Πρόοδος και Θεολογική Μεταφυσική

Το να κατασκευάζεις ένα πνευματικό εργαλείο που σε υπερβαίνει οντολογικά, όπως επίσης το να στήνεις μια θεωρητική κατασκευή που δεν σε εμπεριέχει ως άνθρωπο, χρίζει ψυχολογικής διερεύνησης και όχι λογικής. Ακόμα χειρότερα, το να εφευρίσκεις οντότητες για να σε κυριεύουν ή να υποτάσσεσαι σε αυτές, χρίζει και ψυχιατρικής διερεύνησης. Το να μεταθέτεις τις νοητικές σου κατασκευές σε ένα πεδίο εμπειρικά μη επαληθεύσιμο, σημαίνει ότι φοβάσαι τη σύγκριση και την κρίση. Το να υψώνεις τη σημαία διαφόρων μεταφυσικών κατασκευών, στο όνομα των οποίων θα επιδιώξεις την καθολική ισχύ των ιδεών σου, είναι μια μορφή ολοκληρωτισμού. Κάθε  ολοκληρωτισμός έως σήμερα στήθηκε πάνω στο δόγμα: “κυριαρχείς στην πράξη υπηρετώντας κάτι θεωρητικά”, και όσο πιο μεγάλο το άλλοθι της ιερής ιδέας, τόσο πιο κτηνώδης η πράξη κυριαρχίας. Το να υπηρετείς φοβισμένος και τρομοκρατημένος από την μεταθανάτια κρίση ή το να υποκύπτεις δουλικά σε μια θεότητα με στόχο τη μεταθανάτια απελευθέρωση, σου στερεί κάθε νόημα στη ζωή. Πόσο πια θα κρατήσει το αστείο, να δίνεις μια πεντάρα στην επίγεια ζωή για να εισπράττεις αθάνατα εκατομμύρια στην άλλη; Στην ιστορία των ιδεών του ανθρώπου, αυτό αποτέλεσε την πιο νοσηρή έκφραση της πνευματικής και κοινωνικής υποταγής. Αυτή είναι και η βαθύτερη ιδεαλιστική βάση του σύγχρονου καταπιεστικού συστήματος του καπιταλισμού, όπως αντίστοιχα ήταν τα παλαιότερα αυτοκρατορικά και φεουδαλικά συστήματα του μεσαίωνα. 
 
Αν η υποταγή σε μια άυλη οντότητα παρουσιάζεται ως φυσική και λογική, τότε γίνεται αυτονόητη και η υποταγή σε πρακτικό επίπεδο. Αν κάποιος θεωρεί φυσιολογικό ότι μόνο ως δούλος ενός αποκυήματος της φαντασίας, μπορεί να ελευθερωθεί, τότε γίνεται έρμαιο των επιτήδειων αυτού του κόσμου. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να βαπτίζεται πρόοδος. Πόσω δε μάλλον να διδάσκεται στα σχολεία τον 21ο αιώνα. Διδάσκεται όμως, και όχι μόνο αυτό, αλλά επιβάλλεται νομικά ως συνταγματική υποχρέωση και φυσικά ως άλλοθι των κυριαρχικών επιδιώξεων. Δεν είναι τυχαίο ότι οι κ.κ. Ν. Μιχαλολιάκος, Γ. Καρατζαφέρης, Α. Γεωργιάδης κλπ είναι αυτοί που πρώτοι θα τρέξουν να κηρύξουν ιερό πόλεμο στους αλλόθρησκους ή αρνησίθρησκους για να επιβάλουν την αλήθεια του σκοταδισμού τους. Το πραγματικό πρόβλημα ξεκινάει από τη στιγμή που για όλα τα παραπάνω, επιστρατεύεται η αγάπη. Ποιός μπορεί να αμφιβάλει για τα κίνητρα της αγάπης; Μόνο που αγάπη υπήρχε και στους προϊστορικούς ανθρώπους πριν εμφανιστούν οι πρώτες συγκροτημένες θεολογίες, υπάρχει και στους αρνησίθρησκους, υπάρχει και στη ψυχή ενός παιδιού που δεν έχει προλάβει να εκλογικεύσει αυτή την εσωτερική δύναμη. Άρα ας ξεκαθαρίσουμε για ακόμα μια φορά κάποια πράγματα.
 
Η όποια πρόοδος του ανθρώπου και των κοινωνικοπολιτικών συστημάτων, δεν μπορεί να επιτευχθεί όσο είναι δεμένη στο άρμα της θεολογικής μεταφυσικής αυθαιρεσίας. Η μάχη της ανθρωπότητας απέναντι σε αυτήν, τόσο σε επιστημονικό, φιλοσοφικό και κοινωνικό επίπεδο, έφερε τα “νεότερα χρόνια” του Διαφωτισμού. Ας ελπίσουμε ότι κάποτε θα ολοκληρωθεί αυτή  η  προσπάθεια των προοδευτικών ανθρώπων. Όσο υπάρχει η θεολογική μεταφυσική ως πυλώνας κάθε κοινωνίας, τόσο θα αναπτύσσονται τα εκμεταλλευτικά συστήματα, διότι η ρίζα τους είναι κοινή. Και δεν είναι άλλη, από την υποταγή σε μια “ανώτερη” ιδεαλιστική δύναμη, με πρόσχημα την αγάπη ή - στη δεύτερη περίπτωση - το κέρδος.
 
Τέλος, θέλω να επισημάνω στην κ. Μ. Υδραίου και τον κ. Δ. Μεταλληνό, ως συμπολίτης στα πλαίσια μιας δημοκρατικής κατάθεσης απόψεων, ότι δεν ενοχλήθηκα που παράκουσαν το νόμο, ούτε ότι άσκησαν το προνόμιο της εξουσίας. Με τρόμαξε η επίκληση των θεοτήτων. Με τρόμαξε η βαθειά ριζωμένη σκοταδιστική ανάγκη. Με τρόμαξε η σύνδεση της πολιτικής και κοινωνικής προόδου με τη θεολογική μεταφυσική. Με τρόμαξε ότι η μεν πρώτη είναι Δήμαρχος, ο μεν δεύτερος διδάσκει σε πανεπιστήμιο του 21ου αιώνα. Δεν γίνεται να μεθούμε κάτω στα υπόγεια του φόβου και να μιλάμε για πρόοδο.
 
                           
Λάμπρος Ντούσικος
Δρ. Φιλοσοφίας της Επιστήμης VUB-ULB