Η Κέρκυρα, με οδηγό τις ιδιωτικές επενδύσεις, πρωταθλήτρια της τουριστικής ανάπτυξης της χώρας, για 2019
Θεόδωρος Παγκράτης
20 Μαΐου 2022
/ 11:07
Γράφει ο Θεόδωρος Παγκράτης, οικονομολόγος
Η Κέρκυρα με οδηγό τις ιδιωτικές επενδύσεις αναδείχθηκε σε πρωταθλήτρια της τουριστικής ανάπτυξης της χώρας μας, για το έτος 2019.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των Περιφερειακών Λογαριασμών που ανακοίνωσε πριν λίγους μήνες η ΕΛΣΤΑΤ, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, το έτος 2019, κατέγραψε τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης (ποσοστό 4,4%) μεταξύ των περιφερειών της χώρας μας. Αξιοσημείωτο δε είναι το γεγονός ότι ο ρυθμός ανάπτυξης των Ιονίων Νήσων, ήταν υπερδιπλάσιος του Μ.Ο της χώρας μας, όπου ανήλθε στο 1,9%.
Μεταξύ των νησιών των Ιονίων Νήσων, σημαντική αύξηση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ παρουσίασε η Κεφαλονιά και η Κέρκυρα, με την Ζάκυνθο και τη Λευκάδα να παρουσιάζουν μια μείωση, όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα.
Η διάρθρωση του ΑΕΠ της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων δεν παρουσίασε ουσιαστικές μεταβολές σε σχέση με το προηγούμενο έτος, όπως φαίνεται και από το παρακάτω γράφημα, με την Κέρκυρα να συνεχίζει να παράγει τον μισό πλούτο των Ιονίων Νήσων.
Τα αίτια των καλών οικονομικών επιδόσεων
Οι εξαιρετικές επιδόσεις της Οικονομίας της Περιφέρειας μας οφείλονται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη αύξηση των Τουριστικών Εισπράξεων που καταγράφηκαν το έτος 2019 και ανήλθαν στα 1.911 εκ. € από 1.691 εκ € το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας αύξηση 13% (Τράπεζα της Ελλάδος).
Η συμβολή της οικονομίας της Κέρκυρας στις ανωτέρω επιδόσεις ήταν καταλυτική. Ειδικότερα, η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (Α.Π.Α.), του τομέα των Τουριστικών Υπηρεσιών, των συναφών με αυτήν δραστηριοτήτων και του Εμπορίου, αυξήθηκε κατά 9,52%, συμπαρασύροντας μαζί με την Κεφαλονιά (αύξηση 9,6%) σε αύξηση 8,7% επί συνόλου της περιφέρειας. Η επίδοση αυτή πέρα του ότι είναι η καλύτερη μεταξύ των περιφερειών της χώρα μας, είναι και εντυπωσιακή αν ληφθεί υπόψη ότι στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου στην οποία συμπεριλαμβάνονται νησιά όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Ρόδος, η Κως και η Κάρπαθος, η Α.Π.Α. του τομέα των Τουριστικών Υπηρεσιών και του Εμπορίου αυξήθηκε κατά 6,45%, ενώ επί του συνόλου της χώρας η αύξηση ανήλθε στο 4,7%!.
Μεγάλη ήταν η αύξηση (9,3%) και της Α.Π.Α. του αγροτικού τομέα και της Αλιείας, της Κέρκυρας, τομείς που είναι άμεσα συνδεδεμένοι με τον τουριστικό τομέα.
Τα ανωτέρω μακροοικονομικά στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα πως το έτος 2019 η Κέρκυρα αναδείχθηκε «πρωταθλήτρια» της τουριστικής ανάπτυξης της χώρας μας.
Η εξέλιξη αυτή μόνο τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Σε όσους ασχολούνται με τον τουρισμό είναι γνωστό πως υπάρχει διαχρονικά πολύ υψηλή ζήτηση σε ποιοτικές υπηρεσίες, όπως αυτές των τουριστικών καταλυμάτων ενώ παράλληλα υπήρξε μεγάλο έλλειμα αντίστοιχης προσφοράς. Το γεγονός αυτό έγινε αντιληπτό από μια σειρά επενδυτών οι οποίοι τα τελευταία έτη άρχισαν υλοποιούν σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις, ειδικότερα στον τομέα των τουριστικών καταλυμάτων (κατασκευή και λειτουργία ξενοδοχείων 5 αστέρων, Βίλες, πολυτελή διαμερίσματα τύπου AirBnb στο ιστορικό κέντρο και ευρύτερα), καλύπτοντας εν μέρει την ισχυρή ζήτηση σε ποιοτικές τουριστικές υπηρεσίες. Οι επενδύσεις αυτές, όπως ήταν και αναμενόμενο λόγω της εξασφαλισμένης υψηλής ζήτησης, είχαν πολύ καλές αποδόσεις με αποτέλεσμα νέα μεγάλα τουριστικά projects να υλοποιούνται.
Οι μελλοντικές προοπτικές
Και ενώ έχουμε ξεπεράσει τα δύο έτη πανδημίας, νέα δεδομένα έχουν δημιουργηθεί. Όμως και υπό τις νέες αυτές συνθήκες, η Κέρκυρα διαθέτει όλα αυτά τα στοιχεία που μπορούν να την κάνουν να συνεχίζει να πρωταγωνιστεί στο παγκόσμιο τουριστικό γίγνεσθαι για τα επόμενα χρόνια.
Καταρχάς η Κέρκυρα έχει μοναδικά φυσικά, πολιτιστικά και ιστορικά χαρακτηριστικά ενώ κατέχει ένα πολύ ισχυρό Brand Name. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια βασικές υποδομές βελτιώθηκαν. Το αεροδρόμιο της Κέρκυρας, το οποίο πλέον έχει περάσει στη διαχείριση της Fraport, εκσυγχρονίστηκε και βελτιώθηκε. O αναμενόμενος εκσυγχρονισμός των δύο τουριστικών καταφυγίων που παραχωρήθηκαν από τον δήμο Κεντρικής Κέρκυρας σε ιδιώτες, σε συνδυασμό με τη μαρίνα των Γουβιών, η οποία είναι με διαφορά η μεγαλύτερη στη χώρα μας, καθώς, επίσης και η ολοκλήρωση της κατασκευής του τουριστικού καταφυγίου της Σπηλιάς, δημιουργούν ένα δίκτυο χώρων ελλιμενισμού τουριστικών σκαφών που ανάλογο δεν υπάρχει στη χώρα μας. Επίσης, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαγωνιστική διαδικασία από τον Ο.Λ.Κ.Ε. για την κατασκευή - λειτουργία και εκμετάλλευση Μαρίνας Mega Yacht 98 θέσεων, στα δυτικά του κεντρικού λιμανιού της Κέρκυρας, το οποίο αποτελεί παράλληλα και σημαντικό σταθμό για την κρουαζιέρα της ανατολικής Μεσογείου. Επιπλέον, έχει ξεκινήσει και η διαδικασία εκσυγχρονισμού του λιμανιού της Λευκίμμης, με την απόφαση παραχώρησής του σε ιδιώτη επενδυτή.
Επίσης, αξιοσημείωτη είναι και η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους τομείς της εστίασης και της ψυχαγωγίας πέρα του τομέα των τουριστικών καταλυμάτων.
Οι μελλοντικοί κίνδυνοι
Αρνητικός μελλοντικός παράγοντας, στην ανάπτυξη της οικονομίας της Κέρκυρας, μπορεί να αποτελέσει, η διεθνής ενεργειακή κρίση και οι υψηλές πληθωριστικές τάσεις που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, καθότι, αυξάνονται τα λειτουργικά κόστη των Τουριστικών Επιχειρήσεων και μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και συνεπώς η τουριστική δαπάνη. Η μείωση του πραγματικού εισοδήματος μπορεί να αντισταθμιστεί από τους περιορισμούς μετακίνησης λόγω της πανδημίας κατά τους χειμερινούς μήνες, καθότι αυξάνεται το διαθέσιμο εισόδημα για τους θερινούς τουριστικούς προορισμούς. Το ζητούμενο, όμως, είναι σε πιο βαθμό μπορεί να αντισταθμιστεί.
Επίσης, αν οι πληθωριστικές πιέσεις συνεχιστούν, αναμένεται αύξηση των επιτοκίων δανεισμού που σε συνδυασμό με το αυξημένο κατασκευαστικό κόστος θα επιφέρουν μείωση των επενδύσεων. Από την άλλη, το θετικό για την Κέρκυρα, όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι ότι έχει, σχεδόν, μηδενική τουριστική εξάρτηση από τις άμεσα εμπλεκόμενες στο πόλεμο χώρες κάτι που φάνηκε και από την κίνηση του Αεροδρομίου της Κέρκυρας τον μήνα Απρίλιο 2022 όπου οι διεθνείς αφίξεις αυξήθηκαν κατά 3,7% σε σχέση με το 2019. Επιπλέον, κίνδυνος αποτελεί και η μεγάλη έλλειψη προσωπικού που παρατηρείται στους τομείς της εστίασης, του εμπορίου και των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
Τέλος, πάγιος ανασταλτικός παράγοντας στην οικονομική ανάπτυξη της Κέρκυρας, όπως έχω επισημάνει και σε προηγούμενα άρθρα μου, είναι η έλλειψη συντήρησης βασικών υποδομών του νησιού, όπως για παράδειγμα αυτή του οδικού δικτύου, αν και κάποιες προσπάθειες γίνονται το τελευταίο διάστημα, ειδικότερα από τον δήμο Κεντρικής Κέρκυρας, η ελληνική γραφειοκρατία, η ανάλγητη δημόσια διοίκηση και κυρίως ένα μέρος τοπικών πολιτικών προσώπων που στο βωμό του λαϊκισμού και προς εξυπηρέτηση μικροπολιτικών συμφερόντων θέτουν εμπόδια σε σημαντικές επενδυτικές πρωτοβουλίες εις βάρος της οικονομικής ανάπτυξης του νησιού μας.
Θεόδωρος Παγκράτης
Οικονομολόγος, MS.
Σύμφωνα με τα στοιχεία των Περιφερειακών Λογαριασμών που ανακοίνωσε πριν λίγους μήνες η ΕΛΣΤΑΤ, η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, το έτος 2019, κατέγραψε τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης (ποσοστό 4,4%) μεταξύ των περιφερειών της χώρας μας. Αξιοσημείωτο δε είναι το γεγονός ότι ο ρυθμός ανάπτυξης των Ιονίων Νήσων, ήταν υπερδιπλάσιος του Μ.Ο της χώρας μας, όπου ανήλθε στο 1,9%.
Μεταξύ των νησιών των Ιονίων Νήσων, σημαντική αύξηση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ παρουσίασε η Κεφαλονιά και η Κέρκυρα, με την Ζάκυνθο και τη Λευκάδα να παρουσιάζουν μια μείωση, όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα.
Η διάρθρωση του ΑΕΠ της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων δεν παρουσίασε ουσιαστικές μεταβολές σε σχέση με το προηγούμενο έτος, όπως φαίνεται και από το παρακάτω γράφημα, με την Κέρκυρα να συνεχίζει να παράγει τον μισό πλούτο των Ιονίων Νήσων.
Τα αίτια των καλών οικονομικών επιδόσεων
Οι εξαιρετικές επιδόσεις της Οικονομίας της Περιφέρειας μας οφείλονται κατά κύριο λόγο στη μεγάλη αύξηση των Τουριστικών Εισπράξεων που καταγράφηκαν το έτος 2019 και ανήλθαν στα 1.911 εκ. € από 1.691 εκ € το προηγούμενο έτος, παρουσιάζοντας αύξηση 13% (Τράπεζα της Ελλάδος).
Η συμβολή της οικονομίας της Κέρκυρας στις ανωτέρω επιδόσεις ήταν καταλυτική. Ειδικότερα, η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (Α.Π.Α.), του τομέα των Τουριστικών Υπηρεσιών, των συναφών με αυτήν δραστηριοτήτων και του Εμπορίου, αυξήθηκε κατά 9,52%, συμπαρασύροντας μαζί με την Κεφαλονιά (αύξηση 9,6%) σε αύξηση 8,7% επί συνόλου της περιφέρειας. Η επίδοση αυτή πέρα του ότι είναι η καλύτερη μεταξύ των περιφερειών της χώρα μας, είναι και εντυπωσιακή αν ληφθεί υπόψη ότι στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου στην οποία συμπεριλαμβάνονται νησιά όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Ρόδος, η Κως και η Κάρπαθος, η Α.Π.Α. του τομέα των Τουριστικών Υπηρεσιών και του Εμπορίου αυξήθηκε κατά 6,45%, ενώ επί του συνόλου της χώρας η αύξηση ανήλθε στο 4,7%!.
Μεγάλη ήταν η αύξηση (9,3%) και της Α.Π.Α. του αγροτικού τομέα και της Αλιείας, της Κέρκυρας, τομείς που είναι άμεσα συνδεδεμένοι με τον τουριστικό τομέα.
Τα ανωτέρω μακροοικονομικά στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα πως το έτος 2019 η Κέρκυρα αναδείχθηκε «πρωταθλήτρια» της τουριστικής ανάπτυξης της χώρας μας.
Η εξέλιξη αυτή μόνο τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Σε όσους ασχολούνται με τον τουρισμό είναι γνωστό πως υπάρχει διαχρονικά πολύ υψηλή ζήτηση σε ποιοτικές υπηρεσίες, όπως αυτές των τουριστικών καταλυμάτων ενώ παράλληλα υπήρξε μεγάλο έλλειμα αντίστοιχης προσφοράς. Το γεγονός αυτό έγινε αντιληπτό από μια σειρά επενδυτών οι οποίοι τα τελευταία έτη άρχισαν υλοποιούν σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις, ειδικότερα στον τομέα των τουριστικών καταλυμάτων (κατασκευή και λειτουργία ξενοδοχείων 5 αστέρων, Βίλες, πολυτελή διαμερίσματα τύπου AirBnb στο ιστορικό κέντρο και ευρύτερα), καλύπτοντας εν μέρει την ισχυρή ζήτηση σε ποιοτικές τουριστικές υπηρεσίες. Οι επενδύσεις αυτές, όπως ήταν και αναμενόμενο λόγω της εξασφαλισμένης υψηλής ζήτησης, είχαν πολύ καλές αποδόσεις με αποτέλεσμα νέα μεγάλα τουριστικά projects να υλοποιούνται.
Οι μελλοντικές προοπτικές
Και ενώ έχουμε ξεπεράσει τα δύο έτη πανδημίας, νέα δεδομένα έχουν δημιουργηθεί. Όμως και υπό τις νέες αυτές συνθήκες, η Κέρκυρα διαθέτει όλα αυτά τα στοιχεία που μπορούν να την κάνουν να συνεχίζει να πρωταγωνιστεί στο παγκόσμιο τουριστικό γίγνεσθαι για τα επόμενα χρόνια.
Καταρχάς η Κέρκυρα έχει μοναδικά φυσικά, πολιτιστικά και ιστορικά χαρακτηριστικά ενώ κατέχει ένα πολύ ισχυρό Brand Name. Παράλληλα τα τελευταία χρόνια βασικές υποδομές βελτιώθηκαν. Το αεροδρόμιο της Κέρκυρας, το οποίο πλέον έχει περάσει στη διαχείριση της Fraport, εκσυγχρονίστηκε και βελτιώθηκε. O αναμενόμενος εκσυγχρονισμός των δύο τουριστικών καταφυγίων που παραχωρήθηκαν από τον δήμο Κεντρικής Κέρκυρας σε ιδιώτες, σε συνδυασμό με τη μαρίνα των Γουβιών, η οποία είναι με διαφορά η μεγαλύτερη στη χώρα μας, καθώς, επίσης και η ολοκλήρωση της κατασκευής του τουριστικού καταφυγίου της Σπηλιάς, δημιουργούν ένα δίκτυο χώρων ελλιμενισμού τουριστικών σκαφών που ανάλογο δεν υπάρχει στη χώρα μας. Επίσης, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαγωνιστική διαδικασία από τον Ο.Λ.Κ.Ε. για την κατασκευή - λειτουργία και εκμετάλλευση Μαρίνας Mega Yacht 98 θέσεων, στα δυτικά του κεντρικού λιμανιού της Κέρκυρας, το οποίο αποτελεί παράλληλα και σημαντικό σταθμό για την κρουαζιέρα της ανατολικής Μεσογείου. Επιπλέον, έχει ξεκινήσει και η διαδικασία εκσυγχρονισμού του λιμανιού της Λευκίμμης, με την απόφαση παραχώρησής του σε ιδιώτη επενδυτή.
Επίσης, αξιοσημείωτη είναι και η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους τομείς της εστίασης και της ψυχαγωγίας πέρα του τομέα των τουριστικών καταλυμάτων.
Οι μελλοντικοί κίνδυνοι
Αρνητικός μελλοντικός παράγοντας, στην ανάπτυξη της οικονομίας της Κέρκυρας, μπορεί να αποτελέσει, η διεθνής ενεργειακή κρίση και οι υψηλές πληθωριστικές τάσεις που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, καθότι, αυξάνονται τα λειτουργικά κόστη των Τουριστικών Επιχειρήσεων και μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και συνεπώς η τουριστική δαπάνη. Η μείωση του πραγματικού εισοδήματος μπορεί να αντισταθμιστεί από τους περιορισμούς μετακίνησης λόγω της πανδημίας κατά τους χειμερινούς μήνες, καθότι αυξάνεται το διαθέσιμο εισόδημα για τους θερινούς τουριστικούς προορισμούς. Το ζητούμενο, όμως, είναι σε πιο βαθμό μπορεί να αντισταθμιστεί.
Επίσης, αν οι πληθωριστικές πιέσεις συνεχιστούν, αναμένεται αύξηση των επιτοκίων δανεισμού που σε συνδυασμό με το αυξημένο κατασκευαστικό κόστος θα επιφέρουν μείωση των επενδύσεων. Από την άλλη, το θετικό για την Κέρκυρα, όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι ότι έχει, σχεδόν, μηδενική τουριστική εξάρτηση από τις άμεσα εμπλεκόμενες στο πόλεμο χώρες κάτι που φάνηκε και από την κίνηση του Αεροδρομίου της Κέρκυρας τον μήνα Απρίλιο 2022 όπου οι διεθνείς αφίξεις αυξήθηκαν κατά 3,7% σε σχέση με το 2019. Επιπλέον, κίνδυνος αποτελεί και η μεγάλη έλλειψη προσωπικού που παρατηρείται στους τομείς της εστίασης, του εμπορίου και των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων.
Τέλος, πάγιος ανασταλτικός παράγοντας στην οικονομική ανάπτυξη της Κέρκυρας, όπως έχω επισημάνει και σε προηγούμενα άρθρα μου, είναι η έλλειψη συντήρησης βασικών υποδομών του νησιού, όπως για παράδειγμα αυτή του οδικού δικτύου, αν και κάποιες προσπάθειες γίνονται το τελευταίο διάστημα, ειδικότερα από τον δήμο Κεντρικής Κέρκυρας, η ελληνική γραφειοκρατία, η ανάλγητη δημόσια διοίκηση και κυρίως ένα μέρος τοπικών πολιτικών προσώπων που στο βωμό του λαϊκισμού και προς εξυπηρέτηση μικροπολιτικών συμφερόντων θέτουν εμπόδια σε σημαντικές επενδυτικές πρωτοβουλίες εις βάρος της οικονομικής ανάπτυξης του νησιού μας.
Θεόδωρος Παγκράτης
Οικονομολόγος, MS.
