Δεδομένα: συλλογή, διαφάνεια και χρήση
πανδημία
30 Μαρτίου 2020
/ 20:39
Το κακό με την καμπύλη της πανδημίας είναι ότι μοιάζει με μπαλόνι γεμισμένο με νερό, ανένδοτο. Όσο το επιπεδώνουμε (επιτυχημένα) από πάνω, τόσο πλαταίνει η βάση του. Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού παραμένει επίνοσο και αναμένεται να νοσήσει μόλις υπάρξει νέα σπίθα.
Η μάχη του πλανήτη με τον κορωνοϊό θα είναι τουλάχιστον πολύμηνη. Όμως, τα μέτρα αποστασιοποίησης δεν μπορούν να είναι καθολικά και διαρκή. Ο μετριασμός θα γίνει είτε ως προς την πλευρά της καθολικότητας είτε ως προς την πλευρά της διάρκειας και, τηρώντας την αρχή του μέτρου, μάλλον και ως προς τις δύο.
Για να λάβει όμως χώρα αυτό, απαιτούνται πληροφορίες, τόσο το να συλλεχθούν, όσο και το να χρησιμοποιηθούν. Δεν νοούνται δε επιστημονικές παρεμβάσεις χωρίς διαφάνεια ως προς τα δεδομένα που τις στηρίζουν, ώστε να αποφασίζονται από τα κάτω προς το πάνω και όχι να επιβάλλονται με τον αντίστροφο τρόπο. Αυτό, αν δεν θέλουμε ο κόσμος να περάσει σε ένα ιδιόμορφο είδος πολιτεύματος, που θα το ονομάζαμε και... ιατρική δεσποτεία.
Η προκαταρκτική μελέτη των διαφορών στην ορμή της επιδημίας κορωνοϊού-19 μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και ιδίως, εκτός από την ίδια τη βαρύτητα της νόσου, η πολύ ασύμμετρη κατανομή των θανάτων στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, αναδεικνύουν ως επιβαρυντικούς τέσσερις παράγοντες: κατά πρώτο, την προληπτική οργάνωση του συστήματος υγείας ώστε να ενσωματώνει προβλέψεις και για… τους μαύρους κύκνους, που τους απεχθάνονται οι αγορές (ενώ πάντως, με το προηγούμενο του SARS του 2003 ο εν λόγω κύκνος ήταν μάλλον… κατάλευκος). Η οργάνωση αυτή οφείλει να παρομοιαστεί με την οργάνωση του στρατεύματος, που λαμβάνει υπόψιν την κλίμακα της εχθρικής απειλής και όχι το αν επικρατεί για χρόνια ειρήνη.
Κατά δεύτερο, την αναλογία ηλικιωμένων που ζουν αυτόνομα εντός της κοινότητας παρά σε οργανωμένους ξενώνες τρίτης ηλικίας. Τρίτο, την πυκνότητα των επαφών τους ιδίως με την πολύ κοινωνικότερη νέα γένια. Και τέταρτο, κάτι που ενδιαφέρει πολύ τον τόπο μας. Η εγγύτητα σε τουριστικές περιοχές, ενεργές κατά το χρόνο έξαρσης της ίωσης.
Δεδομένης της τύχης της Κέρκυρας ως προς το τέταρτο, της σχετικά αραιής κατανομής του πληθυσμού και των έγκαιρων μέτρων αποστασιοποίησης, αποτράπηκε η μοιραία εκκωφαντική έκθεσή μας στον πρώτο παράγοντα, όπως συνέβη τουλάχιστον στην Λμβαρδία, τη Βαρκελώνη και αλλού. Ειδικά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου η οικονομική επιβίωση προϋποθέτει το άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξέλιξη των κρουσμάτων ανά νησιωτική περιοχή, που πρωτοεισάγονται, όπως είναι ξεκάθαρο, από τους επισκέπτες και όχι από τους μόνιμους κατοίκους τους (π.χ. Κρήτη, Ικαρία, Κέρκυρα).
Το ζήτημα της οργάνωσης στην Κέρκυρα ενός σαφώς αρτιότερου συστήματος περίθαλψης ταιριαστού με τις ανάγκες κατοίκων και επισκεπτών είναι αντικείμενο μεγάλης συζήτησης, που για άγνωστους σε μένα λόγους δεν ανοίγει. Ωστόσο, με βάση τα παραπάνω, μπορούμε έστω να πούμε ότι τα δεδομένα που ενδιαφέρουν κυρίως τη χάραξη της πολιτικής της επόμενης μέρας δεν είναι τα ίδια με αυτά που αφορούν την ανάγκη αποστασιοποίησης (και που αφορούν αμιγώς την προετοιμασία του συστήματος), όπως τα δίνει η διάγνωση μέσω των εξετάσεων ανίχνευσης DNA με την αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR).
Άλλωστε, τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η PCR δεν είναι πάντα τόσο ακριβής ως προς την ανίχνευση του ιού. Ούτως ή άλλως, οι πληροφορίες που δίνει αφορούν μόνο το ύψος του κύματος και καθόλου την υπόλοιπη θάλασσα, ούτε και... το γιαλό όπου θα σκάσει. Αντίθετα, οι πιο χρήσιμες πληροφορίες στο καυτό ζήτημα της επόμενης μέρας, θα προέλθουν από την εξέταση των αντισωμάτων έναντι του ιού, τα οποία δίνουν την πληροφορία της ανοσίας ή μη του πληθυσμού. Πληροφορία προς το παρόν εκκρεμής, αλλά ας πρετοιμαζόμαστε, έστω επί χάρτου.
Για να λάβει όμως χώρα αυτό, απαιτούνται πληροφορίες, τόσο το να συλλεχθούν, όσο και το να χρησιμοποιηθούν. Δεν νοούνται δε επιστημονικές παρεμβάσεις χωρίς διαφάνεια ως προς τα δεδομένα που τις στηρίζουν, ώστε να αποφασίζονται από τα κάτω προς το πάνω και όχι να επιβάλλονται με τον αντίστροφο τρόπο. Αυτό, αν δεν θέλουμε ο κόσμος να περάσει σε ένα ιδιόμορφο είδος πολιτεύματος, που θα το ονομάζαμε και... ιατρική δεσποτεία.
Η προκαταρκτική μελέτη των διαφορών στην ορμή της επιδημίας κορωνοϊού-19 μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και ιδίως, εκτός από την ίδια τη βαρύτητα της νόσου, η πολύ ασύμμετρη κατανομή των θανάτων στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες, αναδεικνύουν ως επιβαρυντικούς τέσσερις παράγοντες: κατά πρώτο, την προληπτική οργάνωση του συστήματος υγείας ώστε να ενσωματώνει προβλέψεις και για… τους μαύρους κύκνους, που τους απεχθάνονται οι αγορές (ενώ πάντως, με το προηγούμενο του SARS του 2003 ο εν λόγω κύκνος ήταν μάλλον… κατάλευκος). Η οργάνωση αυτή οφείλει να παρομοιαστεί με την οργάνωση του στρατεύματος, που λαμβάνει υπόψιν την κλίμακα της εχθρικής απειλής και όχι το αν επικρατεί για χρόνια ειρήνη.
Κατά δεύτερο, την αναλογία ηλικιωμένων που ζουν αυτόνομα εντός της κοινότητας παρά σε οργανωμένους ξενώνες τρίτης ηλικίας. Τρίτο, την πυκνότητα των επαφών τους ιδίως με την πολύ κοινωνικότερη νέα γένια. Και τέταρτο, κάτι που ενδιαφέρει πολύ τον τόπο μας. Η εγγύτητα σε τουριστικές περιοχές, ενεργές κατά το χρόνο έξαρσης της ίωσης.
Δεδομένης της τύχης της Κέρκυρας ως προς το τέταρτο, της σχετικά αραιής κατανομής του πληθυσμού και των έγκαιρων μέτρων αποστασιοποίησης, αποτράπηκε η μοιραία εκκωφαντική έκθεσή μας στον πρώτο παράγοντα, όπως συνέβη τουλάχιστον στην Λμβαρδία, τη Βαρκελώνη και αλλού. Ειδικά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου η οικονομική επιβίωση προϋποθέτει το άνοιγμα των λιμανιών και των αεροδρομίων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξέλιξη των κρουσμάτων ανά νησιωτική περιοχή, που πρωτοεισάγονται, όπως είναι ξεκάθαρο, από τους επισκέπτες και όχι από τους μόνιμους κατοίκους τους (π.χ. Κρήτη, Ικαρία, Κέρκυρα).
Το ζήτημα της οργάνωσης στην Κέρκυρα ενός σαφώς αρτιότερου συστήματος περίθαλψης ταιριαστού με τις ανάγκες κατοίκων και επισκεπτών είναι αντικείμενο μεγάλης συζήτησης, που για άγνωστους σε μένα λόγους δεν ανοίγει. Ωστόσο, με βάση τα παραπάνω, μπορούμε έστω να πούμε ότι τα δεδομένα που ενδιαφέρουν κυρίως τη χάραξη της πολιτικής της επόμενης μέρας δεν είναι τα ίδια με αυτά που αφορούν την ανάγκη αποστασιοποίησης (και που αφορούν αμιγώς την προετοιμασία του συστήματος), όπως τα δίνει η διάγνωση μέσω των εξετάσεων ανίχνευσης DNA με την αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR).
Άλλωστε, τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η PCR δεν είναι πάντα τόσο ακριβής ως προς την ανίχνευση του ιού. Ούτως ή άλλως, οι πληροφορίες που δίνει αφορούν μόνο το ύψος του κύματος και καθόλου την υπόλοιπη θάλασσα, ούτε και... το γιαλό όπου θα σκάσει. Αντίθετα, οι πιο χρήσιμες πληροφορίες στο καυτό ζήτημα της επόμενης μέρας, θα προέλθουν από την εξέταση των αντισωμάτων έναντι του ιού, τα οποία δίνουν την πληροφορία της ανοσίας ή μη του πληθυσμού. Πληροφορία προς το παρόν εκκρεμής, αλλά ας πρετοιμαζόμαστε, έστω επί χάρτου.
