Να παρέμβει η Π.Ι.Ν. & ο Εισαγγελέας στον Χ.Υ.Τ.Α. Τεμπλονίου, ζητά το Παρατηρητήριο Διαχείρισης Απορριμμάτων Κέρκυρας
Παρατηρητήριο
04 Μαΐου 2020
/ 18:55
«Επειδή η επί της ουσίας συνεχιζόμενη χρήση του ΧΥΤΑ Τεμπλονίου για απόρριψη απορριμμάτων εξακολουθεί να θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και να υποβαθμίζει το περιβάλλον, θεωρούμε επιβεβλημένη την παρέμβαση των αρμόδιων υπηρεσιών (μεικτό κλιμάκιο) της περιφέρειας και της Εισαγγελίας (ή του εισαγγελέα;)», τονίζεται στην επιστολή του Παρατηρητηρίου Διαχείρισης Απορριμμάτων Κέρκυρας
ΚΕΡΚΥΡΑ. Την παρέμβαση Εισαγγελέα ζητά το Παρατηρητήριο Διαχείρισης Απορριμμάτων Κέρκυρας, με επιστολή, την οποία απέστειλε σε όλους τους περιφερειακούς συμβούλους της Π.Ι.Ν., τους δημοτικούς συμβούλους του Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας & Διαποντίων, της Βόρειας Κέρκυρας και της Νότιας Κέρκυρας, αλλά και του Δήμου Παξών.
Το Παρατηρητήριο εκφράζει με την εν λόγω επιστολή του ερωτήματα αναφορικά με την αποκατάσταση του Κυττάρου Δ στον Χ.Υ.Τ.Α. Τεμπλονίου και την εξέλιξη του έργου αυτού, το οποίο βάσει σύμβασης θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 2 Απριλίου.
Αναλυτικά η επιστολή έχει ως εξής:
«Το έργο της αποκατάστασης του ΧΥΤΑ Τεμπλονίου θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί στις 2-4-2020 (σύμβαση με ΑΔΑ: ΨΟ8ΔΟΞΗ7-Α10),κάτι που όπως όλοι γνωρίζουμε δεν έχει συμβεί. Οι εργασίες έχουν σταματήσει από το Φεβρουάριο και μόνο ένα μικρό μέρος του έργου έχει πραγματοποιηθεί.
Ήδη από τον Αύγουστο, με την ανάληψη του έργου, ο εργολάβος ζητάει τροποποιήσεις, μεταξύ των οποίων την αλλαγή στη μελέτη των συρματοκιβωτίων και την αντικατάστασή τους με τοιχία σκυροδέματος και την δημιουργία επιπλέον χώρου κατά τη συνένωση των κυττάρων για να πέσουν στην αποκατάσταση χύδην σκουπίδια που βρίσκονται στο χώρο της κομποστοποίησης (έγγραφο με ΑΠ 1214/14-8-2019 προς το ΣΥΔΙΣΑ). Ο ΣΥΔΙΣΑ αποδέχεται τις τροποποιήσεις καταδεικνύοντας όπως δηλώνει ότι αυτές συντελούν προς την «ταχεία και άρτια εκτέλεση του έργου» (Αρ. πρωτ.. 1243/19-8-2019 έγγραφο του ΣΥΔΙΣΑ). Μετά από χρονοβόρα και εκτεταμένη αλληλογραφία μεταξύ ΣΥΔΙΣΑ, μελετητών, εργολάβου, υπηρεσιών της περιφέρειας, το Τεχνικό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων Π.Ε. Κέρκυρας στις 26-2-2020 γνωμοδοτεί αρνητικά ως προς την τροποποίηση της μελέτης αποκατάστασης, καθότι δεν συνοδεύεται από έγκριση της τροποποίησης της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με αποτέλεσμα το έργο της αποκατάστασης να σταματήσει με εντολή του ΦΟΔΣΑ προς τον εργολάβο στις 27-2-2020 (ΑΠ: 284/2020).
Πολλά είναι τα ερωτήματα που εγείρονται:
1. Ποια ήταν η αναγκαιότητα που έκανε τον εργολάβο να ζητήσει εξαρχής αλλαγή της μελέτης και αντί για συρματοδέματα να φτιάξει τοιχία σκυροδέματος; Μήπως έχει να κάνει με το γεγονός ότι με τον τρόπο αυτό απελευθερώνεται όγκος, ώστε να χωρέσει περισσότερο χύδην σκουπίδι στη συνένωση;
Ας μην ξεχνάμε ότι, η αντιστήριξη των πρανών της αποκατάστασης, με συρματοκιβώτια και οπλισμένη γη, αποτελεί δοκιμασμένη λύση που εφαρμόστηκε με επιτυχία στην αποκατάσταση της διπλανής δημοτικής χωματερής. Αντίθετα, η μέθοδος των τοιχίων σκυροδέματος παρουσιάζει προβλήματα, όπως π.χ. στο κύτταρο Α’ του Τεμπλονίου, όπου, όπως βλέπουμε και από την 24806/9978/11-5-2016 γνωμοδότηση της Δ/νσης Περ/ντος & Χωρ. Σχεδιασμού της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων : «Κατά μήκος του περιμετρικού τοιχίου του κυττάρου Α, πολλές σημειακές διαρροές στραγγιδίων αλλά και γενικευμένες διαρροές σε τμήματα του τοιχίου με ρηγματώσεις καθώς επίσης και υπερχειλίσεις από τη στέψη του τοιχίου.»
2. Ποια νέα δεδομένα απαίτησαν την αλλαγή της μελέτης; Πώς γίνεται σε μια περίοδο που το κύτταρο παρέμεινε κλειστό από τον Ιούνιο του 2018, να αυξήθηκαν οι κλίσεις; Από τη στιγμή μάλιστα, που τα βιβλιογραφικά δεδομένα δίνουν ότι τα πρώτα δύο έτη μετά την παύση λειτουργίας ενός ΧΑΔΑ, λόγω βιοαποικοδόμησης συντελείται έως και 50 % των αναμενόμενων καθιζήσεων 20ετίας, άρα, όταν παρέλαβε ο εργολάβος θα έπρεπε να είχε μειωθεί και όχι αυξηθεί ο όγκος των κυττάρων;
3. Για ποιο λόγο σπαταλήθηκε όλη η συμβατική προθεσμία του έργου, στην προσπάθεια να «νομιμοποιηθούν» αλλαγές στους όρους της σύμβασης και μάλιστα στο όνομα της δήθεν ταχείας εκτέλεσης του έργου; Μήπως οι αλλαγές αυτές δεν εκπορεύονται από τον εργολάβο και τις ανάγκες υλοποίησης του έργου αλλά από την πρόθεση να χρησιμοποιηθεί η αποκατάσταση σαν ένα 4ο κύτταρο (πιθανόν και για την ταφή δεμάτων);
4. Σύμφωνα με την απόφαση του Δ.Σ. του ΦΟΔΣΑ (ΑΔΑ: 6ΔΦ2ΟΞΗ7-ΓΓΩ) περί έγκρισης της παράτασης εκτέλεσης του έργου έως 31/12/2020 στην παράγραφο «Υφιστάμενη εκτέλεση του έργου» αναφέρεται: «Μεταφορά και διάθεση των αποτεθειμένων χύδην απορριμμάτων στη βόρεια πλευρά και σε επαφή με το κύτταρο Β, μέχρις εξάντλησης της υπολειπόμενης διαθέσιμης χωρητικότητας που έχει υπολογιστεί στη ΜΠΕ κατά το σχεδιασμό του Έργου.», καθώς και άλλες εργασίες.
Πώς πραγματοποιήθηκαν και αποπληρώθηκαν οι εργασίες αυτές χωρίς να υπάρχει έγκριση από αρμόδιο φορέα και πριν την έκδοση της αναθεωρημένης ΑΕΠΟ;
5. Έχουν συσταθεί από το ΦΟΔΣΑ ή το δήμο οι προβλεπόμενες από το νόμο επιτροπές για την επίβλεψη και παρακολούθηση ενός τόσο σύνθετου έργου; Αν ναι, από ποιους αποτελούνται και ποια πορίσματα έχουν βγάλει μέχρι σήμερα; Υπάρχουν οι σχετικές γνωμοδοτήσεις για τις εως σήμερα πληρωμές;
6. Δεδομένου ότι ο εργολάβος της ενδιάμεσης διαχείρισης αμείβεται με βάση τις εισερχόμενες ποσότητες απορριμμάτων, πληρώθηκε και για τη δεματοποίηση των ως άνω ποσοτήτων που εν τέλη απορρίφθηκαν χύδην στη συνένωση;
Τελικά, τα αιτήματα του εργολάβου για αλλαγή της μελέτης ικανοποιούνται με την απόφαση του Γενικού Διευθυντή Χωροταξικής και περιβαλλοντικής πολιτικής για την αναθεώρησης της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) στις 27/4/2020 (ΑΔΑ: ΩΤ81ΟΡ1Φ-6ΝΕ). Η απόφαση αυτή όχι μόνο εγκρίνει την απόρριψη χύδην απορριμμάτων στην αποκατάσταση, παραβιάζοντας την από 4-7-2018 απόφαση του πρώην περιφερειάρχη, κατόπιν εισηγήσεως των αρμόδιων υπηρεσιών της περιφέρειας, και του ΣΥΔΙΣΑ (ΑΔΑ: Ψ166ΟΞΗ7-ΔΧΧ) για οριστική διακοπή της λειτουργίας διάθεσης απορριμμάτων στα κύτταρα Α, Β, Γ, αλλά αυξάνει τη δυνατότητα απόρριψης μέχρι εξάντλησης της υπολειπόμενης διαθέσιμης χωρητικότητας, του προς αποκατάσταση ΧΥΤΑ που υπολογίστηκε σε 43.381 m3.
Για ποιο λόγο και με ποια μελέτη αυξήθηκε η υπολειπόμενη διαθέσιμη χωρητικότητα; Πέραν όμως της αύξησης του υπολειπόμενου όγκου δίνεται αυθαίρετη ερμηνεία στην αρχική μελέτη καθώς ουδέποτε προέβλεπε με σαφήνεια το γέμισμα του υπολειπόμενου χώρου με σκουπίδια.
Μέσω των παραπάνω αλλαγών στη μελέτη, αντί η αποκατάσταση να γίνει με τα σκουπίδια των κυττάρων, το έργο της αποκατάστασης του ΧΥΤΑ μετατρέπεται ως δια μαγείας σε έργο νομιμοποίησης δημιουργίας 4ου κυττάρου.
Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, φαίνεται ότι ο υπερκορεσμένος ΧΥΤΑ Τεμπλονίου εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για την απόρριψη απορριμμάτων. Υπενθυμίζουμε ότι στις 22/2/2019 ο ΦΟΔΣΑ διέκοψε οριστικά τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Τεμπλονίου εφαρμόζοντας την απόφαση του πρώην περιφερειάρχη, στην οποία αποφασίζει : «Την οριστική διακοπή της λειτουργίας διάθεσης απορριμμάτων στο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (Χ.Υ.Τ.Α.) που αποτελείται από τα κύτταρα Α, Β και Γ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 37 του Ν.4042/12, διότι τα κύτταρα είναι κορεσμένα και η περαιτέρω διάθεση απορριμμάτων θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και βλάπτει το περιβάλλον».
Επειδή η επί της ουσίας συνεχιζόμενη χρήση του ΧΥΤΑ Τεμπλονίου για απόρριψη απορριμμάτων εξακολουθεί να θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και να υποβαθμίζει το περιβάλλον, θεωρούμε επιβεβλημένη την παρέμβαση των αρμόδιων υπηρεσιών (μεικτό κλιμάκιο) της περιφέρειας και της Εισαγγελίας (ή του εισαγγελέα;)»
Το Παρατηρητήριο εκφράζει με την εν λόγω επιστολή του ερωτήματα αναφορικά με την αποκατάσταση του Κυττάρου Δ στον Χ.Υ.Τ.Α. Τεμπλονίου και την εξέλιξη του έργου αυτού, το οποίο βάσει σύμβασης θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 2 Απριλίου.
Αναλυτικά η επιστολή έχει ως εξής:
«Το έργο της αποκατάστασης του ΧΥΤΑ Τεμπλονίου θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί στις 2-4-2020 (σύμβαση με ΑΔΑ: ΨΟ8ΔΟΞΗ7-Α10),κάτι που όπως όλοι γνωρίζουμε δεν έχει συμβεί. Οι εργασίες έχουν σταματήσει από το Φεβρουάριο και μόνο ένα μικρό μέρος του έργου έχει πραγματοποιηθεί.
Ήδη από τον Αύγουστο, με την ανάληψη του έργου, ο εργολάβος ζητάει τροποποιήσεις, μεταξύ των οποίων την αλλαγή στη μελέτη των συρματοκιβωτίων και την αντικατάστασή τους με τοιχία σκυροδέματος και την δημιουργία επιπλέον χώρου κατά τη συνένωση των κυττάρων για να πέσουν στην αποκατάσταση χύδην σκουπίδια που βρίσκονται στο χώρο της κομποστοποίησης (έγγραφο με ΑΠ 1214/14-8-2019 προς το ΣΥΔΙΣΑ). Ο ΣΥΔΙΣΑ αποδέχεται τις τροποποιήσεις καταδεικνύοντας όπως δηλώνει ότι αυτές συντελούν προς την «ταχεία και άρτια εκτέλεση του έργου» (Αρ. πρωτ.. 1243/19-8-2019 έγγραφο του ΣΥΔΙΣΑ). Μετά από χρονοβόρα και εκτεταμένη αλληλογραφία μεταξύ ΣΥΔΙΣΑ, μελετητών, εργολάβου, υπηρεσιών της περιφέρειας, το Τεχνικό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων Π.Ε. Κέρκυρας στις 26-2-2020 γνωμοδοτεί αρνητικά ως προς την τροποποίηση της μελέτης αποκατάστασης, καθότι δεν συνοδεύεται από έγκριση της τροποποίησης της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με αποτέλεσμα το έργο της αποκατάστασης να σταματήσει με εντολή του ΦΟΔΣΑ προς τον εργολάβο στις 27-2-2020 (ΑΠ: 284/2020).
Πολλά είναι τα ερωτήματα που εγείρονται:
1. Ποια ήταν η αναγκαιότητα που έκανε τον εργολάβο να ζητήσει εξαρχής αλλαγή της μελέτης και αντί για συρματοδέματα να φτιάξει τοιχία σκυροδέματος; Μήπως έχει να κάνει με το γεγονός ότι με τον τρόπο αυτό απελευθερώνεται όγκος, ώστε να χωρέσει περισσότερο χύδην σκουπίδι στη συνένωση;
Ας μην ξεχνάμε ότι, η αντιστήριξη των πρανών της αποκατάστασης, με συρματοκιβώτια και οπλισμένη γη, αποτελεί δοκιμασμένη λύση που εφαρμόστηκε με επιτυχία στην αποκατάσταση της διπλανής δημοτικής χωματερής. Αντίθετα, η μέθοδος των τοιχίων σκυροδέματος παρουσιάζει προβλήματα, όπως π.χ. στο κύτταρο Α’ του Τεμπλονίου, όπου, όπως βλέπουμε και από την 24806/9978/11-5-2016 γνωμοδότηση της Δ/νσης Περ/ντος & Χωρ. Σχεδιασμού της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων : «Κατά μήκος του περιμετρικού τοιχίου του κυττάρου Α, πολλές σημειακές διαρροές στραγγιδίων αλλά και γενικευμένες διαρροές σε τμήματα του τοιχίου με ρηγματώσεις καθώς επίσης και υπερχειλίσεις από τη στέψη του τοιχίου.»
2. Ποια νέα δεδομένα απαίτησαν την αλλαγή της μελέτης; Πώς γίνεται σε μια περίοδο που το κύτταρο παρέμεινε κλειστό από τον Ιούνιο του 2018, να αυξήθηκαν οι κλίσεις; Από τη στιγμή μάλιστα, που τα βιβλιογραφικά δεδομένα δίνουν ότι τα πρώτα δύο έτη μετά την παύση λειτουργίας ενός ΧΑΔΑ, λόγω βιοαποικοδόμησης συντελείται έως και 50 % των αναμενόμενων καθιζήσεων 20ετίας, άρα, όταν παρέλαβε ο εργολάβος θα έπρεπε να είχε μειωθεί και όχι αυξηθεί ο όγκος των κυττάρων;
3. Για ποιο λόγο σπαταλήθηκε όλη η συμβατική προθεσμία του έργου, στην προσπάθεια να «νομιμοποιηθούν» αλλαγές στους όρους της σύμβασης και μάλιστα στο όνομα της δήθεν ταχείας εκτέλεσης του έργου; Μήπως οι αλλαγές αυτές δεν εκπορεύονται από τον εργολάβο και τις ανάγκες υλοποίησης του έργου αλλά από την πρόθεση να χρησιμοποιηθεί η αποκατάσταση σαν ένα 4ο κύτταρο (πιθανόν και για την ταφή δεμάτων);
4. Σύμφωνα με την απόφαση του Δ.Σ. του ΦΟΔΣΑ (ΑΔΑ: 6ΔΦ2ΟΞΗ7-ΓΓΩ) περί έγκρισης της παράτασης εκτέλεσης του έργου έως 31/12/2020 στην παράγραφο «Υφιστάμενη εκτέλεση του έργου» αναφέρεται: «Μεταφορά και διάθεση των αποτεθειμένων χύδην απορριμμάτων στη βόρεια πλευρά και σε επαφή με το κύτταρο Β, μέχρις εξάντλησης της υπολειπόμενης διαθέσιμης χωρητικότητας που έχει υπολογιστεί στη ΜΠΕ κατά το σχεδιασμό του Έργου.», καθώς και άλλες εργασίες.
Πώς πραγματοποιήθηκαν και αποπληρώθηκαν οι εργασίες αυτές χωρίς να υπάρχει έγκριση από αρμόδιο φορέα και πριν την έκδοση της αναθεωρημένης ΑΕΠΟ;
5. Έχουν συσταθεί από το ΦΟΔΣΑ ή το δήμο οι προβλεπόμενες από το νόμο επιτροπές για την επίβλεψη και παρακολούθηση ενός τόσο σύνθετου έργου; Αν ναι, από ποιους αποτελούνται και ποια πορίσματα έχουν βγάλει μέχρι σήμερα; Υπάρχουν οι σχετικές γνωμοδοτήσεις για τις εως σήμερα πληρωμές;
6. Δεδομένου ότι ο εργολάβος της ενδιάμεσης διαχείρισης αμείβεται με βάση τις εισερχόμενες ποσότητες απορριμμάτων, πληρώθηκε και για τη δεματοποίηση των ως άνω ποσοτήτων που εν τέλη απορρίφθηκαν χύδην στη συνένωση;
Τελικά, τα αιτήματα του εργολάβου για αλλαγή της μελέτης ικανοποιούνται με την απόφαση του Γενικού Διευθυντή Χωροταξικής και περιβαλλοντικής πολιτικής για την αναθεώρησης της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) στις 27/4/2020 (ΑΔΑ: ΩΤ81ΟΡ1Φ-6ΝΕ). Η απόφαση αυτή όχι μόνο εγκρίνει την απόρριψη χύδην απορριμμάτων στην αποκατάσταση, παραβιάζοντας την από 4-7-2018 απόφαση του πρώην περιφερειάρχη, κατόπιν εισηγήσεως των αρμόδιων υπηρεσιών της περιφέρειας, και του ΣΥΔΙΣΑ (ΑΔΑ: Ψ166ΟΞΗ7-ΔΧΧ) για οριστική διακοπή της λειτουργίας διάθεσης απορριμμάτων στα κύτταρα Α, Β, Γ, αλλά αυξάνει τη δυνατότητα απόρριψης μέχρι εξάντλησης της υπολειπόμενης διαθέσιμης χωρητικότητας, του προς αποκατάσταση ΧΥΤΑ που υπολογίστηκε σε 43.381 m3.
Για ποιο λόγο και με ποια μελέτη αυξήθηκε η υπολειπόμενη διαθέσιμη χωρητικότητα; Πέραν όμως της αύξησης του υπολειπόμενου όγκου δίνεται αυθαίρετη ερμηνεία στην αρχική μελέτη καθώς ουδέποτε προέβλεπε με σαφήνεια το γέμισμα του υπολειπόμενου χώρου με σκουπίδια.
Μέσω των παραπάνω αλλαγών στη μελέτη, αντί η αποκατάσταση να γίνει με τα σκουπίδια των κυττάρων, το έργο της αποκατάστασης του ΧΥΤΑ μετατρέπεται ως δια μαγείας σε έργο νομιμοποίησης δημιουργίας 4ου κυττάρου.
Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, φαίνεται ότι ο υπερκορεσμένος ΧΥΤΑ Τεμπλονίου εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για την απόρριψη απορριμμάτων. Υπενθυμίζουμε ότι στις 22/2/2019 ο ΦΟΔΣΑ διέκοψε οριστικά τη λειτουργία του ΧΥΤΑ Τεμπλονίου εφαρμόζοντας την απόφαση του πρώην περιφερειάρχη, στην οποία αποφασίζει : «Την οριστική διακοπή της λειτουργίας διάθεσης απορριμμάτων στο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (Χ.Υ.Τ.Α.) που αποτελείται από τα κύτταρα Α, Β και Γ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 37 του Ν.4042/12, διότι τα κύτταρα είναι κορεσμένα και η περαιτέρω διάθεση απορριμμάτων θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και βλάπτει το περιβάλλον».
Επειδή η επί της ουσίας συνεχιζόμενη χρήση του ΧΥΤΑ Τεμπλονίου για απόρριψη απορριμμάτων εξακολουθεί να θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και να υποβαθμίζει το περιβάλλον, θεωρούμε επιβεβλημένη την παρέμβαση των αρμόδιων υπηρεσιών (μεικτό κλιμάκιο) της περιφέρειας και της Εισαγγελίας (ή του εισαγγελέα;)»
