Καλό ταξίδι αγαπημένε μας Δάσκαλε...

Αποχαιρετώντας τον αγαπημένο μας δάσκαλο από την γήινη συνάντησή μας και μάλιστα σε μία «σελίδα χαρτί» -άχαρη οθόνη του υπολογιστή,- τα πάντα στέκονται γύρω «βαριά και ασήκωτα», ανυπόφορα αλλά και αναπόφευκτα πλέον. Χιλιάδες πράγματα περιμένουν να ειπωθούν και χιλιάδες χάνονται στον δρόμο της προσπάθειας.

Ο διαδικτυακός κόσμος και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας ένωσαν και πάλι, σχετικά πρόσφατα, πολλούς από τους παλιούς απόφοιτους του Τμήματος Ιστορίας του Ι.Π., μαθητές και στενούς συνεργάτες του Αύγουστου Σορδίνα και με την είδηση της απώλειάς του όλοι προστρέξαμε να προσθέσουμε κάτι στις κοινές αναμνήσεις, να εκφράσουμε την θλίψη και τον πόνο μας.

Πλήρης ημερών, έτοιμος για την μεγαλύτερη στιγμή της γνώσης, όπως θα έλεγε και ο ίδιος αλλά πάντα ο δικός μας πρώτος δρόμος, το παράθυρο μας, το ανοικτό, στον κόσμο. Και εκεί μας ένωσε και πάλι ο δάσκαλος, όλους όπως θα του άρεσε, αυτή την δύσκολη στιγμή, πολύ διαφορετικούς ταξιδευτές σήμερα της ζωής από τότε που τον ακούγαμε μαγεμένοι στα ανύπαρκτα αμφιθέατρα του Τμήματος,  στις μικρές αίθουσες όμως με την ανεπανάληπτη θέρμη της παρουσίας μας. 

Αναφορά και πρότυπο ο  ίδιος -ήδη από το πρώτο μάθημα Ανθρωπολογίας του πρώτου έτους- στέκεται εδώ εμπρός μας, γεμάτος ενθουσιασμό που «θα σπάζαμε μαζί το φράγμα που λέγεται χρόνος» (1), με την δηλωμένη εξαρχής πρόθεση να αφήσουμε πίσω κατά το δυνατόν «προκαταλήψεις και λοιπές ερινύες», το ανεξάντλητο χιούμορ του αιώνιου εξερευνητή, να γράφει στον πίνακα με την κιμωλία χρονολογήσεις και τυπολογίες, να μας κοιτά και να περιμένει στο τέλος να αρχίσει ο διάλογος.

Διάλογος από την πρώτη συνάντηση καθώς, αν παρουσίαζε μόνο ο ίδιος εμπρός σε όλους εμάς που του κάναμε την τιμή να τον παρακολουθούμε, «τα λόγια του δεν είχαν σημασία, τα έπαιρνε ο άνεμος». Πάντα ορμητικός και μαζί μετρημένος, μεθοδικός και ονειροπόλος, απαιτητικός αλλά και ακριβοδίκαιος. Οραματιστής μίας άλλης κοινωνίας με ενεργούς και πρωτεργάτες τους νέους, αυτής των αξιών, της  ισότητας, της αλληλεγγύης, της διάχυσης της ευτυχίας.

Θαυμαστής και λάτρης κάθε ποίησης, κάθε δημιουργικής αύρας, πρώτος μας μίλησε με επιμονή για την άλλη γλώσσα μας, «την ακατανόητη εδώ στην περιοχή μας, γιατί την βίασαν επισήμως τα κείμενα», την εικόνα. Μας προέτρεπε να ταξιδέψουμε, να πετάξουμε μακρυά χωρίς φόβους και να «συλλέξουμε εικόνες για επεξεργασία». Ευαισθητοποιημένος, με αγωνία για τις πολλές ελλείψεις τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Πανεπιστημίου και του Τμήματος, στάθηκε δίπλα σε κάθε φοιτητική διεκδίκηση, σε κάθε διαμαρτυρία του Συλλόγου, πάντα διακριτικά και με σεβασμό στους στόχους των δράσεων.

Αν και θα είχε την απόλυτη δύναμη και δυνατότητα να επηρεάσει ή να κατευθύνει, δεν παρενέβη ποτέ προσωπικά σε οποιαδήποτε φοιτητική πρωτοβουλία και το ίδιο, στις αποφάσεις και στάσεις των εργαζομένων ευρύτερα στο Τμήμα. Δεν συμβιβάστηκε με τίποτα που θα ζημίωνε την ποιοτική ανάπτυξη και εξέλιξη του Τμήματος αλλά και του Ιδρύματος. Με τους φοιτητές του και τους  υποψήφιους διδάκτορες, όσους είχαμε την μεγάλη τιμή να συνεργαστούμε στενότερα μαζί του ερευνητικά και υπό δύσκολες συνθήκες (ανύπαρκτη ακόμα βιβλιοθήκη, δυσκολία πρόσβασης σε σχετικά αρχεία και πολλά άλλα) υπήρξε ένας εξαιρετικός, συνεπέστατος και ειλικρινής επόπτης, με ενδιαφέρον και αγώνα προσωπικό στην εξεύρεση λύσεων υπέρ του ερευνητικού έργου και πέραν αυτού, ακόμα και υπέρ της καλλιέργειας των ιδιαίτερων δεξιοτήτων των ερευνητών του  καθώς πρέσβευε «καθε ερευνητής είναι ένα άνθος που πρέπει να ανοίξει για την επιστήμη αλλά και την κοινωνία», με πατρική μέριμνα επομένως και αγάπη αμέριστη, για τις οποίες παραμένουμε κάτι παραπάνω από ευγνώμονες.

Με ορισμένους από εμάς, την υπογράφουσα και την συνάδελφο, κ. Καλλιόπη Κασωτάκη, οραματίστηκε την μουσειακή συλλογή του Τμήματος με ανθρωπολογικό και άλλο υλικό που όμως δεν μπόρεσε τελικά να στεγαστεί για πολλούς λόγους και ευνόητους στο περιορισμένης έκτασης χώρο του Τμήματος (σημερινό κτήριο της Βιβλιοθήκης).

Αποτέλεσμα της προσπάθειας και της συνεργασίας μας με την έδρα Παλαιοντολογίας στο ΑΠΘ, προήλθε και το πρώτο έκθεμα της συλλογής, ένα πιστό ομοίωμα της κεφαλής του Αρχανθρώπου των Πετραλώνων που ετοίμασε το εκεί δραστήριο Εργαστήριο Παλαιοντολογίας. Ο ίδιος ο καθηγητής μας, με δική του δαπάνη, το τοποθέτησε σε ειδική προθήκη εντός του Τμήματος.

Η υπογράφουσα που φιλοξενήθηκε στην ερευνητική τότε αποστολή του Εργαστηρίου στα Πετράλωνα (1988) προκειμένου για την σύνταξη εργασίας σχετικής με τον Αρχάνθρωπο και την χρονολόγησή του, παρέλαβε την δωρεά για το Τμήμα Ιστορίας και μαζί την ανάμνηση πλέον, αλησμόνητη, του αποχαιρετισμού με την παράκληση να μεταφερθούν τα βαθύτατα σέβη και η μεγάλη εκτίμηση της αποστολής στον κ. Καθηγητή (Αύγουστο Σορδίνα)...
 
Αιωνία η Μνήμη, αναπαυμένος και αξέχαστος ες αεί, ο πολυαγαπημένος μας δάσκαλος...

Μαρία Μελέντη, Ιστορικός Τέχνης 
 
(1). Οι ρήσεις που αναφέρονται εδώ, προέρχονται από σημειώσεις του μαθήματος της Ανθρωπολογίας (Προϊστορικές Τεχνικές) φοίτηση  Α έτους (1987-1988)