Τι είναι η τέχνη τελικά;

Όντως χωρίς τέχνη, χωρίς πολιτισμό δεν υφίσταται συνέχεια, δεν υφίσταται ζωή;

Είναι άραγε η τέχνη ίδια από εποχή σε εποχή, από περίοδο σε περίοδο; Ερωτήματα τα οποία επιδέχονται πολλών απαντήσεων και βαθειάς έρευνας.

Απαντήσεις που διαφέρουν ανάλογα με το πολιτικό σύστημα, το μορφωτικό επίπεδο ενός λαού και βέβαια ανάλογα με τις προτεραιότητες που έχει κάθε κυβέρνηση, σε τούτο το ευρωπαϊκό σύστημα καπιταλισμού που ζούμε.

Χαρακτηριστικό των τεχνών είναι να οξύνουν το νου, την αισθητική, την αλήθεια, το ακριβοδίκαιο, τον αυτοσεβασμό, την ευαισθησία, την έρευνα, την αγωνιστικότητα, την ευστροφία. Η τέχνη σέβεται και διδάσκει την ελευθερία σκέψης και δράσης, την ελευθερία έκφρασης. Σέβεται τη διαφορετικότητα και σκοπεύει πάντοτε στην ενημέρωση και την πνευματική-καλλιτεχνική καλλιέργεια του κοινού. Η τέχνη δεν έχει σύνορα.

Οι άνθρωποι που υπηρετούν την τέχνη διακατέχονται από βαθειά αισθήματα αγάπης για τον άνθρωπο, τα ζώα και την φύση, ανεξάρτητα τόπου, χρόνου και χώρου. Αντιδρούν στις κατευθυνόμενες τακτικές, στις φασιστικές συμπεριφορές που εξαθλιώνουν  και βέβαια αποκρούουν τον ελιτισμό των ομάδων. Οι καλλιτέχνες αντιπαλεύουν τον λαϊκισμό και την παρεΐστικη τακτική των κυβερνήσεων, που προκειμένου να περάσουν τη γραμμή τους, να εξυπηρετήσουν τους δικούς τους, να προσεταιριστούν ψήφους, να αδρανοποιήσουν και να αποπροσανατολίσουν το λαό, τον εκπαιδεύουν να αρέσκεται σε τηλεοπτικά και άλλα σκουπίδια σερβιρισμένα σε περιτύλιγμα  ιλουστρασιόν.

Ο καλλιτέχνης προσφέρει τον εαυτό του, με όργανο την τέχνη, στον άνθρωπο. Η ρήση «η τέχνη για την τέχνη», είναι επικίνδυνη για τη δημοκρατία και για τον εργαζόμενο λαό. Ο εργάτης της τέχνης δεν μπορεί να κάνει ότι το συμφέρον και ο ιδιοτελής σκοπός του, του υπαγορεύει. Ο ρόλος του καλλιτέχνη είναι διαφωτιστικός,  έχει σκοπό την πνευματική καλλιέργεια, την διαπαιδαγώγηση, και βέβαια την αξιοπρεπή ψυχαγωγία του θεατή.

Συγκεντρώνει σήμερα η τέχνη, ο καλλιτέχνης, η καλλιτέχνιδα τα παραπάνω στοιχεία; Ναι, υπάρχουν καλλιτέχνες που υπηρετούν την τέχνη, για τον άνθρωπο, την ενημέρωση, την διαπαιδαγώγηση, τα δημοκρατικά δικαιώματα. Την υπηρετούν με υψηλά ιδεώδη, σεβασμό και γνώση. Καλλιτέχνες που δεν υπηρετούν κατευθυνόμενες μικροπολιτικές της κάθε κυβέρνησης, προς ίδιον όφελος. Εργάτες της τέχνης που αγωνίζονται και αγωνιούν για τις μεθόδους ποδηγέτησης μέσω της τέχνης από τα οικονομικά και πολιτικά κέντρα εξουσίας.

Στον αντίποδα υπάρχουν και αυτές-αυτοί που στο όνομα της τέχνης διαπράττουν συνειδητά ή ασυνείδητα εγκλήματα πολιτισμού, συντασσόμενοι με τους εκάστοτε κυβερνόντες. Εξυπηρετούν και εξυπηρετούνται. Επιχορηγήσεις παχυλές, εξασφάλιση χώρων και μέσων για την παρουσίαση των έργων τους, αναθέσεις  έργων σε επανάληψη και όποια άλλη εξυπηρέτηση προκειμένου να έχουν συχνή επαφή με τον λαό, τον θεατή  και να τους δίνεται η ευκαιρία να περάσουν μηνύματα που συμφέρουν τον εργοδότη τους. Ο καλλιτέχνης που ενδίδει στο παιχνίδι της εξουσίας, αμείβεται πλουσιοπάροχα, αποχτά εύκολα αναγνωσιμότητα, άρα και εμπιστοσύνη από το απαίδευτο κοινό, μια και τον βλέπει και τον ακούει συνέχεια, με αποτέλεσμα εύκολα και μεθοδικά να μπορεί να περάσει μηνύματα. Μηνύματα ψευδή, επικίνδυνα και κατευθυνόμενα.

Πώς να αντιπαλέψει την κατάσταση μια ή ένας καλλιτέχνης που δεν εξυπηρετεί το υπάρχον πολιτικό σύστημα; Με επιμονή, υπομονή, τιμιότητα, αγωνιστικότητα, συλλογικότητα και με βαθύ πιστεύω στην αναγκαιότητα της τέχνης σαν όπλο για ελευθερία  και επιμόρφωση, σαν έμπνευση, σαν κινητήριο μοχλό για ανατρεπτική λαϊκή δράση.

Όποιος βρίσκεται στην πλευρά “της τέχνης για τον άνθρωπο” έχει πολύ μεγάλο αγώνα να κάνει, αλλά  με καθαρή συνείδηση και με την απόλυτη ικανοποίηση ότι υπηρέτησε τα ιδανικά του και τον άνθρωπο, θα επικρατήσει. Θα δώσει το χέρι στον άνθρωπο που κοπιάζει και παλεύει και μαζί θα κάνουν  πραγματικότητα το όνειρο, ξέροντας ότι και ο ίδιος με την τέχνη του συνέβαλε στην πνευματική, καλλιτεχνική και αγωνιστική ανύψωση των ανθρώπων. 

ΣΩΤΗΡΗΣ  ΜΠΟΥΧΑΓΙΑΡ- ΧΟΡΟΓΡΑΦΟΣ