Χιλιάδες είναι οι Έλληνες στρατιώτες που έπεσαν ηρωικά στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο στην Αλβανία και περιμένουν τη «δεύτερη ταφή» τους. Εννέα χρόνια μετά τη διμερή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, ξεκινά, μεταξύ Τεπελενίου και Κλεισούρας, η εκταφή των πεσόντων. Τεχνικά συνεργεία υπό την επίβλεψη της διμερούς επιτροπής, θα αρχίσουν παρουσία Ελλήνων και Αλβανών εμπειρογνωμόνων να σκάβουν σε σημεία όπου με βάση παλαιούς, ιταλικούς κυρίως χάρτες, αλλά και μαρτυρίες κάτοικων της περιοχής, ενταφιάστηκαν εκατοντάδες Έλληνες στρατιώτες που έπεσαν στις σφοδρές μάχες με τα ιταλικά στρατεύματα.
Το ελληνικό ΥΠΕΞ χαιρετίζει την ανταπόκριση της αλβανικής κυβέρνησης
Αναλυτικά η ανακοίνωση
«Σήμερα πραγματοποιείται ένα σημαντικό βήμα για να αναπαυθούν επιτέλους οι ψυχές των Ελλήνων στρατιωτών του ελληνο-ιταλικού πολέμου του 1940-41. Των τελευταίων άταφων πεσόντων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Στις διαπραγματεύσεις της Κρήτης τον παρελθόντα Νοέμβριο συζητήθηκε και το χρονίζον ζήτημα των κοιμητηρίων για τους Έλληνες πεσόντες. Συμφωνήθηκαν και σήμερα εφαρμόζονται, βάσει συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος, βήματα για την πλήρη εφαρμογή της συναφούς συμφωνίας, ώστε το πρωτίστως ανθρωπιστικό αυτό ζήτημα να διευθετηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Χαιρετίζουμε την ανταπόκριση της αλβανικής κυβέρνησης στο ιστορικά δίκαιο αυτό αίτημα, που αποδεικνύει ότι ο διάλογος και η συνεργασία σε πνεύμα εποικοδομητικό και χωρίς αγκυλώσεις μπορεί να οδηγήσει στην επίλυση διαφορών και τη δημιουργία θετικών προοπτικών για τις σχέσεις μεταξύ των χωρών της περιοχής μας και των λαών τους.
Το Υπουργείο Εξωτερικών θα συνεχίσει να εργάζεται με υπευθυνότητα και σοβαρότητα για τη διασφάλιση των εθνικών μας συμφερόντων, καλλιεργώντας κανόνες καλής γειτονίας και όρους διαλόγου, με γνώμονα την οικοδόμηση του κοινού ευρωπαϊκού μέλλοντος που αξίζει στην περιοχή μας».
Μέχρι και την Κορυτσά
Το χρονικό της συμφωνίας για τους άταφους στρατιώτες
Επισήμως το θέμα της τύχης των νεκρών στρατιωτών τέθηκε από την Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του 1980, με αφορμή την εκταφή από την Ιταλία και τη μεταφορά των οστών τους στην πατρίδα τους, 6.300 δικών της στρατιωτών.
Με βάση τους ιταλικούς στρατιωτικούς χάρτες, στους οποίους υπήρχαν καταγεγραμμένα και τα αυτοσχέδια νεκροταφεία όπου οι Ιταλοί έθαβαν και τους Έλληνες νεκρούς στρατιώτες -μάλιστα σε κάποια από αυτά έγραφαν «εχθροί στον πόλεμο, φίλοι στον θάνατο»-, εντοπίστηκαν γύρω στους 6.000 πεσόντες διάσπαρτοι στα βουνά.
Σε ένα έγγραφο της κυβέρνησης του Χότζα, το οποίο υπογράφει ο τότε πρωθυπουργός Αντίλ Τσαρτσάνι, με ημερομηνία 12/2/1985 και φέρνει στο φως της δημοσιότητας το ΑΠΕ-ΜΠΕ, δίνεται εντολή στα Λαϊκά Συμβούλια, του Αργυρόκαστρου, Πρεμετή, Κορυτσάς, Χιμάρας, Αγίων Σαράντα, κ.ά. να ενεργοποιηθούν για τον εντοπισμό, την ταυτοποίηση, του αριθμού των τάφων των Ελλήνων στρατιωτών που σκοτώθηκαν στις περιοχές τους.
Παρά ταύτα, η όλη διαδικασία δεν εξελίχθηκε, καθώς η αλβανική πλευρά ήθελε να πάρει η Ελλάδα τους νεκρούς στρατιώτες της που θα εντοπίζονταν, όπως έγινε και με την Ιταλία, πλην όμως η Αθήνα διαμήνυσε με μια δήλωση το 1987 του τότε αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών Κάρολου Παπούλια -ο οποίος ευρισκόμενος σε επίσημη επίσκεψη στο Αργυρόκαστρο μετέβη στην Κλεισουρα και κατέθεσε λουλούδια σε κάποιον πρόχειρο τάφο- πως «οι Έλληνες νεκροί είναι στον τόπο τους».
Το θέμα έκτοτε θα παγώσει και η συζήτηση αναθερμάνθηκε μετά την πτώση του καθεστώτος, με αποκορύφωμα την υπογραφή της συμφωνίας του 2009, που όμως «κόλλησε» σε διαδικαστικά ζητήματα- τουλάχιστον αυτό μεταδιδόταν επίσημα από την αλβανική πλευρά-, για να «ξεκολλήσει» τώρα στο πλαίσιο των συνομιλιών για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων των Νίκου Κοτζιά και Ντιμίτρι Μπουσάτι.
Πληροφορίς: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Στ. Τζίμας
