Η οικογένειά μου και άλλα ζώα ανησυχούν για την Κέρκυρα

Τα  παρθένα φυσικά τοπία είναι τόσο σπάνια σήμερα, που οφείλουμε να τα διασώσουμε.  Ένας τέτοιος τόπος της καρδιάς μου βρίσκεται στο νησί, που είναι  ακόμη από τα ομορφότερα του κόσμου, στην Κέρκυρα. Ένα κομμάτι αυτής της ομορφιάς θα δείτε στη σειρά του ITV, The Durrels, που αναφέρεται στα παιδικά χρόνια του συζύγου μου,  Gerald Durrel, που δεν είναι πια μαζί μας. Η  ιστορία εκτυλίσσεται στην  Κέρκυρα της δεκαετίας του 1930.

Ο  Gerald έφυγε παιδί από την Κέρκυρα το 1939 και ξαναπήγε, άντρας πια, το 1960,  όχι χωρίς κάποια ανησυχία. Είπε: «Υπάρχει πάντα ένα στοιχείο κινδύνου όταν επιστρέφεις σ΄έναν τόπο, όπου ήσουν ευτυχισμένος.» Όμως η  Κέρκυρα τον μάγεψε για άλλη μια φορά και ήταν πολύ χαρούμενος που γύρισε.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 όμως  άρχισε ν΄ανησυχεί  βλέποντας πολύ πλαστικό στην παραλία της Παλαιοκαστρίτσας και κτίσματα, που χαλούσαν το τοπίο. Η μαγευτική και ήσυχη άλλοτε Παλαιοκαστρίτσα του θύμισε ένα «Ελληνικό Margate».

Φτάνουμε γρήγορα στο σήμερα και η παρθένα περιοχή φυσικής ομορφιάς που απειλείται  βρίσκεται στη βορειοανατολική ακτή της Κέρκυρας και είναι γνωστή ως Ερημίτης, με αναφορά στον τοπικό θρύλο  για έναν άντρα, που ζούσε στην περιοχή απομονωμένος μετά  την απαγωγή της κόρης του από πειρατές.
Το μέρος είναι προσβάσιμο μόνο με τα πόδια ή από τη θάλασσα, η ανθρώπινη παρέμβαση είναι ανεπαίσθητη με ίχνη κτηρίων που είχαν γίνει αιώνες πριν, ένα πηγάδι  και νταμάρια. Αυτό που κυριαρχεί είναι το παρθένο τοπίο με πυκνή αειθαλή βλάστηση, πεντακάθαρες παραλίες, λίμνες και  βάλτους με πλούσια βιοποικιλότητα. Αποτελεί βιότοπο της βίδρας, της ορχιδέας  και  της υπέροχης φράουλας, επίσης αφθονούν στην περιοχή υδρόβια πτηνά και αρπακτικά.

Ντόπιοι και επισκέπτες χαίρονται να περπατούν (και να τρέχουν!) στα απότομα στενά μονοπάτια και να κολυμπούν στα πεντακάθαρα ζεστά νερά. Ο Ερημίτης έχει προσελκύσει καλλιτέχνες, συγγραφείς και φυσιοδίφες. O Edward Lear τον έχει επισκεφτεί,  ο  Νίκος Γκίκας, μεγάλος Έλληνας ζωγράφος τον αγάπησε τόσο, που έχτισε σπίτι  στην περιοχή και ζει εκεί από το 1969. Πιο πρόσφατα ο βοτανιστής, David Bellamy,  έχει οδηγήσει μαθητές του και συναδέλφους «στα βήματα του Gerald Durrell»  για ν΄ανακαλύψουν και να χαρούν τη χλωρίδα και πανίδα.
Αυτός ο επίγειος παράδεισος όμως απειλείται άμεσα, η Ελληνική κυβέρνηση έχει πουλήσει το ακρωτήρι στην Αμερικάνικη οικοδομική εταιρεία, N.C.H. Capital, η οποία σχεδιάζει να τον μετατρέψει σε τουριστική περιοχή. Έτσι μία από τις πιο όμορφες και ανέγγιχτες περιοχές της Μεσογείου απειλείται με μπουλντόζες  για ένα σχέδιο οικοδόμησης που θα είναι το μεγαλύτερο  στην ιστορία των Ιόνιων Νησιών.    Βλέποντας την εικόνα από δορυφόρο, ο Ερημίτης είναι  ένα μικροσκοπικό πράσινο κόσμημα  2000 στρεμμάτων φυλαγμένο ανάμεσα στο  εξοχικό τοπίο της ενδοχώρας και στην  καταγάλανη θάλασσα. Η  N.C.H. Capital θα έχει στην ιδιοκτησία της 480 στρέμματα και σχεδιάζει να «σπρώξει» το «τουριστικό χωριό» κατά 182 στρέμματα, τα 36 από τα οποία θα καλυφθούν με κτίσματα.
Περιέργως, δεν φαίνεται να λαμβάνονται υπόψη οι συνέπειες αυτού του έργου στην ευρύτερη υποδομή των δρόμων, της υδροδότησης, της συγκομιδής των απορριμμάτων, προβλήματα ήδη έντονα σε πολλές περιοχές του νησιού με εντονότερο αυτό των απορριμμάτων. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια όλοι οι επισκέπτες της Κέρκυρας έχουν δει  τους σωρούς από σκουπίδια στις άκρες των  δρόμων.

Κάποιοι ευαισθητοποιημένοι πολίτες έχουν επισημάνει αυτήν την κατάσταση στο δήμο αλλά λίγα πράγματα έχουν γίνει. Φανταστείτε την πίεση που θα προσθέσει ένα τεράστιο τουριστικό συγκρότημα στον Ερημίτη. Και ποια θα είναι η επίπτωση στο υπεύθυνο και βιώσιμο μοντέλο τουρισμού που έχει αναπτυχθεί εδώ τα τελευταία 40 χρόνια;  Νέοι και παλιοί επισκέπτες που έρχονται και ξανάρχονται φέρνουν έσοδα στην τοπική κοινωνία  και  φορολογικά έσοδα στην κυβέρνηση.  Έρχονται για να δουν και ν΄απολαύσουν  την ομορφιά και τη γαλήνη της περιοχής, όχι να στοιβαχθούν σ΄ένα  πολυσύχναστο τουριστικό συγκρότημα,  που μπορούν να βρουν οπουδήποτε στον κόσμο.  Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι μία τέτοια μεγάλης έκτασης οικοδόμηση θα είναι  τόσο φιλική στο περιβάλλον, ώστε να μη χαλάσει και την ευρύτερη περιοχή υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των ντόπιων και των επισκεπτών.  Αν οι τουρίστες αρχίζουν να φεύγουν γι αλλού, η τοπική οικονομία θα έχει πρόβλημα και κατ΄επέκταση και η τοπική κοινωνία.
Έπειτα, θα  υπάρχει επίπτωση στη βιοποικιλότητα της  πανίδας της περιοχής:   η εξαφάνιση μιας μοναδικής ποικιλίας πτηνών, ερπετών, αμφιβίων , ψαριών και σπονδυλωτών.

Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η τοπική κοινωνία εκφράζει δυνατά και σθεναρά την άποψή της ενάντια στην επένδυση αυτή ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης.
Η Περιφερειακή Αρχή των Ιονίων Νήσων με τη στήριξη κατοίκων του νησιού προσέφυγε στο ΣτΕ ενάντια στην πώληση του Ερημίτη. Ο ΣΥΡΙΖΑ,  κόμμα της αξιωματικής  αντιπολίτευσης τότε, και τώρα κυβερνητικό κόμμα, διαμαρτυρήθηκε ότι η πώληση είναι παράνομη, αντισυνταγματική και παραβαίνει τη διεθνή νομοθεσία. Ανεξήγητα και οι δύο προσφυγές απορρίφθηκαν.
Ο Gerald  έγραψε στον Έλληνα πρωθυπουργό το 1968: « Ελπίζω οι αρμόδιες αρχές της Αθήνας να δώσουν περισσότερη εξουσία στους ντόπιους, που ανησυχούν όπως κι εγώ με την υπερβολικά γρήγορη και κακόγουστη οικοδόμηση στο νησί.» Δεν γνωρίζω αν ο Gerald έλαβε απάντηση αλλά ακριβώς 50 χρόνια αργότερα έγραψα επιστολή στον Αλέξη Τσίπρα, τον πρωθυπουργό, όπου του εκφράζω την αντίθεσή μου στην οικοδόμηση του Ερημίτη… και δεν έλαβα απάντηση.

Ο Gerald  απέφευγε την Κέρκυρα τη δεκαετία του 1970 αλλά ξαναγύρισε μαζί μου το 1983 γιατί ήθελε τόσο πολύ να μου δείξει τη φύση και την άγρια ζωή, που έκανε την παιδική του ηλικία τόσο ξεχωριστή. Τότε ήταν που ερωτεύτηκα το νησί. Ξαναπήγαμε το 1986 με συγγενείς και φίλους, σε μία παλιά βίλα στο Μπαρμπάτι, όπου απολαύσαμε την Κερκυραϊκή κουζίνα, κολυμπήσαμε τις νύχτες στα χλιαρά, φεγγαρόφωτα νερά και απολαύσαμε βαρκάδες  πέρα-δώθε  στην ακτή.
Σ΄ αυτές τις εκδρομές ο Gerald  γυρνούσε την πλάτη στο νησί όταν περνούσαμε  από το τεράστιο ξενοδοχειακό συγκρότημα που χαλούσε το τοπίο και περίμενε σινιάλο  ότι είχαμε περάσει «το έκτρωμα». Μετά γύριζε και κοιτούσε χωρίς να μιλάει τους κατάφορτους λόφους με λιόδενδρα και κυπαρίσσια, που θυμόταν τόσο καλά και τους σε σχήμα πέταλου κόλπους της παιδικής του ηλικίας.
Το ρολόι δεν γυρίζει πίσω όσο κι αν προσπαθήσουμε αλλά οι απαιτήσεις  της σύγχρονης εποχής μπορούν να αμφισβητηθούν, ειδικά όταν μαθαίνουμε από τα λάθη μας. Οι Κερκυραίοι, όπως κι άλλοι Έλληνες και αλλοδαποί που αγαπούν το νησί, έχουν μάθει ότι η ανεξέλεγκτη και αυθαίρετη οικοδόμηση έχει στοιχίσει ακριβά στην Κέρκυρα και το περιβάλλον.

Γνωρίζουμε επίσης ότι  το βραχυπρόθεσμο κέρδος για τους λίγους σε βάρος των πολλών δεν είναι αποδεκτό σε μια μικρή νησιώτικη κοινωνία. Πολλοί στην Κέρκυρα και  αλλού έχουν ήδη υψώσει τη φωνή τους ενάντια στην τσιμεντοποίηση του Ερημίτη. Οφείλουμε να συνεχίσουμε να το φωνάζουμε μέχρι  να βρεθεί  λύση θετική για την  Κέρκυρα και κανένας ποτέ να μη γυρίσει την πλάτη, μουρμουρίζοντας «έκτρωμα», στο μαγευτικό ακρωτήρι του Ερημίτη.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα SundayTimes
Μετάφραση: Βέρα Κορωνάκη,
μέλος του Συλλόγου Ερημίτη Πλους.