Η περίπτωση Κώστα Ασπιώτη - Ο πρώτος κερκυραίος των Ολυμπιακών

ΠΑΡ’ ΟΛΟ που όλοι ονόμασαν τους Διεθνείς Αθλητικούς αγώνες, που έγιναν στην Αθήνα το 1906 «Διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1906» (σ.σ. η γνωστή μας «Μεσολυμπιάδα») η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ουδέποτε τους αναγνώρισε ως Ολυμπιακούς, αλλά, κάτω από την πίεση της παγκόσμιας αναγνώρισης των αγώνων, αναγκάστηκε να τους αποκαλέσει με επιείκεια Ολυμπιακούς Αγώνες εκτός σειράς.

ΕΠ’ ΕΥΚΑΙΡΙΑ των Αγώνων αυτών, των Αθηνών, ο (Κερκυραίος) Κωνσταντίνος Ασπιώτης εξέδωσε ειδικά αποστολικά δελτάρια, με θέματα από τις εκδηλώσεις και τα αγωνίσματα των αγώνων, όπως έκαναν και άλλοι σημαντικοί εκδότες της εποχής. 

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ γραφικών τεχνών Ασπιώτης είχε ιδρυθεί το 1873 από τον Γεράσιμο Ν. Ασπιώτη (1844-1901), γιο του Κερκυραίου ζωγράφου και αγιογράφου, Νικολάου Ασπιώτη. Ο 29χρονος, τότε, Γεράσιμος δημιούργησε το πρώτο εργοστάσιο γραφικών τεχνών στην Κέρκυρα με την επωνυμία «Ελπίς». 

ΤΟ 1901 ο Γεράσιμος πεθαίνει και, από τραγική σύμπτωση, την ίδια μέρα πεθαίνει και ο νεότερος από τους γιους του, Σπύρος. Τα ηνία της επιχείρησης ανέλαβε τότε ο 29χρονος Κωνσταντίνος Ασπιώτης (1872-1963), μεγαλύτερος γιος του Γεράσιμου, επιστρέφοντας εσπευσμένα από την Αγγλία. Έτσι, περί το 1902 εγκαινιάζεται η δεύτερη, λαμπρή περίοδος στη ζωή του εργοστασίου. 

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ονομάζεται αρχικά «Λιθογραφείον Κωνσταντίνου Γ. Ασπιώτη», στη συνέχεια «Τυπολιθογραφείον Κωνσταντίνου  Γ. Ασπιώτη» και λίγο αργότερα (σ.σ. έτσι απαντάται το... επίμαχο 1906) «Χρωμολιθογραφικόν Εργοστάσιον Κωνσταντίνου Γ. Ασπιώτη». 

ΣΤΑ ΠΡΩΤΑ, μόλις, χρόνια του 20ού αιώνα το εργοστάσιο «Ελπίς» του Ασπιώτη είχε μεταξύ των δραστηριοτήτων του την εκτύπωση χρωμολιθόγραφων επιστολικών δελταρίων (καρτ ποστάλ). Ο Κωνσταντίνος συνέχισε και βελτίωσε την παραγωγή χρωμολιθόγραφων δελταρίων, που είχε ξεκινήσει ο πατέρας του, με την εισαγωγή της τεχνικής της τρίχρωμης χρωμολοθογραφίας, η οποία είχε ήδη μεγαλουργήσει στην Ευρώπη. Η τελειοποίηση της παραγωγής είχε φτάσει σε τέτοιο βαθμό, που έκανε τον γνωστό Άγγλο παραγωγό και έμπορο επιστολικών δελταρίων Raphael Tuck να ομολογήσει ότι του ήταν αδύνατον να πιστέψει πως τα καρτ ποστάλ του Ασπιώτη είχαν τυπωθεί στην Κέρκυρα. 

Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ εκτύπωνε καρτ ποστάλ, όχι μόνο για λογαριασμό της, αλλά και για λογαριασμό άλλων Ελλήνων τοπικών εκδοτών. Tις περισσότερες φορές ήταν αριθμημένα, αρχικά στο κάτω μέρος της όψης τους και αργότερα στην πίσω τους πλευρά. Ένας, δε, σχεδόν πλήρης κατάλογος των αριθμημένων έγχρωμων καρτ ποστάλ του Ασπιώτη, καθώς και ένας κατάλογος των μη αριθμημένων, έχουν ήδη δημιουργηθεί από τον συλλέκτη του είδους, κ. Νίκο Δ. Καράμπελα. 

ΣΤΑ ΚΑΡΤ ποστάλ που εκδόθηκαν από τον Ασπιώτη συγκαταλέγονται ασπρόμαυρα, μονόχρωμα (σε διάφορες αποχρώσεις του μπλε) και δίχρωμα, αλλά και χρωματολιθόγραφα, τυπωμένα σε τριχρωμία. Συνολικά, μέχρι σήμερα, έχουν εντοπιστεί 5 έγχρωμα και 39 μονόχρωμα ή δίχρωμα καρτ ποστάλ της Μεσολυμπιάδας. 

ΟΙ ΛΕΖΑΝΤΕΣ των καρτ ποστάλ αυτών είναι συνήθως δίγλωσσες (ελληνιστί και γαλλιστί), με καφεκόκκινα γράμματα. Κι εμπεριέχουν τις περισσότερες φορές το «ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 1906» και το «JEUX OLYMPIQUES INTERNATIONAUX» στο εμπρόσθιο πάνω μέρος, με κεφαλαία γράμματα. 

Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ του θέματος που απεικονίζουν εμφανίζεται με πεζά, συνήθως, γράμματα στο εμπρόσθιο κάτω μέρος του καρτ ποστάλ. Υπάρχουν, επίσης, δίγλωσσες λεζάντες με λευκά, κεφαλαία γράμματα χωρίς ή με το «ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 1906», καθώς και μόνο ελληνικές λεζάντες, με μαύρα πεζά γράμματα και το λεκτικό «Ολυμπιακοί Αγώνες 1906». 

ΔΕΝ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΤΑΙ κανόνας στις λεζάντες των καρτ ποστάλ του Ασπιώτη. Επειδή στην πλειοψηφία τους τυπώνονται πάνω στα καρτ ποστάλ ξεχωριστά, μετά τη διαδικασία εκτύπωσης της εικόνας των καρτ ποστάλ, αυτές διαφέρουν στο χρώμα, τη θέση, τον τύπο και το μέγεθος των γραμμάτων, ακόμη και σε καρτ ποστάλ με ίδιο εικονικό θέμα. 

ΟΙ ΠΙΣΩ όψεις των καρτ ποστάλ με θέματα των Ολυμπιακών Αγώνων του 1906 είναι στη μεγάλη πλειοψηφία τους του ίδιου είδους, αλλά σε τρία διαφορετικά χρώματα. Ανοικτό πράσινο, βαθύ μπλε και καφέ κόκκινο, με την άγκυρα (σήμα του Ασπιώτη) σε κύκλο και το λεκτικό «Χρωματολιθογραφικόν Εργοστάσιον Κ.Γ. Ασπιώτη - Κέρκυρα» γραμμένο από κάτω προς τα πάνω στο αριστερό άκρο της πίσω όψης.

ΤΑ ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΑ και μονόχρωμα καρτ ποστάλ εμφανίζονται συνήθως με τις πράσινες και μπλε πίσω όψεις και τα έγχρωμα με τις καφέ κόκκινες.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΣΠΙΩΤΗΣ - Ο ΠΡΩΤΟΣ ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΣ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ

Μάθετε κι αυτό: Το πρώτο διπλό ποδήλατο (Tandem), που διέσχισε τους δρόμους της Κέρκυρας, είχε αναβάτη του κ. Ασπιώτη. Στη φωτά με δεύτερο αναβάτη, του Γ. REDN

Η αποκάλυψη Ταρασουλέα και η... προαναγγελία - ντοκουμέντο της «Φωνής»

Του ΑΚΗ ΠΑΥΛΟΓΙΑΝΝΗ

Δρ. Ιστορίας / Διδάσκει Ιστορία & Διαχείριση Πολιτισμού στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο

ΠΑΡΑΜΟΝΕΣ της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων, στην Αθήνα το 1896, η Κέρκυρα με το προνόμιο της σημαντικής γεωγραφικής της θέσης και των δυτικών επιδράσεων που έχει δεχθεί κυρίως των Βρετανικών, μετατρέπεται σε κοιτίδα της ανάπτυξης της γυμναστικής και των σπορ, τόσο σε επίπεδο αγωνιστικών δραστηριοτήτων, όσο και σε αυτό της αθλητικής συσσωμάτωσης.

ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ του Κερκυραϊκού Συλλόγου Ριπής (1869), του πρώτου αθλητικού σωματείου στην ελληνική επικράτεια και στο διάστημα από το 1893 μέχρι και το 1912, ακολουθεί η εμφάνιση 11 γυμναστικών και αθλητικών σωματείων, με πρωτοκαθεδρία του κρίκετ, συνθήκη που συγκρατεί μια ξεχωριστή περίπτωση αθλητικής κοινωνικότητας. Παράλληλα, εκεί, στο μεταίχμιο του 19ου και του 20ου αιώνα, η εμφανής εκβιομηχάνιση και αστικοποίηση της πόλης της Κέρκυρας, που διαμορφώνει την ανάγκη έκφρασης των βασικών αξιών της αστικής τάξης και περιχάραξης αυτής της μεγαλοαστικής ταυτότητας, δίνει χώρο ίδρυσης αθλητικών ομίλων (sport club), με επίκεντρο την ψυχαγωγία και την κοινωνική συνύπαρξη, όπως ήταν ο Όμιλος Αντισφαίρισης Κέρκυρας, ο Ποδηλατικός Σύλλογος εν Κερκύρα και ο Φιλαθλητικός Σύλλογος Κέρκυρας.

ΜΕΣΑ σε αυτό το πολιτισμικό περιβάλλον ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης, γιος της Γεράσιμου και μέλος της μεγάλης εκδοτικής και επιχειρηματικής οικογένειας της Κέρκυρας και της Ελλάδας, γνωρίζει την ποδηλασία και εξελίσσεται σε δεινό αθλητή. Στην εφημερίδα της εποχής η «Φωνή» 20/05/1895) σημειώνεται: «Δικαίως παρά πάντων επαινείται ου μόνον δια την έντεχνον και εύρυθμων ποδηλατοδρομία αλλά και για την εξαιρετική αυτού αντοχήν, ως εκ της οποίας προ ημερών εν τω διαστήματι 1 ώρας και 50 λεπτών περιήλθεν πεντηκοντάτις τας πλατείας, μεθ' όλας τας δυσκολίας που παρουσιάζει η ανωφέρεια του εδάφους, διανύσας τούτο το ουχί ευκαταφρόνητον διάστημα 52 ως έγγιστα χιλιομέτρων. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ των ικανοτήτων και των επιτευγμάτων του εν λόγω αθλητή ήταν η απόφαση συμμετοχής του στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Ο Μπεκ, που περιγράφει στο Λεύκωμα του (Ch. Βικι (ed.), «Ολυμπιακοί Αγώνες», Αθήνα 1896, σελ. 48) τα γεγονότα των αγώνων, δε δίνει ιδιαίτερες πληροφορίες για τις επιδόσεις του και επομένως, αυτό που γνωρίζουμε με ακρίβεια είναι ότι δεν κατατάσσεται ανάμεσα στους τρεις πρώτους. Ωστόσο, ο Θανάσης Ταρασουλέας στο βιβλίο του «ελληνική συμμετοχή στις σύγχρονες Ολυμπιάδες» (αυτοέκδοση, Αθήνα 1990, σελ. 21) αναφέρει τον Γεώργιο Ασπιώτη ως συμμετέχοντα στους Ολυμπιακούς του 1896 στα 87 και στα 100 χιλιόμετρα του αθλήματος της ποδηλασίας και σημειώνει ότι καταλαμβάνει την πέμπτη θέση στο πρώτο.

ΤΟ ΜΟΝΟ πρόβλημα που προκύπτει είναι αν πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο και αν εκ παραδρομής αναφέρεται ως Γεώργιος στην έκδοση του Ταρασουλέα. Η σειρά των γεγονότων είναι τέτοια, που δύσκολα μπορεί κάποιος να αμφισβητήσει ότι πρόκειται για τον ίδιο αθλητή και ότι τελικά η συμμετοχή του Κωνσταντίνου Ασπιώτη είναι η πρώτη Κερκυραίου αθλητή στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η έρευνα βέβαια, δε σταματά.

- Θερμές ευχαριστίες οφείλουμε στον κ. Νίκο Καράμπελα, πρόεδρο του ιδρύματος Ακτία Νικόπολις για την άμεση ανταπόκρισή του στην επικοινωνία μας και για τη βιβλιογραφία και τη δικτυογραφία που μας γνωστοποίησε. 

EN THE MAGAZINE ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2024