25 χρόνια από τους βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας
Τα ίχνη των βομβαρδισμών είναι ακόμα ορατά στο Βελιγράδι και άλλες πόλεις της Σερβίας, για να μας θυμίζουν τις ζοφερές εκείνες ημέρες
Στις 19:45 το βραδάκι της 24ης Μαρτίου του 1999 οι «έξυπνες βόμβες» και πύραυλοι κρουζ του ΝΑΤΟ από τα πλοία στην Αδριατική, διασχίζουν τον εναέριο της Γιουγκοσλαβίας και πέφτουν σε πόλεις, εργοστάσια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Σκηνικό πολέμου στην Ευρώπη που κανείς δεν πίστευε ότι θα ξανασυμβεί μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
Η Νατοϊκή επίθεση είχε αφορμή την άρνηση της Γιουγκοσλαβίας να υπογράψει την συμφωνία για το μέλλον του Κοσσυφοπεδίου, με τις συνομιλίες που έγιναν στο Ραμπουγιέ της Γαλλίας να ναυαγούν οριστικά. Είχαν προηγηθεί πολύμηνες μάχες ανάμεσα σε σερβικές δυνάμεις και τον Απελευθερωτικό Στρατό του Κοσσυφοπεδίου. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι και Νατοϊκοί παράγοντες κατονόμασαν ως υπαίτιο για το ναυάγιο την κυβέρνηση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Το «πράσινο φως» άναψε ο τότε γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Χαβιέ Σολάνα, χωρίς να ζητήσει την έγκριση του ΟΗΕ. Έτσι ξεκίνησε η επιχείρηση «ευσπλαχνικός άγγελος», η μεγαλύτερη στρατιωτική επιχείρηση στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου συμμετείχαν 20 χώρες της Ατλαντικής Συμμαχίας. Οι βομβαρδισμοί κράτησαν σχεδόν τρείς μήνες. Περίπου 500 άμαχοι έχασαν την ζωή τους, ενώ το Βελιγράδι έκανε λόγο για 2.000. Το ΝΑΤΟ κατηγορήθηκε για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου.
Οι βομβαρδισμοί για 78 ημέρες ήταν ανελέητοι. Συνολικά, εκτοξευτήκαν 420.000 βλήματα από τα αεροπλάνα και 1.300 περίπου πύραυλοι Cruise από τα πλοία, ενώ τους περισσότερους θανάτους προκάλεσαν οι βόμβες διασποράς, με το ΝΑΤΟ να χρησιμοποιεί 37.000.
Η επίσημη έκθεση της Σερβίας για τα θύματα μιλάει για 1.002 ένστολους και 2.000 άμαχους. Οι τραυματίες από την άλλη, με τους αριθμούς να διαφέρουν, ήταν μεταξύ 6.000 και 12.500, εκ των οποίων πολλά ήταν παιδιά. Η Σερβία (κυρίως) υπέστη τεράστιες υλικές ζημιές με 25.000 κτίρια να καταστρέφονται. Το ΝΑΤΟ δεν ανακοίνωσε ποτέ τις δικές του απώλειες.
Επίσης καταστράφηκαν συνολικά 25.000 κτίρια, όλες οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις, 14 αεροδρόμια, δύο διυλιστήρια, το 1/3 των εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής, σχεδόν όλα τα εργοστάσια της χώρας, αχρηστεύτηκαν 595 χιλιόμετρα σιδηρογραμμών, 470 χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένων οδικών αρτηριών και 44 μεγάλες γέφυρες, εκ των οποίων οι 38 καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Οι βομβαρδισμοί έληξαν με την υπογραφή, στις 9 Ιουνίου 1999, της συμφωνίας του Κουμάνοβο που προέβλεπε την ανάπτυξη ειρηνευτικών δυνάμεων στο Κόσοβο υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ μέχρι να διευθετηθεί το καθεστώς αυτονομίας του Κοσόβου.
Μετά από 25 χρόνια τα ίχνη των βομβαρδισμών είναι ακόμα ορατά στο Βελιγράδι και άλλες πόλεις της Σερβίας, για να μας θυμίζουν τις ζοφερές εκείνες ημέρες.
