Τρίτη 19.03.2024 ΚΕΡΚΥΡΑ

Πρωτοβάθμια υγεία, άμεσα!

Κώστας Σπίγγος
12 Ιανουαρίου 2022 / 10:39

Καθώς θα εξαντληθεί η καύσιμη ύλη που στην Ελλάδα παρήγαγε τους 20-25.000 νεκρούς με COVID-19, όπως από το καλοκαίρι εκτιμούσαμε, η COVID-19 προχωρά βασανιστικά αργά προς την ενδημική φάση της. Αυτό ακούγεται ανακουφιστικό αλλά μπορεί και να αποδειχτεί εξίσου εφιαλτικό, αν και λιγότερο θορυβώδες.

Καθώς θα εξαντληθεί η καύσιμη ύλη που στην Ελλάδα παρήγαγε τους 20-25.000 νεκρούς με COVID-19, όπως από το καλοκαίρι εκτιμούσαμε, η COVID-19 προχωρά, βασανιστικά αργά, προς την ενδημική φάση της. Αυτό ακούγεται ανακουφιστικό αλλά μπορεί και να αποδειχτεί εξίσου εφιαλτικό, αν και λιγότερο θορυβώδες.

Η ανάλυση των διεθνών δεδομένων δείχνει πως η θνητότητα της COVID-19 καθορίστηκε βασικά είτε από το «πιάσιμο στον ύπνο» το Μάρτιο του 2020, είτε από την έλλειψη «κουλτούρας πρόληψης». Σημαντικό είναι ότι η έλλειψη αυτή αφορά όλες τις κοινωνικοοικονομικές τάξεις, καθώς τις διαπερνά οριζόντια.

Πρόκειται για ζήτημα «παράδοσης» και «παιδείας» και όχι «εισοδήματος», ούτε, ας τονιστεί, της εμβολιαστικής κάλυψης- τουλάχιστον όχι της «καθολικής» (π.χ. η Κύπρος, με ελαφρώς χειρότερη καθολική εμβολιαστική κάλυψη και με υποδιπλάσιο δείκτη αυστηρότητας των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης, με τουρισμό, με εκκλησίες και με αδρά παρόμοιο κατά κεφαλήν προϋπολογισμό υγείας, έχει σήμερα υποτριπλάσιους θανάτους ανά εκ. πληθυσμού από την Ελλάδα).

Το σημαντικό να κατανοηθεί είναι πως το δεδομένο αυτό, που η πανδημία απλώς αναδεικνύει, προϋπήρχε ως βασικό συστατικό, συνδημικό θα λέγαμε, για σχεδόν όλα τα νοσήματα. Το δεύτερο σημαντικό δεδομένο είναι ότι σε πολλές χώρες, βεβαίως και στη δική μας, οι κυβερνητικές πολιτικές της πανδημίας έχουν επιδεινώσει το ρήγμα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής συμπερίληψης των συναγελαζόμενων στον ίδιο τόπο ανθρώπων.

Με την επιδείνωση αυτή αυξάνονται οι άνθρωποι που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να διασωθούν «υγειονομικά», την ίδια στιγμή που περιθωριοποιούνται πολιτισμικά ή/και κοινωνικά. Τρίτον, η σοβαρά ετεροβαρής αντιμετώπιση της πανδημίας ως ζητήματος εμβολιαστικής κάλυψης, αποστασιοποίησης και μονάδων ΜΕΘ, ήταν και θα συνεχίσει να είναι πολύ κακή συνεισφορά.

Το κάθε σύμπτωμα - νόσημα συνήθως δεν είναι ουρανοκατεβατη ανατροπή, αλλά νομοτελειακή κατάληξη συμπλεκόμενων βιολογικών, πολιτισμικών και ταξικών καθοδικών σπειρών. Η πρωτοβάθμια υγεία είναι συμπλήρωμα και πυλώνας της ολιστικότητας, της συστημικότητας και της κοινωνικής αναφοράς της δευτεροβάθμιας και της τριτοβάθμιας υγείας, με ισότιμη έμφαση μεταξυ της θεραπείας και της πρόληψης και μεταξύ της σωματικής και της ψυχικής νόσου και όχι απλώς ζήτημα ευκολίας, προσβασιμότητας ή πολυτέλειας.

Για τα επόμενα -ελπίζω σύντομα μεταπανδημικά- χρόνια, θα πληρώνουμε με σοβαρή υπερβάλλουσα θνησιμότητα, «από κάθε αίτιο», το κόστος της διετούς αναστολής της πρόληψης, του αντιεπιστημονισμού (καλύτερα: εκλεκτικού επιστημονισμού), των ρημαγμένων μονοθεματικών συστημάτων υγείας και των αυτοματοποιημένων κοινωνιών μας.

Η μόνη πρόταση που μπορώ να δω για τη συγκράτηση αυτής της τάσης και της διάσωσης των ανθρώπων μας είναι πλέον η άμεση ίδρυση σύνθετων ειδικών μονάδων πρωτοβάθμιας υγείας, σε κάθε γειτονιά και χωριό, με αποκλειστικό σκοπό την πρόληψη όλων των νοσημάτων, σωματικών και ψυχικών εξίσου.