Από την ατζέντα της ελληνο-ιταλικής συνάντησης κορυφής στην Κέρκυρα

Το ενεργειακό άλλωστε θεωρείται προνομιακό πεδίο συνεργασίας ανάμεσα σε Ελλάδα και Ιταλία. Κι αυτή θα ήταν απρόσκοπτη αν δεν υπήρχε η αλβανική τακτική, όσον αφορά στα θαλάσσια σύνορα και την ΑΟΖ, που περιπλέκει τα πράγματα. Η ιταλική επιρροή περισσότερο και λιγότερο η ελληνική στα αλβανικά πράγματα, επιχειρείται να αντισταθμίσει εκείνη της Άγκυρας, που εκτός των άλλων συντηρεί και τον αλβανικό εθνικισμό, μεγαλοϊδεατισμό. Όλο αυτό είναι ένα «παίγνιο» εξωτερικής πολιτικής, που αναμένεται ν΄ απασχολήσει τους πρωθυπουργούς Τσίπρα και Τζεντιλόνι και ειδικότερα τους υπουργούς Εξωτερικών των δυο χωρών, Κοτζιά και Αλφάνο, εδώ στην Κέρκυρα.

Με τη διέλευση των αγωγών φυσικού αερίου και από τη θαλάσσια περιοχή Αδριατικής - Ιονίου αποδίδονται ρόλοι στην έτσι κι αλλιώς υποχρεωτική συνεργασία ανάμεσα στις χώρες των πηγών, της διέλευσης και της ευρωπαϊκής υποδοχής. Στις τελευταίες, και σε ό, τι μας αφορά, η Ιταλία είναι χώρα υποδοχής κι αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά στη γεωγραφία της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο στις πανίσχυρες ιταλικές εταιρείας ενέργειας από τις οποίες και θα διακλαδώνεται η παροχή αερίου στην καρδιά της ενεργοβόρας, Γηραιάς Ηπείρου. Για τούτο άλλωστε και όλες οι συνεργασίες στη φάση της χάραξης των αγωγών και των κατασκευαστικών διερευνήσεων τα σχήματα είχαν στον τίτλο τους «G» και «Ι» (Ελλάδα και Ιταλία). Έχουν όμως και «Τ» (Τουρκία) καθόσον ο τουρκικός δίαυλος συνιστά υποχρεωτική επιλογή τόσο για τη διέλευση του αζέρικου όσο και του ρωσικού αερίου εφόσον στρατηγικώς επιχειρείται η παράκαμψη της Ουκρανίας, κι έτσι ευλόγως αναζητούνται νοτιότεροι δρόμοι. Οι πολεμικές συγκρούσεις όμως κάτω από τον 36ο παράλληλο δεν διευκολύνουν προς το παρόν την ανάπτυξη εναλλακτικών σεναρίων, έτσι που να παρακάμπτεται ολοσχερώς και η Τουρκία.

Όπως όμως και νάχει το πράγμα, σ΄ αυτούς τους ενεργειακούς διαδρόμους η μια άκρη είναι ανατολικά και η άλλη είναι ελληνοϊταλική και διέρχεται από τη «θάλασσά μας».

 

Το μεταναστευτικό

 

Ελλάδα και Ιταλία δέχονται τον κύριο όγκο των μεταναστευτικών ροών από τις τουρκικές και τις λιβυκές ακτές. Η απροθυμία και η αδυναμία της ευρωπαϊκής πολιτικής να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, απειλούν στις δυο χώρες να παραμείνουν στάσιμοι μεγάλοι πληθυσμοί μεταναστών. Το θέμα δεν είναι αποκλειστικά και μόνο ανθρωπιστικό αλλά και ζήτημα γεωπολιτικής. Πρόσφατη είναι η δυτική εκστρατεία, προεξάρχουσας της Ιταλίας που επικαλείται ιστορικά και σύγχρονα δικαιώματα στη Βόρειο Αφρική, και είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή και τον θάνατο του Μουαμάρ Καντάφι, γεγονός που εκτός των άλλων ενίσχυσε τις μεταναστευτικές ροές.

Σήμερα οι δυο χώρες, Ελλάδα και Ιταλία, ταυτίζονται στην προσδοκία τους ν΄ αλλάξει το πλαίσιο του Δουβλίνου που αφορά στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών έτσι όπως σήμερα μετατίθεται, με τον έναν και τον άλλον τρόπο, όλο το φορτίο στις χώρες εισόδους, κυρίως του ευρωπαϊκού Νότου.

 

Η οικονομία των μεταφορών, οι κρουαζιέρες

 

Με μήτρα τη Βενετία και ελκυστικό προορισμό την αρχαία Ολυμπία, έχει εδώ και πάνω από 20 χρόνια οργανωθεί ο δρόμος της θαλάσσιας περιήγησης, με κεντρικό του σταθμό την Κέρκυρα. Αρχικώς ήταν τα πλοία που παλινόστησαν από την Καραϊβική, γρήγορα όμως ξεκίνησε η ικανοποίηση της ανάγκης για νεότευκτα μεγαλύτερης χωρητικότητας και ανέσεων, που διασχίζουν τους δρόμους που άλλοτε έπλεαν τα εμπορικά της Γαληνοτάτης. Σε επίρρωση μάλιστα του αναγεννημένου δρόμου, η  Επιτροπή των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco, δημιούργησε ειδικό κεφάλαιο στη διαβόητη λίστα της, με την πόλη των Δόγηδων στην κορυφή και home port κρουαζιεροπλοίων, και όλα της τα «παιδιά» σε Αδριατική και Ιόνιο. Η συνεργασία ανάμεσά τους έχει πολλά περιθώρια, όπως και η διάχυση των οφελημάτων της ογκώδους δραστηριότητας.

Τα διασυνοριακά προγράμματα αλλά και όσα αναφέρονται στη διμερή συνεργασία εξακολουθούν σε «χαμηλές πτήσεις», συνήθως είναι soft δράσεων και ενεργειών και πάντως δεν αντιστοιχίζονται στις προσδοκίες και κυρίως στις μεγάλες δυνατότητες του χώρου. Άλλοτε υπήρξε ο κυρίαρχος, εμπορικός θαλάσσιος δρόμος Ανατολής-Δύσης , Τεργέστη - Κέρκυρα - Πάτρα - Σύρα κι από ΄κει Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια, τώρα προαλείφεται, εκτός των άλλων, για πλωτός δίαυλος στον δρόμο του μεταξιού. Συμποσούμενα όλα αυτά εμπνέουν για αλλαγές οικονομικής φυσιογνωμίας ένθεν κακείθεν.

 

Ο πολιτισμός

 

Τα χνάρια των ιταλικών επιρροών στα ελληνικά πράγματα είναι αποτυπωμένο ιδιαίτερα στα νησιά του Ιονίου, ειδικότερα στην Κέρκυρα. Ο άνεμος του Διαφωτισμού σάρωσε τον εμπορικό δρόμο και διαμόρφωσε τους σταθμούς του. Σύμφωνα με την σχετική ανάρτηση στον ιστότοπο του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, στην Βενετία λειτουργεί από το 1951, υπό την εποπτεία του Υπουργείου,  το Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών, το μοναδικό ερευνητικό ίδρυμα της Ελλάδος στο εξωτερικό με κύρια αποστολή τη μελέτη της βυζαντινής και μεταβυζαντινής ιστορίας στην Ιταλία και ειδικότερα στη Βενετία και στις ελληνικές περιοχές την περίοδο της Ενετοκρατίας. Λειτουργεί στην έδρα της Ελληνορθόδοξης Αδελφότητας Βενετίας, η οποία έχει παραχωρηθεί από την Αδελφότητα στο Ελληνικό Κράτος. Ο πλούτος των αρχείων του άλλοτε βρέθηκε στον δρόμο ερευνητών του Ιονίου πανεπιστημίου κι άλλοτε όχι. Αποτελεί κομβικό χώρο για την ανάπτυξη των ελληνοϊταλικών σχέσεων στο πεδίο της επιστημονικής έρευνας.