Έργα πνοής ή απλής αναπνοής;

Στην Κέρκυρα, τα μεγάλα έργα υποδομής μοιάζουν να έχουν παγώσει από την εποχή των Άγγλων, Γάλλων και Βενετών, που μας κληροδότησαν δρόμους, υδρευτικά δίκτυα και δημόσια κτίρια. Έκτοτε, περιοριζόμαστε σε έργα «αναπνοής»: πρόχειρες επισκευές, διαχείριση απορριμμάτων, λύσεις ανάγκης. Και όλα αυτά ενώ η κλιματική αλλαγή απαιτεί στρατηγικά έργα πνοής, που θα δώσουν αναπτυξιακή προοπτική και ανθεκτικότητα στο νησί.

Έργα πνοής είναι εκείνα που εντάσσονται σε στρατηγικό σχέδιο, δημιουργούν μόνιμα οφέλη, συνδέονται με βιωσιμότητα, καινοτομία, κοινωνική συνοχή και αξιοποιούν ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία. Αντίθετα, τα έργα «αναπνοής» είναι μικρής κλίμακας, προσωρινά, με περιορισμένο αντίκτυπο.

Στην Κέρκυρα υπάρχουν πεδία όπου μπορούμε να περάσουμε από τη διαχείριση ανάγκης στη δημιουργία υπεραξίας. Ιδού ενδεικτικά τέσσερις προτάσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάση για περαιτέρω σκέψη και συζήτηση.

1. Ο κόλπος της Γαρίτσας

Ο κόλπος, ήδη σημείο αναφοράς για καθημερινό μπάνιο, μπορεί να μετατραπεί σε οργανωμένη αστική παραλίακαι όχι σε μαρίνα, όπως ακούγεται τελευταία.

Βασικές παρεμβάσεις:

•    καθαρισμός ακτής, ξύλινοι διάδρομοι, σημεία σκίασης,

•    ντους, αποδυτήρια, σταθμός πρώτων βοηθειών,

•    ασφαλής ζώνη κολύμβησης με σημαδούρες και απαγόρευση σκαφών κοντά στην ακτή,

•    σύνδεση με το ιστορικό κέντρο μέσω πεζοδρόμου και ποδηλατόδρομου από το Λιστόν έως τον Ανεμόμυλο,

•    συχνότερα δρομολόγια αστικής συγκοινωνίας.

Η προβολή του χώρου ως “Garitsa Urban Beach”, μπορεί να επιφέρει πακέτα συνεργασίας με ξενοδοχεία και AirBnB («swim & dine», «swim & culture»), καθώς και εκδηλώσεις όπως μουσικές βραδιές και υπαίθριος κινηματογράφος.

Η χρηματοδότηση μπορεί να προέλθει από ΕΣΠΑ και Πράσινο Ταμείο, με παραδείγματα ανάπλασης από τη Βαρκελώνη (Barceloneta), τη Νίκαια (Promenade des Anglais) και το Τελ Αβίβ (Gordon Beach).

2. Ο κερκυραϊκός ελαιώνας

Ένας από τους ιστορικότερους και εκτενέστερους της χώρας, μπορεί να αξιοποιηθεί με τρεις άξονες:

•    Παραγωγικά: μετάβαση σε βιολογική καλλιέργεια, ΠΟΠ/ΠΓΕ πιστοποίηση, τυποποίηση υψηλής ποιότητας, χρήση υποπροϊόντων (πυρηνέλαιο, τσάι από φύλλα ελιάς, βιομάζα).

•    Τουριστικά – Πολιτιστικά: αγροτουρισμός με «olive oil tasting», συμμετοχή στη συγκομιδή, πεζοπορικές και ποδηλατικές διαδρομές, εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία και πανεπιστήμια.

•    Περιβαλλοντικά: αναγέννηση παλαιών ελαιώνων, συνεργατικά σχήματα παραγωγών, βιώσιμη διαχείριση.

Η χρηματοδότηση μπορεί επίσης να γίνει μέσω ΕΣΠΑ και Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ενώ παραδείγματα όπως το «Governor» των αδελφών Δαφνή δείχνουν την εξαγωγική δυναμική του κερκυραϊκού λαδιού. Κάποια φωτισμένα μυαλά θα μπορούσαν να ηγηθούν του εγχειρήματος αυτού.

3. Βιώσιμη κινητικότητα

Η σταδιακή απαγόρευση Ι.Χ. στο Λιστόν, τη Σπηλιά και το Παλαιό Φρούριο είναι πλέον αναγκαία. Προτάσεις:

•    πλήρης πεζοδρόμηση του ιστορικού κέντρου,

•    ηλεκτρικά λεωφορεία και κοινόχρηστα ποδήλατα,

•    ασφαλείς ποδηλατικές διαδρομές που θα συνδέουν Γαρίτσα, Κανόνι, Ανεμόμυλο με το κέντρο,

•    περιφερειακά πάρκινγκ (Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Λυρικό, Ποταμός) με shuttle bus,

•    δημιουργία «πράσινου δακτυλίου» γύρω από την πόλη.

4. Ενεργειακές κοινότητες

Η Κέρκυρα μπορεί να γίνει πρότυπο ενεργειακής μετάβασης με συνεταιριστικά σχήματα ΑΠΕ χρησιμοποιώντας:

•    φωτοβολταϊκά σε δημοτικά κτίρια και σχολεία με εικονικό συμψηφισμό,

•    αντιμετώπιση ενεργειακής φτώχειας για ευάλωτα νοικοκυριά,

•    ενίσχυση τοπικής ανάπτυξης και δημιουργία θέσεων εργασίας.

Αρκούν πέντε μέλη (ή δύο ΟΤΑ σε νησιωτικές περιοχές) για τη σύσταση ενεργειακής κοινότητας. Χρηματοδότηση μπορεί να δοθεί από ΕΣΠΑ και Ταμείο Πράσινης Μετάβασης. 

Ζωντανά παραδείγματα αποτελούν οι Εν.Κοιν της Καρδίτσας (ΑΠΕ για αγρότες και σχολεία) και Αστυπάλαιας (πιλοτική κοινότητα για ηλεκτροκίνηση).

Εν κατακλείδι, θεωρώ ότι η Κέρκυρα δεν μπορεί να μένει σε έργα αναπνοής που απλώς μπαλώνουν τα κενά. Χρειάζεται έργα πνοής: στρατηγικά, οραματικά, που θα διαμορφώσουν το μέλλον του νησιού και θα δώσουν ξανά προοπτική στους κατοίκους και τους επισκέπτες της.

Τον περασμένο Μάιο, ο Δήμος Πατρέων υπέγραψε τη σύμβαση για την εκπόνηση της μελέτης ανάπλασης του Θαλάσσιου Μετώπου της Πάτρας, με την βραβευμένη ομάδα μελετητών που προέκυψε από τον πανελλήνιο διαγωνισμό ιδεών για την ανάπλαση της παραλιακής ζώνης της πόλης.

Στα αυτιά μου ηχούν ακόμα τα λόγια του Δημάρχου της Πάτρας Κώστα Πελετίδη «Η Πάτρα επιτέλους θα αποκτήσει επαφή με τη θάλασσα, θα είναι παραλιακή πόλη με μια τεράστια αυλή μπροστά και παράλληλα με τη θάλασσά της, για να τη γευτούμε, να τη χαρούμε, εμείς, τα παιδιά μας, οι επισκέπτες μας και η πόλη μας να είναι μια άλλη πόλη… Η έκταση που είναι στο βόρειο παλαιό λιμένα, που κάποιοι θέλουν ντε και καλά να το κάνουν ιδιοκτησία τους και να το εκμεταλλευτούν παίρνοντάς το από τον λαό της Πάτρας, για να χτίσουν χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα πολυχώρους δεν είναι αποδεκτό. Όλοι μαζί μπορούμε να φτάσουμε την πόλη μας στο ύψος των ονείρων μας, να γίνει πράξη αυτό που δικαιούμαστε».

Πραγματικά,  πόσο πολύ τον ζηλεύω…

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΣΩΝΙΤΗΣ, Ειδικός Επιστήμονας Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος