Κοινή δήλωση ΗΠΑ - Ηνωμένου Βασιλείου και χωρών της ΕΕ για Σερβία και Κόσοβο

ΠΡΙΣΤΙΝΑ. Οι σχέσεις μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου διέπονται από ένταση μετά από την μονομερή απόσχιση του δεύτερου από την επικράτεια της πρώτης το 2008. Οι συζητήσεις του 2012 ανάμεσα στις δύο χώρες με την μεσολάβηση της ΕΕ δεν έφεραν, με το πέρασμα του χρόνου, τα αναμενόμενα αποτελέσματα αφού ελάχιστα κομμάτια της συμφωνίας έχουν υλοποιηθεί με ένα από τα βασικά «αγκάθια» να αποτελεί η δημιουργία κοινότητας στο Βόρειο Κόσοβο Δήμων με σερβική πληθυσμιακή πλειοψηφία.

Η κρίση του Δεκεμβρίου του 2022

Τον Δεκέμβριο του 2022, μετά από εβδομάδες έντασης, επακόλουθο της σύλληψη ενός Σέρβου πρώην αστυνομικού, η Σερβία έθεσε τις ένοπλες δυνάμεις της σε κατάσταση ύψιστης ετοιμότητας, ενώ οι Σέρβοι του βόρειου Κοσόβου προχώρησαν στην ανέγερση οδοφραγμάτων. Χρειάστηκε η διαμεσολάβηση της ΕΕ με συνομιλίες σε Βελιγράδι και Πρίστινα ώστε να αποκλιμακωθεί η ένταση.

Οι δημοτικές εκλογές στο Βόρειο Κόσοβο

Στις 23 Απριλίου, πραγματοποιήθηκαν έξι εκλογικές αναμετρήσεις στο Βόρειο Κόσοβο, εναρμονισμένες με τις συνταγματικές προϋποθέσεις της χώρας. Παρόλα αυτά, η σερβική κοινότητα μποϊκόταρε μαζικά τη διαδικασία, κάτι που καθιστά το αποτέλεσμα μη αντιπροσωπευτικό της λαϊκής βούλησης και δεν μπορεί να λειτουργήσει ως μακροπρόθεσμη λύση για την σταθεροποίηση της περιοχής.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες αναταραχές στις σχέσεις των δύο χωρών, ώθησε τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο (χώρες οι οποίες έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο) σε κοινή δήλωση με την οποία καλούν τους τοπικούς φορείς σε συνεργασία για την εξεύρεση βιώσιμης λύσης. Η δήλωση αναφέρει συγκεκριμένα: «Στις 23 Απριλίου, πραγματοποιήθηκαν τέσσερις εκλογές δημάρχων και δύο εκλογές δημοτικών συνελεύσεων στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου, σύμφωνα με τις συνταγματικές και νομικές απαιτήσεις της χώρας. Ωστόσο, μετά το μποϊκοτάζ από μια σημαντική μερίδα της σερβικής κοινότητας, τα αποτελέσματα δεν αποτελούν μακροπρόθεσμη πολιτική λύση για αυτούς τους δήμους.

Καλούμε όλους τους φορείς να συνεργαστούν επειγόντως με όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών κοινωνιών, προς μια λύση που παρέχει βιώσιμη συμμετοχική αντιπροσωπευτική δημοκρατία σε αυτούς τους δήμους. Δεν πρέπει να υπάρχουν ενέργειες ή πρωτοβουλίες –συμπεριλαμβανομένων των νεοεκλεγέντων δημάρχων και δημοτικών συνελεύσεων– που δεν εξυπηρετούν τον λαό ή που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις. Αυτό περιλαμβάνει την άσκηση κάτι παραπάνω από διοικητικές εξουσίες και τη διαδικασία ανάληψης καθηκόντων, καθώς δεν απαιτείται η ορκωμοσία δημάρχων σε δημοτικά γραφεία. Όλα τα μέρη θα πρέπει να απέχουν από τη χρήση βίας ή ενέργειες που πυροδοτούν εντάσεις ή προωθούν τις συγκρούσεις.

Υποστηρίζουμε τον διάλογο με τη διευκόλυνση της ΕΕ για την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για επείγουσα πρόοδο για τη δημιουργία της Κοινότητας/Ένωσης Δήμων με Σερβική πλειοψηφία».
 
Η ενταξιακή πορεία του Κοσόβου

Οι προαναφερόμενες εντάσεις δεν έχουν εκτροχιάσει την ενταξιακή πορεία της χώρας στην ΕΕ και προβλέπεται ότι από το 2024 θα καταργηθεί η θεώρηση διαβατηρίων των κατοίκων για μετακινήσεις σε χώρες της Ένωσης.
Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα είναι μία από τις πέντε χώρες της ΕΕ (μαζί με Κύπρο, Ισπανία, Σλοβακία και Ρουμανία) που δεν έχουν αναγνωρίσει ακόμη το Κόσοβο.