«Εχθρός του λαού», για τον Ερημίτη

Με αφορμή τον Ερημίτη κάποιοι ξανασυστήνουν στους Κερκυραίους τον «εχθρό του λαού». Είναι παλιά ιστορία: οι «οικολόγοι» στοχοποιούνται για κάτι που, αν είχε γίνει, κάπου, κάποτε, θα μας πλούτιζε. Δεν φταίει που κανείς δεν θέλει χωροταξία, οχλούσες χρήσεις, ΧΥΤΑ, εφαρμογή μιας στοιχειώδους ρυθμιστικής τάξης, πουθενά. Φταίει που δεν έγινε Λυρικό Θέατρο στα Παγκραταίικα, αεροδρόμιο στ’ Αλεύκι, ή, σήμερα, η ξενοδοχειακή-παραθεριστική μονάδα στον Ερημίτη. Η αγωνία(!) για το αν θα πραγματοποιηθεί αυτή η ιδιωτική επένδυση εκφράζεται δημόσια, με πρωτοβουλίες όπως το κείμενο-αγιογραφία της εταιρείας NCH Capital, που προσυπέγραψαν 20 παραγωγικοί φορείς του τόπου. 

Τί δείχνει όμως αυτή η επιτυχής κινητοποίηση; Κανείς δεν δικαιούται να ισχυριστεί ότι η κοινωνία ζει κι αναπνέει περιμένοντας την «ευεργεσία» της NCH Capital, επειδή 20 φορείς (ή οι εκπρόσωποί τους) προσυπέγραψαν ένα κείμενο. Εδώ αγνοήθηκαν αποφάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου κατά της τσιμεντοποίησης του Ερημίτη! Αλλά μήπως κι εκείνες σήμαιναν ότι η κοινωνία εναντιώθηκε ολόψυχα σ’ αυτό το σχέδιο; Μεσοπρόθεσμα, η χρησιμότητα τέτοιων «ψηφισματικών» κειμένων εξαντλείται στο να στερούν από τα οικονομικά φύλλα των Αθηνών τη χαρά να κάνουν «σημαία» τους μια αντίθετη απόφαση. Εκείνο που δίνει βαρύτητα, τελικά, δεν είναι το πόσοι αλλά το ποιοί. Έχει δηλαδή κάποια σημασία το ότι προσυπογράφει το παράρτημα του Οικονομικού Επιμελητηρίου, το οποίο είχε, βέβαια, και παλαιότερα επιχειρηματολογήσει με μετριοπάθεια υπέρ της επένδυσης - μια επιχειρηματολογία που μπορούσε και έπρεπε να έχει αντικρουστεί σημείο προς σημείο κι όχι να «αγνοηθεί». 

Όμως για εντυπωσιοθηρικούς, προφανώς, λόγους προσκολλώνται στο κείμενο και υπογραφές που προξενούν πικρό γέλιο. Είναι πανέτοιμοι να «στρατευτούν» υπέρ του ιδιώτη φορείς οι οποίοι (κρίνοντας από τις επωνυμίες τους) έχουν περισσότερη σχέση με το «ένδοξο» παρελθόν της αγροτικής Κέρκυρας, των συνεταιρισμών, της Ένωσης(…) και λιγότερη με την τουριστική ανάπτυξη. Οι ίδιοι αυτοί φορείς σιώπησαν πεισματικά για την κατάργηση του Ινστιτούτου Ελαίας Κέρκυρας. Στελέχη τους «αγωνίστηκαν» παλαιότερα «για το καλό του ελαιώνα» - τασσόμενα υπέρ των αεροψεκασμών του νησιού με το (καρκινογόνο, όπως αποδείχτηκε) Lebaycid, κόντρα στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Ο Σύλλογός μας έχει παλέψει χωρίς «προσυπογράφοντες» για τέτοια ζητήματα ζωής και θανάτου, και συναντά τα ίδια πρόσωπα ξανά, «απέναντι». Εισηγούνται, πάλι, μια «ανεκτή» καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, ως οικονομική μορφίνη σ’ ένα χειμαζόμενο νησί. 

Σε κάθε περίπτωση, παρότι κάποια κριτήρια (ευθυνών, επιστημονικής επάρκειας) «τέμνουν» τους 20, η κοινή τους στάση είναι γνήσια, και δεν απευθύνεται καν στους κερκυραίους. Ουσιαστικά οι 20 υπογράφουν μια δήλωση νομιμοφροσύνης στις κεντρικές επιλογές και τους «εκφραστές» και ωφελουμένους αυτών (το ΤΑΙΠΕΔ, την εταιρεία). Δηλώνουν το αυτονόητο: τέτοιοι φορείς (τα δημοσίου δικαίου επιμελητήρια κι οι κοινωνικοί τους εταίροι) υπηρετούν ακλόνητα την Εξουσία, στην οποία είναι ενσωματωμένοι, διαμεσολαβόντας άλλωστε τη διανομή δημόσιων ή ευρωπαϊκών πόρων κατ’ ανάθεσιν του Νόμου. Τα στελέχη τους «ανακυκλώνονται» στα πόστα, διαιωνιζόμενα με κριτήριο όχι την ευημερία της τοπικής κοινωνίας, αλλά την ευλαβική εφαρμογή των κρατικών αποφάσεων. 

Πέρα απ’ τον θόρυβο μιας κουραστικής επιχειρηματολογίας που κι εμείς έχουμε πολλάκις αναπτύξει, οι κερκυραίοι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν σε αδρές γραμμές την εντελώς πρόσφατη ιστορία αυτού του μικρού οικοσυστήματος: 

- Η συστηματική μελέτη των υγροτόπων του νησιού τη δεκαετία του 1990 από τον επιφανή γάλλο βιολόγο Xavier GREMILLET είχε τεκμηριώσει επιστημονικά τη σημασία του Ερημίτη για την οικολογία του νησιού. Ο ίδιος πρότεινε το 1995 ο Ερημίτης να προστατευτεί ως «φυσικό καταφύγιο» ειδικά για τη (σ)βίδρα Lutra lutra. Πολύ σωστά, λοιπόν, η πρόταση που εκπονήθηκε λίγο πριν το 2000, στην Κέρκυρα, για την ένταξη περιοχών του νησιού στο Δίκτυο NATURA 2000 συμπεριελάμβανε τον Ερημίτη. 

- Η εισήγηση επιστημονικού φορέα της Θεσσαλονίκης, ο οποίος ουδέποτε έκανε αυτοψία στην Κέρκυρα, εξαίρεσε τον Ερημίτη από το δίκτυο. Ταυτόχρονα, το 1999, εμφανίστηκαν στον αθηναϊκό τύπο δημοσιεύματα που παρουσίαζαν το δημόσιο ακίνητο της «Κασσιόπης» ως προοριζόμενο για εκποίηση. Το ότι το κράτος διέθετε (από αποποίηση κληρονομιάς) ένα τέτοιο ακίνητο βάρυνε στην απόφαση της Ελλάδας να μην εντάξει τον Ερημίτη στη NATURA 2000. Το οικοσύστημα συμπεριλαμβάνει μεγάλα ιδιωτικά αγροτεμάχια (Λαιμού κ.ά.), οι ιδιοκτήτες των οποίων κάθε άλλο παρά στενοχωρήθηκαν... 

- Το Χωροταξικό της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων του 2004 εξαίρεσε τον Ερημίτη από την «παράκτια τουριστική ανάπτυξη» - όπως διακρίνεται στον χάρτη Π3 που αρνήθηκε να λάβει υπ’ όψιν η «πολιτική» Απόφαση 3874/2014 του Συμβουλίου της Επικρατείας. Αυτή η επιμονή συνδέεται με την κεντρική επιλογή της προώθησης της παράκτιας παραθεριστικής κατοικίας, που ενισχύθηκε από τον «Νόμο Σουφλιά» και μετά. 

Κορυφαίοι έλληνες χωροτάκτες, όπως ο κερκυραίος Νικηφόρος Μπαλατσινός, επιχειρηματολογούν εκτενώς κατά της πολιτικής αυτής, όχι από οικολογική αφετηρία αλλά από οικονομική. Μιλούν για καταστροφή των τουριστικών πόρων απ’ την παράκτια παραθεριστική κατοικία, που θα επιφέρει μακροπρόθεσμη ανάσχεση της οικονομικής μεγέθυνσης, δηλαδή το αντίθετο της ανάπτυξης. Η αντιπρότασή του ειδικά για την περίπτωση της Κέρκυρας συνίσταται στην αναζωογόνηση των εγκαταλελειμμένων κερκυραϊκών χωριών. Αλλά οι κεντρικές επιλογές επιμένουν στην αρχική τους στόχευση (την οποία τα Μνημόνια διευκόλυναν και δεν εισηγήθηκαν) για να μη «στερηθεί» το κράτος το ρευστό της εκποίησης. 

Ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Κέρκυρας δεν είναι ενσωματωμένος στην Εξουσία και εμμένει στις πάγιες απόψεις του, επιμένοντας στην ανάγκη προστασίας του Ερημίτη. Υπερασπιζόμαστε θεμελιώδεις αρχές μας, αποκρούοντας την ετερόνομη λογική της θυσίας της Κέρκυρας στον βωμό κεντρικών ταμιακών προτεραιοτήτων (και τις παραφυάδες της), και υπηρετώντας αυτόνομα μια προοπτική ευημερίας του τόπου. 

*Πρόεδρος του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Κέρκυρας