Ο Καποδίστριας επιστρέφει μέσα από το φως (photos)

Στην καρδιά της Κέρκυρας, εκεί όπου το φως ακουμπά γλυκά τις προσόψεις των ενετικών κτιρίων και η σιωπή των δρόμων κουβαλά μνήμη αιώνων, ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής επιστρέφει με μια ταινία που δεν είναι απλώς κινηματογραφική παραγωγή, αλλά μια πράξη βαθιάς πνευματικής προσφοράς. Το έργο του αφορά τον Ιωάννη Καποδίστρια – τον άνθρωπο που, κατά κοινή ομολογία, αποτελεί τον ακτινοβόλο πυρήνα του ελληνικού πολιτικού πολιτισμού.

Ύστερα από πολυετείς προσπάθειες, καθυστερήσεις, εμπόδια και παρεμβάσεις – πολλές από τις οποίες αδικαιολόγητες από την ίδια την ελληνική πολιτεία – τα γυρίσματα στην Κέρκυρα ξεκίνησαν στις 2 Απριλίου και ολοκληρώνονται στις 10 του μήνα. Πρόκειται για μια ταινία που δεν εξαντλείται στην αναπαράσταση ενός βίου, αλλά αναζητά τη μυστική ένταση της ψυχής ενός ανθρώπου που υπηρέτησε την Ελλάδα με αφοσίωση και θυσία.

Η ματιά του Σμαραγδή παραμένει προσηλωμένη στο εσωτερικό φως του Καποδίστρια, όχι στα ιστορικά γεγονότα μεμονωμένα. Στήνει το κάδρο του μέσα από τους δρόμους όπου περπάτησε ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, στο ίδιο φυσικό τοπίο που τον γαλούχησε, αναζητώντας όχι απλώς την αλήθεια, αλλά τη βιωματική του σιωπή.

Στα διαλείμματα των γυρισμάτων, ο σκηνοθέτης περπατά ανάμεσα στον κόσμο που παρακολουθεί με θαυμασμό. Δεν αρνείται φωτογραφίες, ιδιαίτερα στα παιδιά, τα οποία αγκαλιάζει ζεστά, δίνοντάς τους χώρο να ακουμπήσουν σε κάτι μεγαλύτερο από την εικόνα – σε κάτι που ίσως κάποτε να τους εμπνεύσει. «Τα παιδιά αισθάνονται. Δεν χρειάζονται εξηγήσεις», λέει, σχεδόν χαμηλόφωνα.

Η ταινία δεν είναι μια εμπορική απόπειρα. Είναι ένα έργο που, σύμφωνα με τον ίδιο, γίνεται αποκλειστικά με δωρεές Ελλήνων και Ελληνοαμερικανών. Μαζί με το Ίδρυμα ΚΙΚΠΕ έχει ήδη αποφασιστεί πως τα έσοδα θα διατεθούν για εθνικούς σκοπούς. «Δεν είναι δικό μου το έργο. Ανήκει στους ανθρώπους που πιστεύουν ακόμη στην αποστολή», επισημαίνει ο σκηνοθέτης.

Η ενσάρκωση του Καποδίστρια βασίζεται λιγότερο σε υποκριτικά τεχνάσματα και περισσότερο σε εσωτερική πίστη. Ο ηθοποιός που τον υποδύεται προσέγγισε τον ρόλο ως προσωπική πνευματική διαδρομή. Όπως ακριβώς και ο ίδιος ο Καποδίστριας υπήρξε: ένας πολιτικός που έβλεπε τη ζωή ως αποστολή.

Το συνεργείο περιλαμβάνει, πέρα από έμπειρους συντελεστές, και πολλούς εθελοντές. Φοιτητές του Ιονίου Πανεπιστημίου, κάτοικοι της Κέρκυρας και άνθρωποι που ήρθαν από το εξωτερικό συμμετέχουν ως κομπάρσοι. Όχι από περιέργεια, αλλά από ανάγκη συμμετοχής. Είναι σπάνιο, στον σύγχρονο κινηματογράφο, να βλέπεις τόση εμπλοκή με τόσο λίγη φιλοδοξία.

Ήδη έχουν ολοκληρωθεί γυρίσματα στη Ρουμανία, ενώ ακολουθούν σημαντικά ιστορικά σημεία της διαδρομής του Καποδίστρια: η Αθήνα, το Ναύπλιο, η Αίγινα, ο Πόρος, καθώς και μέρη του εξωτερικού όπως η Αυστρία και η Ελβετία. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου αγγίζει τα 7 εκατομμύρια ευρώ, ωστόσο ο Σμαραγδής υπογραμμίζει ότι η πραγματική αξία του έργου μετριέται αλλιώς – σε συγκίνηση, πίστη, ιστορική συνείδηση.

Η πρεμιέρα έχει προγραμματιστεί για τον Νοέμβριο στη Νέα Υόρκη, με την ταινία να παίρνει στη συνέχεια τον δρόμο προς τις ελληνικές αίθουσες. Εκεί όπου η ανάγκη για σύνδεση με το ιστορικό βάθος παραμένει παρούσα, έστω και σιωπηλά.

Ο Γιάννης Σμαραγδής δεν επιθυμεί να προβληθεί ως δημιουργός ενός προσωπικού έργου. Αντίθετα, προτιμά να στέκεται λίγο πίσω από την εικόνα, όπως λέει ο ίδιος, «υπηρετώντας». Γιατί, όπως τονίζει, «αν θυμηθούμε τον Καποδίστρια, ίσως θυμηθούμε και τον εαυτό μας».

Γράφει η Κορίνα Κομπολίτη