει των όσων συναντήσατε στη Βιέννη και δεδομένου ότι έχετε μαθητές από διάφορα μέρη της Ελλάδας, πιστεύετε ότι υπάρχουν τομείς όπου υπερτερούν ή υστερούν οι Έλληνες νέοι λυρικοί τραγουδιστές σε σχέση με τους ξένους; Εάν ναι, σε ποιους παράγοντες θεωρείτε ότι οφείλεται αυτό;
_Πιστεύω ότι οι Έλληνες και Κύπριοι φοιτητές που έρχονται στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο με σοβαρή επιδίωξη να βελτιώσουν την τεχνική τους και να γίνουν καλοί επαγγελματίες δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τους αντίστοιχους φοιτητές στην Ευρώπη και την Αμερική σε ατομικό επίπεδο. Εκεί που δυστυχώς υστερούμε είναι στις υποδομές και τη γενικότερη υποστήριξη τόσο κατά τη διάρκεια των σπουδών όσο κυρίως στην ανύπαρκτη προοπτική καριέρας που δίνεται πια στην Ελλάδα. Γι' αυτό και ενθαρρύνω τα παιδιά που σπουδάζουν κοντά μου να βγουν στο εξωτερικό και να συνεχίσουν την προσπάθεια να βελτιωθούν ως μουσικοί και ως επιστήμονες όσο μπορούν περισσότερο.
- Θα μπορούσατε να κάνετε μια σύντομη σύγκριση των υποδομών που συναντάτε σε περιοχές με μεγάλη παράδοση στη λόγια μουσική, όπως η Βιέννη, με τις αντίστοιχες υποδομές που υπάρχουν -ή που δεν υπάρχουν- στη χώρα μας;
_Στις περισσότερες χώρες που έχω διδάξει οι υποδομές είναι σαφώς ανώτερες από τις δικές μας. Στη Βιέννη το τμήμα του τραγουδιού και παραστατικών τεχνών του Πανεπιστημίου βρίσκεται λίγο έξω από το κέντρο της Βιέννης σε ένα αυτόνομο κτήριο που έχει τρεις ορόφους με αίθουσες διδασκαλίας. Τα γραφεία των καθηγητών του τραγουδιού και των συνοδών έχουν όλα αξιόπιστα πιάνα με ουρά και είναι αρκετά ευρύχωρα. Να αναφέρω επίσης πως διαθέτει μικρή σκηνή μέσα στο κεντρικό τμήμα του κτηρίου καθώς και θέατρο για παραστάσεις όπερας ακριβώς δίπλα. Έχει μόνιμο κι οργανωμένο θυρωρείο, τεχνικούς-συντηρητές για κάθε πιθανή ανάγκη και φυσικά καντίνα για φαγητό και καφέ. Κάθε σύγκριση με τη δική μας πραγματικότητα είναι επομένως ανέφικτη.
Τις ίδιες πάνω κάτω υποδομές συνάντησα και σε άλλες χώρες που έχω επισκεφτεί με εξαίρεση την Ιταλία όπου η κατάσταση των επιβλητικών κατά τα άλλα κτηρίων είναι, λόγω της κρίσης που έχει χτυπήσει κι εκεί, λίγο πιο παραμελημένη, δηλαδή κοντύτερα σε μας.
Τις ίδιες πάνω κάτω υποδομές συνάντησα και σε άλλες χώρες που έχω επισκεφτεί με εξαίρεση την Ιταλία όπου η κατάσταση των επιβλητικών κατά τα άλλα κτηρίων είναι, λόγω της κρίσης που έχει χτυπήσει κι εκεί, λίγο πιο παραμελημένη, δηλαδή κοντύτερα σε μας.
- Ποια είναι τα υπόλοιπα καλλιτεχνικά σας σχέδια για το προσεχές μέλλον;
_Τις ερχόμενες εβδομάδες συμμετέχω ως σολίστ στο Ορατόριο "Requiem for Peace" του Καναδού συνθέτη Larry Nickel, εκδήλωση που διοργανώνει το ΤΜΣ του Ιονίου Πανεπιστημίου στις 30 Ιουνίου. Αμέσως μετά θα οργανώσω τη συμμετοχή του Τομέα Μονωδίας στη Θερινή Ακαδημία με τη συνεργασία της πιανίστας κας Μαριλένα Ελούλ και τέλος θα επιβλέψω δύο φοιτήτριες μου, που ετοιμάζουν τα πτυχιακά τους μαθήματα, τα οποία και θα παρουσιάσουν αρχές Ιουλίου.
Το μεγαλύτερο μέρος του Ιουλίου ελπίζω να ξεκουραστώ γιατί τον Αύγουστο θα συμμετέχω στη δεύτερη κατά σειρά συναυλία στο πλαίσιο του προγράμματος EMAP (European Music Archaeology Project) που θα λάβει χώρα στο Ύσταντ (Ystad) της Σουηδίας. Εκεί θα τραγουδήσω Αρχαία Ελληνική Μουσική με το συγκρότημα Kelethmos. Στις 27 Αυγούστου θα τραγουδήσω για ακόμα μια φορά το ρόλο του Abra στο ορατόριο του Αντόνιο Βιβάλντι «Juditha Triumphans», σε μία συμπαραγωγή της Φιλαρμονικής Εταιρείας «Μάντζαρος» και του Ιδρύματος «Gina Bachauer»
Τον Σεπτέμβριο θα διδάξω σεμινάριο τραγουδιού με το γνωστό πιανίστα Δημήτρη Γιάκα στο «Austrian Arts Sessions» στην Καρινθία της Αυστρίας.
Το μεγαλύτερο μέρος του Ιουλίου ελπίζω να ξεκουραστώ γιατί τον Αύγουστο θα συμμετέχω στη δεύτερη κατά σειρά συναυλία στο πλαίσιο του προγράμματος EMAP (European Music Archaeology Project) που θα λάβει χώρα στο Ύσταντ (Ystad) της Σουηδίας. Εκεί θα τραγουδήσω Αρχαία Ελληνική Μουσική με το συγκρότημα Kelethmos. Στις 27 Αυγούστου θα τραγουδήσω για ακόμα μια φορά το ρόλο του Abra στο ορατόριο του Αντόνιο Βιβάλντι «Juditha Triumphans», σε μία συμπαραγωγή της Φιλαρμονικής Εταιρείας «Μάντζαρος» και του Ιδρύματος «Gina Bachauer»
Τον Σεπτέμβριο θα διδάξω σεμινάριο τραγουδιού με το γνωστό πιανίστα Δημήτρη Γιάκα στο «Austrian Arts Sessions» στην Καρινθία της Αυστρίας.
- Λόγω και του επίκαιρου του θέματος, θα θέλατε εν συντομία να μας δώσετε κάποια παραπάνω στοιχεία για τις παραστάσεις της «Ιουδήθ θριαμβεύουσας» (τόσο για εκείνην του περασμένου Μαΐου, όσο και την επικείμενη του Αυγούστου);
_Η παράσταση του Απριλίου ήταν αμιγής μουσική παραγωγή του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Τόσο η κα Καλδή, όσο και ο κος Γκικόντης αλλά και η κα Μιχοπούλου κι εγώ βάλαμε, τον καλύτερο μας εαυτό για να πραγματοποιήσουμε μία συναυλία διεθνούς επιπέδου την οποία κατά γενική ομολογία πετύχαμε. Φυσικά χωρίς τη συμμετοχή του Μαέστρου Peter Seymour, των αγαπητών συναδέλφων μονωδών Ariana Chris και Μαριάννας Μανσόλα καθώς και της ταλαντούχας φοιτήτριας Νικολέττας Ιερείδου κάτι τέτοιο δε θα ήταν δυνατό και τους ευχαριστώ όλους από καρδιάς.
Στην «Ιουδήθ» του Αυγούστου είμαι απλά μία από τους σολίστ και δεν έχω ενεργό δράση στην παραγωγή. Γνωρίζω όμως πως εκτός από εμένα και τη Νικολέττα Ιερείδου στο ρόλο του Holofernes, το ρόλο της Juditha θα τραγουδήσει η γνωστή Μεσόφωνος Μαρίτα Παπαρίζου και του Vagaus η Κερκυραία υψίφωνος Φωτεινή Γραμμένου ενώ την ορχήστρα θα διευθύνει ο μαέστρος Κωνσταντίνος Δημηνάκης. Συμμετέχει και πάλι το φωνητικό σύνολο του τμήματος ενώ η ορχήστρα είναι γαλλική (έγχορδα) με πνευστά από τη Φιλαρμονική «Μάντζαρος».
Στην «Ιουδήθ» του Αυγούστου είμαι απλά μία από τους σολίστ και δεν έχω ενεργό δράση στην παραγωγή. Γνωρίζω όμως πως εκτός από εμένα και τη Νικολέττα Ιερείδου στο ρόλο του Holofernes, το ρόλο της Juditha θα τραγουδήσει η γνωστή Μεσόφωνος Μαρίτα Παπαρίζου και του Vagaus η Κερκυραία υψίφωνος Φωτεινή Γραμμένου ενώ την ορχήστρα θα διευθύνει ο μαέστρος Κωνσταντίνος Δημηνάκης. Συμμετέχει και πάλι το φωνητικό σύνολο του τμήματος ενώ η ορχήστρα είναι γαλλική (έγχορδα) με πνευστά από τη Φιλαρμονική «Μάντζαρος».
- Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και η συναυλία αρχαίας ελληνικής μουσικής στην Σουηδία. Πως προέκυψε αυτό το project;
_Το prοject αυτό που έχει τον τίτλο EMAP (European Archaelolgy Music Project) γίνεται στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού προγράμματος στο οποίο συμμετέχουν επτά χώρες (Ιταλία, Σουηδία, Κύπρος, Ισπανία, Γερμανία, Αυστρία και Ηνωμένο Βασίλειο) και συνολικά δέκα ευρωπαϊκά πανεπιστημιακά και καλλιτεχνικά ιδρύματα.
Σκοπός είναι η συνεργασία των χωρών, μέσω των ιδρυμάτων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, με στόχο την ανάδειξη και αναβίωση της παλιότερης μουσικής που ακούστηκε στον ευρωπαϊκό χώρο, από την πρώιμη παλαιολιθική περίοδο μέχρι την Εποχή του Σιδήρου και από την αρχαιοελληνική μουσική ιστορία μέσα από τη ρωμαϊκή και κελτική παράδοση μέχρι το Μεσαίωνα και την αυγή της Δυτικής μουσικής. Και εν τέλει τη σύνδεση όλων αυτών των μουσικών μορφών με τη σύγχρονη κοινωνία.
Εγώ συμμετέχω με το συγκρότημα Kelethmos και παρουσιάζουμε Αρχαία Ελληνική μουσική. Στο συγκρότημα συμμετέχουν επίσης ο γνωστός ερευνητής της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής του Αυστριακού Ινστιτούτου Επιστημών στη Βιέννη κος Stefan Hagel και ο μουσικός Callum Amstrong. Με τον Stefan Hagel είχα συνεργαστεί ξανά το 2007 στο πλαίσιο της Θερινής Μουσικής Ακαδημίας που οργανώνει κάθε χρόνο το ΤΜΣ του Ιονίου Πανεπιστημίου σε μία συναυλία-διάλεξη Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής. Λόγω ακριβώς αυτής της συνεργασίας ο Stefan μου πρότεινε να είμαι μέλος της ερευνητικής ομάδας του στο EMAP. Είναι μια συναρπαστική όσο και καθοριστική εμπειρία για τη γενικότερη θεώρηση της επιστημονικής γνώσης της μουσικής μέσα στο χρόνο και χαίρομαι ιδιαίτερα που συμμετείχα σε μια τόσο εμπνευσμένη προσπάθεια.
Σκοπός είναι η συνεργασία των χωρών, μέσω των ιδρυμάτων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, με στόχο την ανάδειξη και αναβίωση της παλιότερης μουσικής που ακούστηκε στον ευρωπαϊκό χώρο, από την πρώιμη παλαιολιθική περίοδο μέχρι την Εποχή του Σιδήρου και από την αρχαιοελληνική μουσική ιστορία μέσα από τη ρωμαϊκή και κελτική παράδοση μέχρι το Μεσαίωνα και την αυγή της Δυτικής μουσικής. Και εν τέλει τη σύνδεση όλων αυτών των μουσικών μορφών με τη σύγχρονη κοινωνία.
Εγώ συμμετέχω με το συγκρότημα Kelethmos και παρουσιάζουμε Αρχαία Ελληνική μουσική. Στο συγκρότημα συμμετέχουν επίσης ο γνωστός ερευνητής της Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής του Αυστριακού Ινστιτούτου Επιστημών στη Βιέννη κος Stefan Hagel και ο μουσικός Callum Amstrong. Με τον Stefan Hagel είχα συνεργαστεί ξανά το 2007 στο πλαίσιο της Θερινής Μουσικής Ακαδημίας που οργανώνει κάθε χρόνο το ΤΜΣ του Ιονίου Πανεπιστημίου σε μία συναυλία-διάλεξη Αρχαίας Ελληνικής Μουσικής. Λόγω ακριβώς αυτής της συνεργασίας ο Stefan μου πρότεινε να είμαι μέλος της ερευνητικής ομάδας του στο EMAP. Είναι μια συναρπαστική όσο και καθοριστική εμπειρία για τη γενικότερη θεώρηση της επιστημονικής γνώσης της μουσικής μέσα στο χρόνο και χαίρομαι ιδιαίτερα που συμμετείχα σε μια τόσο εμπνευσμένη προσπάθεια.
- Ασχολείστε με ένα ευρύτατο φάσμα ρεπερτορίου. Πως είναι για έναν σύγχρονο λυρικό τραγουδιστή η μετάβαση από την όπερα στη τζαζ, ή από το μπαρόκ ορατόριο στο ελαφρύ τραγούδι; Ποιες είναι οι προκλήσεις;
_Η μετάβαση από το ένα ρεπερτόριο στο άλλο απαιτεί μεγάλη και στέρεα γνώση της τεχνικής της φωνής γιατί κάθε ρεπερτόριο έχει άλλες απαιτήσεις και μπορεί να έχει επιπτώσεις στη φωνητική υγεία. Έχω ασχοληθεί και με τη διδασκαλία τόσο του κλασικού τραγουδιού όσο και με το μουσικό θέατρο και τη τζαζ και προσπαθώ σ’ αυτά τα είδη να έχω βάση την κλασική τοποθέτηση με κάποιες τροποποιήσεις και παραλλαγές. Όταν κάνω συναυλίες με ελαφρύτερο ρεπερτόριο (όπως ελληνικά τραγούδια) όπου απαιτείται άλλος χειρισμός της φωνής, αφήνω μια-δυο μέρες προσαρμογής αν χρειαστεί για να μπορέσει η φωνή να ακουστεί αβίαστα από το ένα είδος στο άλλο.
- Από τους φοιτητές σας στην Κατεύθυνση Εκτέλεσης-Μονωδίας του ΤΜΣ αλλά και από την Όπερα Δωματίου Κέρκυρας, της οποίας είστε σημαίνον στέλεχος, τι αξιόλογο έχουμε να περιμένουμε για το επόμενο διάστημα;
_Είμαι πολύ ικανοποιημένη τόσο από τους τωρινούς φοιτητές μου όσο και από τους αποφοίτους. Παρακολουθήσαμε πρόσφατα τη τριτοετή Νικολέττα Ιερείδου στο ρόλο του Ολοφέρνη στην «Ιουδήθ», αλλά και άλλους εξελίξιμους προπτυχιακούς φοιτητές αλλά και πρόσφατους πτυχιούχους που μένουν στην Κέρκυρα σε πολλές συναυλίες με διάφορα σχήματα στο νησί.
Όσον αφορά στους αποφοίτους, όπως ήδη γνωρίζετε ο Παναγιώτης Πράτσος* μόλις έκανε το πρώτο τους σολιστικό ρόλο στην όπερα της Βιέννης στην «Άλκηστη» του Γκλουκ, η Γεωργία Τρύφωνα τραγουδάει σε δύο σπουδαίες παραγωγές στη Γερμανία, στη «Νυχτερίδα» του Στράους και τον «Ορλάντο» του Χέντελ, ενώ η Έλενα Πατσαλίδου θα τραγουδήσει το ρόλο της Κλορίντα στη «Σταχτοπούτα» του Ροσίνι στην Όπερα Δωματίου του Μονάχου. Δύο άλλοι απόφοιτοι, η Ήρα Ζέρβα και ο Αρσένης Γκιώνης τελειώνουν τις μεταπτυχιακές τους σπουδές στην Ιταλία και το Βέλγιο και ελπίζω ότι θα μπουν κι αυτοί στις παραγωγές ανά την Ευρώπη.
Με την Όπερα Δωματίου ετοιμάζουμε μια συναυλία το Σεπτέμβριο στο πλαίσιο του έτους Ελληνορωσικής φιλίας με διακεκριμένους Ρώσους και Έλληνες λυρικούς καλλιτέχνες. Και έπεται συνέχεια.
Όσον αφορά στους αποφοίτους, όπως ήδη γνωρίζετε ο Παναγιώτης Πράτσος* μόλις έκανε το πρώτο τους σολιστικό ρόλο στην όπερα της Βιέννης στην «Άλκηστη» του Γκλουκ, η Γεωργία Τρύφωνα τραγουδάει σε δύο σπουδαίες παραγωγές στη Γερμανία, στη «Νυχτερίδα» του Στράους και τον «Ορλάντο» του Χέντελ, ενώ η Έλενα Πατσαλίδου θα τραγουδήσει το ρόλο της Κλορίντα στη «Σταχτοπούτα» του Ροσίνι στην Όπερα Δωματίου του Μονάχου. Δύο άλλοι απόφοιτοι, η Ήρα Ζέρβα και ο Αρσένης Γκιώνης τελειώνουν τις μεταπτυχιακές τους σπουδές στην Ιταλία και το Βέλγιο και ελπίζω ότι θα μπουν κι αυτοί στις παραγωγές ανά την Ευρώπη.
Με την Όπερα Δωματίου ετοιμάζουμε μια συναυλία το Σεπτέμβριο στο πλαίσιο του έτους Ελληνορωσικής φιλίας με διακεκριμένους Ρώσους και Έλληνες λυρικούς καλλιτέχνες. Και έπεται συνέχεια.
- Κυρία Πουλημένου σας ευχαριστούμε πολύ και σας ευχόμαστε καλή συνέχεια.