Επιτέλους βρέθηκε η λύση: οι καθηγητές businessmen και τα πανεπιστήμια off shore εταιρίες

Απορίας άξια είναι η σιωπή που επικρατεί στην Κέρκυρα για τις εξελίξεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Λες και δεν την αφορούν. Λες και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο είναι μια ενοχλητική παρανυχίδα ή μια ατυχής συγκυρία. Λες και μοιάζει με παράπλευρη απώλεια μέσα στον πυρετό της τουριστικής κερδοφορίας. Δεν είναι όμως έτσι. Το πανεπιστήμιο αποτελεί το μοναδικό σημείο επαφής της κοινωνίας του νησιού, με τη σύγχρονη έρευνα και τεχνολογία, με τη σημερινή παγκόσμια τάση στον τομέα της πληροφορικής, της οπτικοακουστικής, της διερμηνείας ακόμα και της jazz μουσικής. Χωρίς το Ιόνιο Πανεπιστήμιο η Κέρκυρα θα έμοιαζε σα μια πόλη - μουσείο, με ελλιπή αναφορά στην κοινωνία της σύγχρονης γνώσης, αλλά με περίσσεια όρεξη για τελετές ταριχευμένης αισθητικής.

Μόνο που η Κέρκυρα δεν είναι αυτό. Είναι χιλιάδες εργαζόμενοι και χιλιάδες νέοι χωρίς μέλλον. Είναι οικογένειες που μοχθούν να σπουδάσουν τα παιδιά τους για να διεκδικήσουν ένα καλύτερο αύριο. Γι’ αυτό λοιπόν οι εξελίξεις στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, θα έπρεπε να αφορούν όλους, από τους νηπιαγωγούς, τους ναυτεργάτες, τους ξενοδοχοϋπάλληλους μέχρι και τους πάσης φύσης μικρομεσαίους επιχειρηματίες ή πολιτικούς.

Γιατί όμως όλοι σιωπούν απέναντι στο νομοσχέδιο Κεραμέως που απειλεί ευθέως τη λειτουργία του Ιονίου Πανεπιστημίου; Είναι η καλοκαιρινή ραστώνη πριν τη χειμερία νάρκη, είναι η αδιαφορία ή κατά βάθος η υπαρξιακή παραίτηση; Το επιχειρηματικό μοντέλο που μόλις θεσμοθετήθηκε, θα θέσει όρους ακραίου ανταγωνισμού, θύματα του οποίου θα είναι πρωτίστως τα αδύναμα περιφερειακά ιδρύματα της χώρας. Θα αναγκάσει το Ιόνιο Πανεπιστήμιο να ψάχνει για εξωτερικούς χρηματοδότες, που στην καλύτερη περίπτωση θα ξεπλένουν χρήματα και θα νομιμοποιούνται να συνδιαμορφώνουν το πρόγραμμα σπουδών βάσει των τάσεων της αγοράς και των συμφερόντων τους.

Από τη μελέτη του νομοσχεδίου, συνοψίζουμε τα πέντε πιο σημαντικά σημεία:

1. Καταργείται το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων και ο αμιγώς δημόσιος χαρακτήρας, καθότι το κράτος θα αποποιείται της ευθύνης χρηματοδότησης αλλά και της κατάρτισης ενός συλλογικού σχεδίου ανώτατων σπουδών. Η απόφαση δε για τη λειτουργία ή όχι ενός Τμήματος, δεν θα εμπίπτει πια στις αρμοδιότητες του πανεπιστημίου, αλλά στην εκάστοτε πολιτική βούληση κάποιου υπουργού. Ένα απλό Προεδρικό Διάταγμα θα είναι αρκετό για την κατάργηση ενός Τμήματος.

2. Η διοίκηση κάθε δημόσιου ιδρύματος, θα γίνεται από ένα Συμβούλιο Διοίκησης στο οποίο μόνο τα μισά μέλη θα είναι πανεπιστημιακοί. Οι υπόλοιποι θα είναι εξωθεσμικοί. Αυτό το ΣΔ θα έχει υπερεξουσία και αφενός θα υποσκελίζει τόσο το ρόλο της Συγκλήτου όσο και των Προέδρων των Τμημάτων, αφετέρου θα αντικαθιστά τις δημοκρατικές διαδικασίες εκλογής των Αντιπρυτάνεων και των Κοσμητόρων. Οι υπερασπιστές του νεοφιλελεύθερου δόγματος, θεωρούν ότι ένα ελεγχόμενο ΣΔ - όπως για παράδειγμα αυτό του ΤΑΙΠΕΔ που χαίρει ποινικής και αστικής ασυλίας - μόνο προς όφελος των πολλών μπορεί να είναι. Η πράξη βέβαια δεν συνηγορεί διότι και η Novartis (υπόδειγμα μέχρι πρότινος επιχειρηματικού μοντέλου) κάποιο ΣΔ είχε κι αυτή.

3. Μαζί με την ισοτίμηση των κολεγίων και την fast-truck αναγνώριση από το ΔΟΑΤΑΠ των τριετών πτυχίων της αλλοδαπής, καθιερώνονται και τα ευέλικτα προγράμματα - πασπαρτού (σύντομης διάρκειας, δευτερεύουσας κατεύθυνσης, διπλής ειδίκευσης κλπ) προς αναζήτηση πελατείας, με το αζημίωτο φυσικά. Η ευθύνη χρηματοδότησης εναποτίθεται στο επιχειρηματικό δαιμόνιο του ΣΔ και την ικανότητά του να βρίσκει λεφτά από ιδιώτες. Μόνο που αυτά τα προγράμματα, στοχεύουν ξεκάθαρα στη διάσπαση του ενιαίου πτυχίου άρα και τη διάλυση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων.

4. Αφενός πολλαπλασιάζεται ο βαθμός των ελαστικών σχέσεων εργασίας σε όλες τις κατηγορίες προσωπικού (ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ, ΕΕΠ, Διοικητικοί), αφετέρου ενεργοποιούνται διδακτικά οι ομότιμοι καθηγητές και τα αφυπηρετήσαντα μέλη. Δεν φτάνει δηλαδή που τα υποψήφια μέλη ΔΕΠ αντικαθίστανται από πλήθος αποσπασμένων και μετακλητών της Β’ Εκπαίδευσης, έρχονται τώρα να προστεθούν και οι συνταξιούχοι. Αναπόφευκτος είναι ο συνειρμός με το κλασικό νεοφιλελεύθερο μοντέλο διοίκησης των ΔΕΚΟ, που μόλις ιδιωτικοποιήθηκαν προσέλαβαν στρατιές συνταξιούχων.

5. Για να καλυφθούν οι ανάγκες της εξωτερικής χρηματοδότησης, του υπερδιπλασιασμού των προγραμμάτων που θα προσελκύσουν επενδυτές, των ομάδων εργασίας που θα δελεάσουν συνεταίρους ή θα συντάξουν επιχειρηματικές αξιολογήσεις και εκθέσεις, θα πρέπει να συμβούν δύο πράγματα. Να διπλασιαστεί το διοικητικό προσωπικό ή να μετατοπιστούν οι εργατοώρες των διδασκόντων από το επιστημονικό και ερευνητικό πεδίο, στο διοικητικό. Με δυο λόγια με το νέο νομοσχέδιο ή θα προσληφθούν πολλοί διοικητικοί ή θα υποβιβαστεί σοβαρά το έργο των διδασκόντων οι οποίοι εφεξής θα φέρουν τον τίτλο του businessman.

Ξεκαθαρίζω κάτι. Δεν ανήκουμε σε αυτούς που θα υπερασπιστούν ένα δημόσιο πανεπιστήμιο που λειτουργεί με όρους αναξιοκρατίας και αδιαφάνειας. Ούτε ένα δημόσιο πανεπιστήμιο βορά στις μικρές και μεγάλες πολιτικές επιδιώξεις. Το φάρμακο όμως για τέτοια φαινόμενα, όπως αντίστοιχα το φάρμακο για την άρση της υποστελέχωσης, της υποχρηματοδότησης και της απαξίωσης σπουδών και φοιτητών, δεν είναι η υιοθέτηση των μηχανισμών της νεοφιλελεύθερης αγοράς, ούτε η αυθαίρετη αναπαραγωγή του σύγχρονου κεφαλαιοκρατικού ή χρηματοπιστωτικού συστήματος. Γιατί αν ήταν έτσι, τότε το μοντέλο των off shore εταιριών θα ήταν το καταλληλότερο για το εκπαιδευτικό σύστημα κάθε χώρας. Μόνο που για ακόμα μια φορά, η πράξη δεν συνηγορεί.

Επίσης ανήκουμε σε αυτούς που κάνουν κριτική τόσα χρόνια για το έργο του Ιονίου Πανεπιστημίου, γνωρίζοντας πολύ καλά τις πολιτικές μεθοδεύσεις που υποθάλπονταν μέσα σε αυτό. Και πάλι όμως η θεραπεία, δεν απαιτεί τη συνταγή που μόλις προανέφερα. Δεν μπορώ να παραγνωρίσω το γεγονός, ότι σε συνθήκες υποχρηματοδότησης και υποστελέχωσης υπήρξαν φοιτητές που διέπρεψαν, υπήρξαν καθηγητές που υπερέβησαν εαυτόν, υπήρξαν διεθνείς διακρίσεις και επιτυχίες σε ερευνητικό και καλλιτεχνικό επίπεδο.

Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο πρέπει λοιπόν να το περιφρουρήσουμε σα κόρη οφθαλμού. Είναι το σημαντικότερο πνευματικό προϊόν της Κέρκυρας. Είναι το πνευματικό φυτώριο της νέας γενιάς. Και απειλείται άμεσα. Απειλείται μαζί με όλη την τριτοβάθμια εκπαίδευση της Ελλάδας, μαζί με το συνταγματικό δικαίωμα για δημόσια και δωρεάν παιδεία, μαζί με το ιδεώδες των ίσων ευκαιριών σε ένα κράτος δικαίου και αλληλεγγύης. Γι’ αυτό δεν δικαιολογείται η σιωπή στο νησί. Ούτε από τους ίδιους τους διδάσκοντες που αρκέστηκαν μόνο σε δυο ανακοινώσεις, ούτε από τους φοιτητές, ούτε από την ΕΛΜΕ, ούτε από τους συνδικαλιστικούς φορείς και τα ΜΜΕ του τόπου. Δεν αντέδρασαν όταν η Ομάδα Προστασίας Πανεπιστημιακού Ιδρύματος και τα ΜΑΤ άρχισαν να στήνουν μόνιμη κατοικία έξω από το ΑΠΘ τρομοκρατώντας πολίτες και φοιτητές. Ας το κάνουν τώρα που αποκαλύφθηκαν και αποσαφηνίστηκαν οι πραγματικές προθέσεις των νομοθετών.