Επιστροφή των Ημερών Ηλεκτροακουστικής Μουσικής στη «γενέτειρά» τους
Ιόνιο Πανεπιστήμιο
21 Σεπτεμβρίου 2022
/ 16:46
Πέμπτη 22 έως και την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2022 στο Αίθριο Χαλεπά - Κτήριο «Ασκληπιός» στο Παλαιό Ψυχιατρείο Κέρκυρας
ΚΕΡΚΥΡΑ. Η ετήσια συνάντηση των συνθετών του Ελληνικού Συνδέσμου Συνθετών Ηλεκτροακουστικής Μουσικής (EΣΣHM) πραγματοποιείται φέτος στην Κέρκυρα, όπου και ξεκίνησε ο θεσμός αυτός πριν από ακριβώς 20 χρόνια.
Οι Ημέρες Ηλεκτροακουστικής Μουσικής του ΕΣΣΗΜ είναι σήμερα η μακροβιότερη σειρά εκδηλώσεων ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα των Ημερών Ηλεκτροακουστικής Μουσικής 2022 περιλαμβάνει συνολικά τρεις ειδικές συναυλίες:
- Ένα αφιέρωμα στον Χάρη Ξανθουδάκη, Ομότιμο Καθηγητή του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και, μεταξύ άλλων, από τους πρώτους συνθέτες ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα και ιδρυτικό μέλος του ΕΣΣΗΜ.
- Μια συναυλία της FeBeME (Βελγική Ομοσπονδία Ηλεκτροακουστικής Μουσικής).
- Μια συναυλία της CIME (Διεθνής Συνομοσπονδία Ηλεκτροακουστικής Μουσικής, με βραβευμένα έργα από τον διαγωνισμό CIME PRIX CIME 2021).
Οι συναυλίες αυτές θα πραγματοποιηθούν στο Αίθριο Χαλεπά - Κτήριο «Ασκληπιός» στο Παλαιό Ψυχιατρείο Κέρκυρας, από την Πέμπτη 22 έως και την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2022.
Τη διοργάνωση και φέτος αναλαμβάνουν, σε συνεργασία πάντα με τον ΕΣΣΗΜ, δύο Εργαστήρια της Σχολής Μουσικής & Οπτικοακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου, δηλαδή το Εργαστήριο Ηλεκτροακουστικής Μουσικής Έρευνας και Εφαρμογών (ΕΡΗΜΕΕ) του Τμήματος Μουσικών Σπουδών και το Εργαστήριο Παραστατικών Περιβαλλόντων στις Τέχνες (PEARL) του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας.
Λίγα λόγια περί ηλεκτροακουστικής μουσικής
Δεδομένου ότι το ευρύτερο κοινό δεν είναι εξοικειωμένο με τα της ηλεκτροακουστικής μουσικής (άλλωστε μάλλον δεν απευθύνεται και σε αυτό), είναι χρήσιμη μία συνοπτική παράθεση του σχετικού ιστορικού και ειδολογικού πλαισίου.
Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, η ηλεκτροακουστική μουσική γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘40 στο Παρίσι. Πιο συγκεκριμένα, ορόσημο υπήρξε το έργο Cinq études de bruits (1948) του Γάλλου συνθέτη και τεχνικού του ραδιοφώνου, Pierre Schaeffer (1910-1995). Το εν λόγω έργο δεν αντλούσε το ηχητικό του υλικό από τους φθόγγους των καθιερωμένων κλιμάκων της δυτικής μουσικής, αλλά από ηχογραφημένους ήχους της καθημερινής ζωής.
Αν και οι Cinq études de bruits θεωρούνται το πρώτο έργο ηλεκτροακουστικής μουσικής, ο όρος αυτός πρωτοχρησιμοποιήθηκε μερικά χρόνια αργότερα, για να περιγράψει συνθετικές πρακτικές στις οποίες χρησιμοποιούνταν ηχογραφημένοι (σε μαγνητοταινία) φυσικοί ήχοι, αλλά και τεχνητά παραγόμενοι ηλεκτρονικοί ήχοι, πέραν από τους ήχους των κλασικών μουσικών οργάνων.
Σταδιακά αναπτύχθηκαν πολλά ρεύματα και τεχνικές που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο είδος της ηλεκτροακουστικής μουσικής, όπως η συγκεκριμένη μουσική (musique concrète), η μουσική υπολογιστών (computer music), η ηλεκτρονική μουσική (electronic music) και άλλα μουσικά ιδιώματα που εμπεριέχουν (και) το στοιχείο της τεχνολογίας.
Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι παράγοντες άρχισαν να υπεισέρχονται στις παραμετροποιήσιμες συνθήκες που λάμβαναν υπ' όψιν οι δημιουργοί ηλεκτροακουστικής μουσικής για το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα που θα έχει το έργο τους, συμπεριλαμβανομένων και των ακουστικών χαρακτηριστικών και ιδιαιτεροτήτων του εκάστοτε χώρου όπου αυτό παρουσιαζόταν. Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω, στις μέρες μας το είδος της ηλεκτροακουστικής μουσικής καλύπτει ένα τόσο ευρύ φάσμα ρευμάτων και πρακτικών που είναι μάλλον αδύνατο να τεθεί σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ως ορισμός.
Στην Ελλάδα η ηλεκτροακουστική μουσική έφτασε, έμμεσα ή άμεσα, από συνθέτες όπως ο Ιάννης Ξενάκης, ο Γιάννης Χρήστου, ο Μιχάλης Αδάμης κ.ά., οι οποίοι είχαν τις ανάλογες προσλαμβάνουσες από τα χρόνια της παραμονής τους στο εξωτερικό. Αυτοί απετέλεσαν και το πρότυπο για αρκετούς μεταγενέστερους μουσουργούς, όπως οι Θεόδωρος Αντωνίου, Γιάννης Γ. Παπαϊωάννου, Μιχάλης Τερζάκης, Χάρης Ξανθουδάκης, αλλά και ακόμα νεότεροι, όπως ο Ανδρέας Μνιέστρης.
Η επί σειρά ετών παρουσία των δύο τελευταίων στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, συνετέλεσε στο να καταστεί αυτό ένας από τους σημαντικότερους πόλους ανάπτυξης της ηλεκτροακουστικής μουσικής στην Ελλάδα και σε ακαδημαϊκό επίπεδο πλέον. Πυρήνας όλου αυτού, είναι το Εργαστήριο Ηλεκτροακουστικής Μουσικής Έρευνας και Εφαρμογών (ΕΡΗΜΕΕ).
Οι Ημέρες Ηλεκτροακουστικής Μουσικής του ΕΣΣΗΜ είναι σήμερα η μακροβιότερη σειρά εκδηλώσεων ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα των Ημερών Ηλεκτροακουστικής Μουσικής 2022 περιλαμβάνει συνολικά τρεις ειδικές συναυλίες:
- Ένα αφιέρωμα στον Χάρη Ξανθουδάκη, Ομότιμο Καθηγητή του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και, μεταξύ άλλων, από τους πρώτους συνθέτες ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα και ιδρυτικό μέλος του ΕΣΣΗΜ.
- Μια συναυλία της FeBeME (Βελγική Ομοσπονδία Ηλεκτροακουστικής Μουσικής).
- Μια συναυλία της CIME (Διεθνής Συνομοσπονδία Ηλεκτροακουστικής Μουσικής, με βραβευμένα έργα από τον διαγωνισμό CIME PRIX CIME 2021).
Οι συναυλίες αυτές θα πραγματοποιηθούν στο Αίθριο Χαλεπά - Κτήριο «Ασκληπιός» στο Παλαιό Ψυχιατρείο Κέρκυρας, από την Πέμπτη 22 έως και την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2022.
Τη διοργάνωση και φέτος αναλαμβάνουν, σε συνεργασία πάντα με τον ΕΣΣΗΜ, δύο Εργαστήρια της Σχολής Μουσικής & Οπτικοακουστικών Τεχνών του Ιονίου Πανεπιστημίου, δηλαδή το Εργαστήριο Ηλεκτροακουστικής Μουσικής Έρευνας και Εφαρμογών (ΕΡΗΜΕΕ) του Τμήματος Μουσικών Σπουδών και το Εργαστήριο Παραστατικών Περιβαλλόντων στις Τέχνες (PEARL) του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας.
Λίγα λόγια περί ηλεκτροακουστικής μουσικής
Δεδομένου ότι το ευρύτερο κοινό δεν είναι εξοικειωμένο με τα της ηλεκτροακουστικής μουσικής (άλλωστε μάλλον δεν απευθύνεται και σε αυτό), είναι χρήσιμη μία συνοπτική παράθεση του σχετικού ιστορικού και ειδολογικού πλαισίου.
Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, η ηλεκτροακουστική μουσική γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘40 στο Παρίσι. Πιο συγκεκριμένα, ορόσημο υπήρξε το έργο Cinq études de bruits (1948) του Γάλλου συνθέτη και τεχνικού του ραδιοφώνου, Pierre Schaeffer (1910-1995). Το εν λόγω έργο δεν αντλούσε το ηχητικό του υλικό από τους φθόγγους των καθιερωμένων κλιμάκων της δυτικής μουσικής, αλλά από ηχογραφημένους ήχους της καθημερινής ζωής.
Αν και οι Cinq études de bruits θεωρούνται το πρώτο έργο ηλεκτροακουστικής μουσικής, ο όρος αυτός πρωτοχρησιμοποιήθηκε μερικά χρόνια αργότερα, για να περιγράψει συνθετικές πρακτικές στις οποίες χρησιμοποιούνταν ηχογραφημένοι (σε μαγνητοταινία) φυσικοί ήχοι, αλλά και τεχνητά παραγόμενοι ηλεκτρονικοί ήχοι, πέραν από τους ήχους των κλασικών μουσικών οργάνων.
Σταδιακά αναπτύχθηκαν πολλά ρεύματα και τεχνικές που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο είδος της ηλεκτροακουστικής μουσικής, όπως η συγκεκριμένη μουσική (musique concrète), η μουσική υπολογιστών (computer music), η ηλεκτρονική μουσική (electronic music) και άλλα μουσικά ιδιώματα που εμπεριέχουν (και) το στοιχείο της τεχνολογίας.
Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι παράγοντες άρχισαν να υπεισέρχονται στις παραμετροποιήσιμες συνθήκες που λάμβαναν υπ' όψιν οι δημιουργοί ηλεκτροακουστικής μουσικής για το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα που θα έχει το έργο τους, συμπεριλαμβανομένων και των ακουστικών χαρακτηριστικών και ιδιαιτεροτήτων του εκάστοτε χώρου όπου αυτό παρουσιαζόταν. Όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω, στις μέρες μας το είδος της ηλεκτροακουστικής μουσικής καλύπτει ένα τόσο ευρύ φάσμα ρευμάτων και πρακτικών που είναι μάλλον αδύνατο να τεθεί σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ως ορισμός.
Στην Ελλάδα η ηλεκτροακουστική μουσική έφτασε, έμμεσα ή άμεσα, από συνθέτες όπως ο Ιάννης Ξενάκης, ο Γιάννης Χρήστου, ο Μιχάλης Αδάμης κ.ά., οι οποίοι είχαν τις ανάλογες προσλαμβάνουσες από τα χρόνια της παραμονής τους στο εξωτερικό. Αυτοί απετέλεσαν και το πρότυπο για αρκετούς μεταγενέστερους μουσουργούς, όπως οι Θεόδωρος Αντωνίου, Γιάννης Γ. Παπαϊωάννου, Μιχάλης Τερζάκης, Χάρης Ξανθουδάκης, αλλά και ακόμα νεότεροι, όπως ο Ανδρέας Μνιέστρης.
Η επί σειρά ετών παρουσία των δύο τελευταίων στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, συνετέλεσε στο να καταστεί αυτό ένας από τους σημαντικότερους πόλους ανάπτυξης της ηλεκτροακουστικής μουσικής στην Ελλάδα και σε ακαδημαϊκό επίπεδο πλέον. Πυρήνας όλου αυτού, είναι το Εργαστήριο Ηλεκτροακουστικής Μουσικής Έρευνας και Εφαρμογών (ΕΡΗΜΕΕ).
