Ο νομοθέτης του ν. 3548/2007 (1) για τις καταχωρήσεις θέλησε πρωτίστως να ενισχύσει τη διαφάνεια στα δημόσια πράγματα, στα έργα, τις προσλήψεις, τις αδειοδοτήσεις κ.α. Η εφαρμογή του νόμου προκάλεσε την σύνταξη Μητρώου στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης & Επικοινωνίας. Απαίτησε την ικανοποίηση υποχρεώσεων από τις εγγεγραμμένες σ' αυτό επιχειρήσεις Τύπου, αναφορικά με την απασχόληση, τις διαστάσεις κ.α χαρακτηριστικά των εφημερίδων, και την κυκλοφορία τους. Λίγο αργότερα ξέσπασε η οικονομική κρίση.

 
Ο νομοθέτης επανήλθε, και ελάττωσε τις προϋποθέσεις συμπερίληψης στο Μητρώο ενώ με πρόβλεψη του 4412/2016 (2) κατάργησε την υποχρέωση των αναθετουσών αρχών να δημοσιεύουν προκηρύξεις διαγωνισμών που διενεργούν, στον περιφερειακό Τύπο. Αποφάσισε δηλ., επικαλούμενος λόγους περιστολής δαπανών, να ψαλιδίσει το υφιστάμενο πλαίσιο διαφάνειας. Η προβλεπόμενη τότε κατάργηση έτυχε από την κυβέρνηση Τσίπρα, παράτασης της ισχύος των υποχρεωτικών δημοσιεύσεων μέχρι την 31/12/2020, μέσω της παρ.12 του άρ. 379 του ν.4412/2016. (σελ. 213/332 του ν. 4412/2016).
 
Υπενθυμίζεται ότι παραλλήλως καταργήθηκε η υποχρέωση δημοσίευσης των ισολογισμών ΑΕ και ΕΠΕ στον Τύπο με την επίκληση πραγματικών αδυναμιών στο σύστημα των δημοσιεύσεων. Ενώ προηγουμένως είχε αφαιρεθεί και η υποχρέωση δημοσίευσης δικαστικών αποφάσεων (π.χ. πλειστηριασμών), που οδηγήθηκαν σε θεματική ιστοσελίδα με έσοδο από τις δημοσιεύσεις που κατευθύνεται στο Ταμείο νομικών! Αποτέλεσμα αυτών των κινήσεων, είναι η δυσκολία πρόσβασης, στην πράξη η απώλεια της πληροφορίας, για την κοινωνία αλλά και την αγορά.
 
Ο υποτιθέμενος αναπροσανατολισμός της ενημέρωσης στα ηλεκτρονικά εργαλεία το Γ.Ε.ΜΗ και τη διαδικτυακή πύλη του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) καθώς και στο ηλεκτρονικό αποθετήριο του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ), δεν είναι δυνατόν να υποκαταστήσει τις εφημερίδες. Ούτε βεβαίως με μια τέτοια μονοκονδυλιά μπορεί να διαγραφεί η αξία και ο ρόλος των εφημερίδων στην ενημέρωση των πολιτών και τη μαζική επικοινωνία γενικότερα.
 
Σε αντίθεση με την γραφειοκρατική προσέγγιση, επισημαίνεται ότι τα Μητρώα δεν είναι εφημερίδες, δεν είναι Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Επικοινωνίας. Όποιο δικαίωμα στη δημοσιότητα αφαιρείται από τις εφημερίδες οδηγείται στην επιλεκτική πληροφόρηση, στην πράξη περιορίζεται η διαφάνεια με την περιστολή του δικαιώματος της τοπικής κοινωνίας να γνωρίζει. Ο χώρος της μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας (και) στην τοπική/περιφερειακή διάσταση δεν είναι τα Μητρώα αλλά οι τοπικές/περιφερειακές εφημερίδες βεβαίως και τα άλλα ΜΜΕ.
 
Η ανάγκη διαφάνειας και ενημέρωσης των ενδιαφερομένων, ύστερα από τον ατυχή και σταδιακό υποσκελισμό του Τύπου, έγιναν προσπάθειες να ικανοποιηθεί από άλλες επικοινωνιακές επινοήσεις, π.χ. θεματικές ιστοσελίδες, διατηρούμενης όμως εντέλει έτσι (και) της δαπάνης δημοσίευσης.
 
Στο συζητούμενο νομοσχέδιο, περιλαμβάνεται μια ακόμα αναστολή της κατάργησης της υποχρέωσης δημοσιεύσεων για έναν χρόνο. Με την αρνητική διατύπωση της διατήρησης (σ.σ. αναστέλλεται η κατάργηση) δημιουργείται η εντύπωση ότι ο εισηγητής εξακολουθεί να θεωρεί σπατάλη τη δημοσίευση, και γι' αυτό επιθυμεί να την περιστείλει.
 
Πρόταση που κινείται αντιθέτως προς το διεθνές και το ευρωπαϊκό υπόδειγμα (3), όπου εν προκειμένω για την ικανοποίηση της ανάγκης διαφάνειας στα δημόσια πράγματα αλλά και την στήριξη του τοπικού/περιφερειακού Τύπου, εκσυγχρονίζεται και βεβαίως διατηρείται η υποχρέωση των δημοσιεύσεων στον Τύπο. Επεκτείνεται μάλιστα η υποχρέωση και στις ενημερωτικές ιστοσελίδες του οικείου Μητρώου αφού προηγουμένως ρυθμίζεται το τοπίο ώστε να πληρούνται οι προϋποθέσεις των ενημερωτικών ΜΜΕ και να τηρούνται οι ίδιοι κανόνες για όλους.
 
Για όλους αυτούς τους λόγους, ο Σύνδεσμος Ημερήσιων Περιφερειακών Εφημερίδων:
 

• Ζητάει η διατήρηση της υποχρέωσης δημοσίευσης των προκηρύξεων, κυρίως για λόγους διαφάνειας.

Είναι άλλωστε, εύκολα αντιληπτό ότι κάθε παράταση, ιδίως με τόσο σύντομη ισχύ, θέτει τον περιφερειακό Τύπο σε κατάσταση «ομηρίας» εφόσον έτσι διαρκεί η απειλή εναντίον της βιωσιμότητας των εκδοτικών επιχειρήσεων ενώ περιορίζεται η δυνατότητα προγραμματισμού και σχεδίασης (προσλήψεις, επενδύσεις, ψηφιακή αναβάθμιση κλπ) για τις περιφερειακές εφημερίδες. Υπενθυμίζεται ότι η υποχρεωτικότητα των δημοσιεύσεων αποτελεί την ύστατη εναπομείνασα των ευεργετικών διατάξεων για τον Περιφερειακό Τύπο.
 

• Ζητάει την αποκατάσταση της σημασίας και του ρόλου των εφημερίδων (και) με τη διεύρυνση των υποχρεωτικών δημοσιεύσεων και την κωδικοποίηση τους σε ένα κείμενο, πρόσφορο στις Υπηρεσίες, στις επιχειρήσεις Τύπου και σε κάθε ενδιαφερόμενο.

 

• Ζητάει την σύνταξη σύγχρονου Μητρώου όλων των επιχειρήσεων ενημέρωσης ώστε να ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις δημοσιότητας με τρόπο δίκαιο, σύγχρονο και αποτελεσματικό.

 
Πρόταση τροποποίησης του ν. 4412/2016
Διατήρηση δημοσιεύσεων στον τοπικό και περιφερειακό τύπο
 
1.         Η περίπτωση 35 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 και η παράγραφος 12 του άρθρου 379 του Ν. 4412/2016 καταργούνται.
2.         Στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης 68 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 του Ν. 4412/2016 αντικαθίσταται η φράση «καταργείται με την επιφύλαξη της παραγράφου 12 του άρθρου 379 του παρόντος νόμου» με την φράση «διατηρείται σε ισχύ».
3.         Στο τρίτο εδάφιο των περιπτώσεων 31 και 59 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 του Ν. 4412/2016 αντικαθίσταται η φράση «καταργείται με την επιφύλαξη της παρ. 12 του άρθρου 379» με την φράση «διατηρείται εν ισχύ»
4.         Στο τρίτο εδάφιο της περίπτωσης 40 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 του Ν. 4412/2016 αντικαθίσταται η φράση «καταργείται με την επιφύλαξη της παραγράφου 12 του άρθρου 379» με την φράση «διατηρείται εν ισχύ»
5.         Στο τρίτο εδάφιο της περίπτωσης 82 της παραγράφου 1 του άρθρου 377 του Ν. 4412/2016 αντικαθίσταται η φράση «καταργείται με την επιφύλαξη της παραγράφου 12 του άρθρου 379 του παρόντος νόμου» με την φράση «διατηρείται εν ισχύ»
6.         Η ισχύς των ως άνω διατάξεων άρχεται από την δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
 
(1) https://www.e-nomothesia.gr/tags.html?tag=3548%2F2007
 
(2) https://www.e-nomothesia.gr/demosia-erga/nomos-4412-2016.html?q=44122016
 
(3) Στη Γαλλία: Legal and judicial announcements: updated guidelines in October 2020
http://traduction.culture.gouv.fr/url/Result.aspx? to=en&url=https://www.culture.gouv.fr/Sites-thematiques/Presse/Aides-a-
la-Presse/Annonces-judiciaires-et-legales-lignes-directrices-2020