Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα

Η μια δεξαμενή σκέψης είναι το ΕΛΙΑΜΕΠ. Καμία πρωτοτυπία. Αντιγράφει και αναπαράγει αμερικανικές δεξαμενές. Η άλλη δεξαμενή σκέψης είναι ο εσμός των «εθνικά» σκεπτόμενων αναλυτών και σχολιαστών, που δεν σηκώνουν μύγα (τουρκική) στο σπαθί τους. Διότι αυτοί, πράγματι, κρατούν σπαθί. (Βέβαια, αν κηρυχθεί πραγματικός πόλεμος, δηλαδή εκτός τηλεοράσεως και διαδικτύου, το σπαθί θα το βάλουν στο θηκάρι. Όπως στην Κύπρο, το 1974.) Για τον εσμό αυτόν, λοιπόν, το παρόν σημείωμα. Λένε ψέματα ή μισές αλήθειες και, πάντα, για την «σωτηρία της πατρίδας».

1. Είναι άραγε σκόπιμη ή εν αγνοία η σύγχυσή τους γύρω από τις έννοιες της εθνικής κυριαρχίας και του κυριαρχικού δικαιώματος; Σύμφωνα με το ισχύον διεθνές δίκαιο της θάλασσας, οι δύο έννοιες είναι διαφορετικές. Η πρώτη είναι απόλυτη ενώ η δεύτερη σχετική και εξαρτώμενη από την συμφωνία που θα κάνει μια χώρα με την απέναντί της χώρα. Χωρίς μια τέτοια συμφωνία δεν έχει νομικώς καμία διεθνή ισχύ η οποιαδήποτε μονομερής διακήρυξη δικαιώματος επί ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Μόλις χθες, λοιπόν, άκουσα ένα τέτοιο αναλυτή, με το μόνιμο ύφος του αδικημένου από τις καταστάσεις, να μιλάει πάλι για μονομερώς ασκούμενα κυριαρχικά δικαιώματα. Η άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων, όμως, προϋποθέτει την σύμφωνη γνώμη του απέναντι – άρα δεν είναι μονομερής μέχρι την στιγμή της διμερούς συμφωνίας. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για τον απέναντι. Εν προκειμένω, για την Τουρκία και την «γαλάζια πατρίδα» της.

2. Ακούμε, από τους ίδιους πλειοδοτούντες σε «πατριωτισμό», την προτροπή να επεκτείνουμε την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 12 μίλια για να ορίσουμε από εκεί και πέρα την αποκλειστική οικονομική μας ζώνη. Βεβαίως. Να την επεκτείνουμε την αιγιαλίτιδα ζώνη για να ακυρώσουμε και εν τοις πράγμασι το απαράδεκτο τουρκικό casus belli. Όμως, το ένα δεν εξαρτάται από το άλλο, αφού και οι δύο ζώνες υπολογίζονται μετρούμενες εξ ίσου από την ακτή. Μπορείς δηλαδή να μοιράσεις, πρώτα, τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες χωρίς να έχεις, προηγουμένως, επεκτείνει την αιγιαλίτιδά σου ζώνη. Η σύγχυση και εδώ μπορεί να αποδοθεί είτε σε σκοπιμότητα είτε σε άγνοια. Επικίνδυνα και τα δύο.

3. Η επιφάνεια της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης δεν είναι αποκλειστικώς «της χώρας», αλλά πρακτικώς είναι διεθνή ύδατα ελευθέρως προσφερόμενα στην διεθνή ναυσιπλοΐα. Οι χάρτες των «γαλάζιων πατρίδων» Καρυώτη και Γκουρντενίζ, Ελλάδας και Τουρκίας, 450.000 τ.χ. εκάστη (αλληλο-επικαλυπτόμενες κατά το ήμισυ!), είναι παραπειστικοί. Οι επιφάνειες πρακτικώς είναι διεθνείς. Ως δε προς τον ενδεχόμενο υποθαλάσσιο πλούτο, αυτός – για να μην κοροϊδευόμαστε! – ανήκει κατά μείζονα λόγο στις εταιρείες. Παραμένουν επομένως προς λύση ή πόλεμο τα αλιευτικά. Αλλά, ευτυχώς, ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχει κηρυχθεί πόλεμος για την συναγρίδα και την σαρδέλα.

4. Τα νησιά, εφ’ όσον έχουν οικονομική ζωή, δικαιούνται αιγιαλίτιδας ζώνης, μονομερώς κηρυσσόμενης, και αυτό είναι πέραν πάσης νομικής αμφισβητήσεως από τον απέναντι γείτονα. Ως, όμως, προς την πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), δηλαδή την ζώνη των κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς και την πλήρη ή την μερική επήρεια ως προς την έκταση αυτών των δικαιωμάτων, ισχύουν, κατά την διεθνή νομολογία, διαφορετικά κάθε φορά κριτήρια. Ενδεικτικές για την τελική επήρεια είναι οι διαφορετικές αποφάσεις των διεθνών δικαστηρίων για τις διαφορές Κατάρ-Μπαχρέιν και Γαλλίας-Καναδά για νησάκια που ανήκουν στην μία χώρα και γειτνιάζουν στην άλλη. (Η πρώτη σχετική απόφαση ευνοεί την Τουρκία, η δεύτερη την Ελλάδα.) Μετά τις συγκεκριμένες καλές ή κακές αποφάσεις, δεν σημειώθηκε κανένας πόλεμος μεταξύ των διαδίκων χωρών. Οι διάδικοι αποδέχθηκαν τις αποφάσεις χωρίς να χαλάσουν τις μεταξύ τους σχέσεις.

5. «Το Δίκαιο της Θάλασσας έχει ως κύριο μέλημα τις θαλάσσιες ζώνες εθνικής κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων.» Λάθος. Από τα 320 άρθρα της UNCLOS, ελάχιστα, και μάλιστα με πολλή δημιουργική ασάφεια, ασχολούνται με τις θαλάσσιες ζώνες – εξ ου και ο καθοριστικός εδώ ρόλος της νομολογίας των διεθνών δικαστηρίων. Το διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) έχει ως κύριο μέλημα την ελεύθερη διεθνή ναυσιπλοΐα και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Το πρώτο, η ελεύθερη ναυσιπλοΐα, είναι μάλλον προς όφελος της χώρας του μεγαλύτερου εμπορικού στόλου στον κόσμο, δηλαδή της χώρας μας. Ως δε προς το δεύτερο, το περιβάλλον, αυτό είναι προς όφελος όλων των χωρών του κόσμου ανεξαιρέτως.

ΥΓ.1: Ως προς τις πλωτές πλατφόρμες επί της επιφανείας της ΑΟΖ, πρέπει σαφώς να διασφαλίζεται ότι αυτές δεν παρεμποδίζουν τη διεθνή ναυσιπλοΐα – που είναι, όπως είπαμε, το πρώτο ζητούμενο της UNCLOS.

ΥΓ.2: Αυτό το σημείωμα θα μπορούσε να περιλάβει και άλλα ολισθήματα των «αναλυτών» μας. Ένας εξ αυτών, πχ, έχει πρόσφατα προτείνει το «πρώτο πλήγμα» έναντι της Τουρκίας, ώστε να αιφνιδιασθεί ο αντίπαλος! Πού ακριβώς το πλήγμα; Και είναι η Τουρκία του 2024 η Αίγυπτος του 1967; Θού, Κύριε!