Συναυλία στην Κέρκυρα για την πρώτη παρουσίαση της έκδοσης με τα τραγούδια του Σπύρου Σαμάρα
Σπύρος Σαμάρας
05 Μαΐου 2022
/ 14:42
8 Μαΐου - Αίθουσα Φιλαρμονικής Ένωσης Κέρκυρας «Καποδίστριας» στις 8:30 μ.μ.
ΚΕΡΚΥΡΑ. Ο καλλιτεχνικός σύλλογος Echoes και η Αστική – μη κερδοσκοπική εταιρεία Κέντρο Ελληνικής Μουσικής την Κυριακή 8 Μαΐου, διοργανώνουν συναυλία για την πρώτη παρουσίαση της έκδοσης του τόμου με τα τραγούδια του Σπύρου Σαμάρα για φωνή και πιάνο.
Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Φιλαρμονικής Ένωσης Κέρκυρας «Καποδίστριας» στις 8.30 μ.μ.
Η νέα κριτική έκδοση ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2019, σε επιμέλεια της μουσικολόγου Σοφίας Κοντώση, υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Yπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και περιλαμβάνει 16 τραγούδια.
Λόγω της πανδημίας, καθυστέρησε περίπου δύο χρόνια η πρώτη δημόσια παρουσίαση της έκδοσης των τραγουδιών του κοσμοπολίτη Κερκυραίου μουσουργού. Ασφαλώς όμως δεν θα μπορούσε να επιλεγεί καταλληλότερος τόπος από τη γενέτειρα του συνθέτη για την πρώτη παρουσίαση, τώρα που οι συνθήκες το επέτρεψαν.
Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες:
Έλλη Καρύδη, υψίφωνος
Ρόζα Πουλημένου, μεσόφωνος
Γιάννης Χριστόπουλος, τενόρος
Κυριακή Κουντούρη, πιανιστική συνοδεία
Οι καλλιτέχνες θα ερμηνεύσουν τραγούδια του Σπύρου Σαμάρα σε ποίηση των: Paul Solanges, Ιωάννη Καμπούρογλου, Iñocenza Well (Vincenzo Valle), Paul Milliet, Gustave Rivet, Mme Cesse Anna de Noailles, Γεώργιου Τσοκόπουλου, Ιωάννη Πολέμη, Γεώργιου Δροσίνη και Μπάμπη Άννινου.
Κυριακή 8 Μαΐου 2022, ώρα 8:30 μ.μ.
Αίθουσα Φιλαρμονικής Ένωσης Κέρκυρας «Καποδίστριας»
Αγίων Πατέρων 13, Κέρκυρα
Εισιτήρια: 10 ευρώ – 5 ευρώ φοιτητικό, ανέργων
Λίγα λόγια για την έκδοση «Σπύρος Σαμάρας: Τραγούδια για φωνή και πιάνο»
Εκατό και πλέον χρόνια από τον θάνατο του Σπύρου Σαμάρα (1861-1917) και παρά τη σχετικά μεγάλη τους διάδοση στο μουσικό και το ευρύ κοινό κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, τα τραγούδια του συνθέτη για φωνή και πιάνο παρέμεναν δύσκολα προσβάσιμα στους ερμηνευτές: τα σπάνια αντίτυπα των ξενόγλωσσων τραγουδιών, σε πρώτη και μοναδική έκδοση μουσικών οίκων του εξωτερικού, φυλάσσονται σε βιβλιοθήκες και ιδιωτικά αρχεία, ενώ αντιθέτως τα ελληνικά τραγούδια απαντούν σε πληθώρα ευτελών, μη επιμελημένων επί της ουσίας και αντιφατικών ως προς το μουσικό κείμενο, αχρονολόγητων παλαιών εκδόσεων.
Η παρούσα έκδοση έρχεται να καλύψει το σημαντικό αυτό κενό, συγκεντρώνοντας όλα τα αυτοτελή τραγούδια για μία φωνή και πιάνο του Σαμάρα —πλην των ποικίλων ύμνων και εμβατηρίων— που αυτός συνέθεσε σε διάφορες περιστάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, φιλοδοξώντας να ανακινήσει το ενδιαφέρον όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της διεθνούς μουσικής κοινότητας.
Η απουσία αυτογράφων του Σαμάρα (σώζονται μόνο για δύο από τα δεκαέξι τραγούδια) κατέστησε απολύτως αναγκαία τη συγκέντρωση όσο το δυνατόν περισσότερων προγενέστερων εκδόσεων. Έτσι, ανακτήθηκε υλικό από τη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, το Μοτσενίγειο Ιστορικό Αρχείο Νεοελληνικής Μουσικής, τα Αρχεία Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας και Φιλαρμονικής Εταιρείας Μάντζαρος, τη Βιβλιοθήκη του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, το Αρχείο του μουσικολόγου Γιώργου Λεωτσάκου, το Αρχείο Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου, καθώς και από τη μουσικολόγο Καίτη Ρωμανού και τον πιανίστα Δημήτρη Γιάκα.
Ας σημειωθεί πως χρονολόγηση των τραγουδιών του Σαμάρα μπορεί να γίνει μόνον κατά προσέγγιση, με τη βοήθεια δευτερογενών πηγών (copyright εκδόσεων, εκτελέσεις σε προγράμματα συναυλιών κ.λπ.).
Τα τραγούδια του Σπύρου Σαμάρα για φωνή και πιάνο: κάποιες σκέψεις
Σύμφωνα με τη μουσικολόγο Σοφία Κοντώση, η σύνθεση τραγουδιών για φωνή και πιάνο (1883-1915;) εκτείνεται χρονολογικά καθ’ όλη τη διάρκεια της δημιουργίας του Σπύρου Σαμάρα και χωρίζεται σε δύο φάσεις, αντικατοπτρίζοντας μάλιστα τις δύο διαφορετικές περιόδους της ζωής του συνθέτη: την περίοδο διαμονής του στο εξωτερικό (1881-1911), όπου μελοποιούσε ξενόγλωσση —κυρίως γαλλική αλλά και ιταλική— ποίηση, και την περίοδο του επαναπατρισμού του στην Ελλάδα (1911-1917), όπου στράφηκε, αντίστοιχα, στην ελληνική ποίηση σε δημοτική γλώσσα.
«Η επάνοδος του Σαμάρα στην Ελλάδα σηματοδοτεί μια στροφή του συνθέτη προς μελοποιήσεις αξιολογότερων ποιημάτων. Παρατηρούμε την επιλογή σημαντικού αριθμού ποιητικών κειμένων από πρωτοπόρους δημοτικιστές, εκπροσώπους της Αθηναϊκής Σχολής, όπως ο Γεώργιος Δροσίνης και ο Ιωάννης Πολέμης, αλλά και την πλήρη απουσία ποιημάτων εκπροσώπων της Επτανησιακής Σχολής. Αυτή η στάση του Σαμάρα συνάδει απόλυτα με τη μετακίνηση του ενδιαφέροντος των επιγόνων του Σολωμού αλλά και γενικότερα της πνευματικής κίνησης προς την Αθήνα, η οποία, με πρωτοπόρο τον Κωστή Παλαμά, θα παραλάβει από τα Επτάνησα τη σκυτάλη του δημοτικισμού στον χώρο της ποίησης».
Η τεράστια συνεισφορά του Σαμάρα έγκειται στο ότι «αντλώντας το υλικό του από καλή και αγαπητή ποίηση, προσέφερε έντεχνα τραγούδια υψηλής ποιότητας που όμως, χάρις στη φρεσκάδα και την αβίαστη, bel canto μελωδία τους, έγιναν ιδιαίτερα προσφιλή τόσο στους επαγγελματίες και τους ερασιτέχνες μουσικούς όσο και στο ευρύ κοινό. Λειτουργώντας, έτσι, ως μέσον κοινωνικής συναναστροφής, τα τραγούδια αυτά μόρφωναν – διαμόρφωναν και εξύψωναν το μουσικό αίσθημα του μέσου ακροατή της εποχής, φέρνοντάς τον, σε μέλλοντα χρόνο, ένα βήμα πιο κοντά στα κορυφαία δείγματα του είδους της ελληνικής και διεθνούς μουσικής φιλολογίας.
Η χρήση ποικιλίας γλωσσών αλλά και μουσικών υφών αναδεικνύει τον κοσμοπολιτισμό ενός συνθέτη που «ανέπνευσε» την όσμωση του επτανησιακού με τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό και αισθάνεται απόλυτα εξοικειωμένος με τις δημιουργικές τάσεις της εποχής του».
Η έκδοση διατίθεται από τον Μουσικό Οίκο - Edition Orpheus
Μ. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
Ακαδημίας 57, 106 79 – ΑΘΗΝΑ
Τηλ: 210-3232174 & 211-4208070
e-mail: [email protected]
www.music-house.gr
Τιμή: 40 ευρώ
Ρόλος του Κέντρου Ελληνικής Μουσικής (www.hellenicmusiccentre.com) είναι να προάγει την έντεχνη ελληνική μουσική μέσω επιμελημένων εκδόσεων επιλεγμένων έργων ελλήνων συνθετών. Ιδρυτές του είναι οι μουσικολόγοι Γιάννης Σαμπροβαλάκης και Γιάννης Τσελίκας. Το Κέντρο έχει εκδώσει 27 μουσικά έργα και 7 μονογραφίες.
Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Φιλαρμονικής Ένωσης Κέρκυρας «Καποδίστριας» στις 8.30 μ.μ.
Η νέα κριτική έκδοση ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2019, σε επιμέλεια της μουσικολόγου Σοφίας Κοντώση, υπό την αιγίδα και με την οικονομική υποστήριξη του Yπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και περιλαμβάνει 16 τραγούδια.
Λόγω της πανδημίας, καθυστέρησε περίπου δύο χρόνια η πρώτη δημόσια παρουσίαση της έκδοσης των τραγουδιών του κοσμοπολίτη Κερκυραίου μουσουργού. Ασφαλώς όμως δεν θα μπορούσε να επιλεγεί καταλληλότερος τόπος από τη γενέτειρα του συνθέτη για την πρώτη παρουσίαση, τώρα που οι συνθήκες το επέτρεψαν.
Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες:
Έλλη Καρύδη, υψίφωνος
Ρόζα Πουλημένου, μεσόφωνος
Γιάννης Χριστόπουλος, τενόρος
Κυριακή Κουντούρη, πιανιστική συνοδεία
Οι καλλιτέχνες θα ερμηνεύσουν τραγούδια του Σπύρου Σαμάρα σε ποίηση των: Paul Solanges, Ιωάννη Καμπούρογλου, Iñocenza Well (Vincenzo Valle), Paul Milliet, Gustave Rivet, Mme Cesse Anna de Noailles, Γεώργιου Τσοκόπουλου, Ιωάννη Πολέμη, Γεώργιου Δροσίνη και Μπάμπη Άννινου.
Κυριακή 8 Μαΐου 2022, ώρα 8:30 μ.μ.
Αίθουσα Φιλαρμονικής Ένωσης Κέρκυρας «Καποδίστριας»
Αγίων Πατέρων 13, Κέρκυρα
Εισιτήρια: 10 ευρώ – 5 ευρώ φοιτητικό, ανέργων
Λίγα λόγια για την έκδοση «Σπύρος Σαμάρας: Τραγούδια για φωνή και πιάνο»
Εκατό και πλέον χρόνια από τον θάνατο του Σπύρου Σαμάρα (1861-1917) και παρά τη σχετικά μεγάλη τους διάδοση στο μουσικό και το ευρύ κοινό κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, τα τραγούδια του συνθέτη για φωνή και πιάνο παρέμεναν δύσκολα προσβάσιμα στους ερμηνευτές: τα σπάνια αντίτυπα των ξενόγλωσσων τραγουδιών, σε πρώτη και μοναδική έκδοση μουσικών οίκων του εξωτερικού, φυλάσσονται σε βιβλιοθήκες και ιδιωτικά αρχεία, ενώ αντιθέτως τα ελληνικά τραγούδια απαντούν σε πληθώρα ευτελών, μη επιμελημένων επί της ουσίας και αντιφατικών ως προς το μουσικό κείμενο, αχρονολόγητων παλαιών εκδόσεων.
Η παρούσα έκδοση έρχεται να καλύψει το σημαντικό αυτό κενό, συγκεντρώνοντας όλα τα αυτοτελή τραγούδια για μία φωνή και πιάνο του Σαμάρα —πλην των ποικίλων ύμνων και εμβατηρίων— που αυτός συνέθεσε σε διάφορες περιστάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, φιλοδοξώντας να ανακινήσει το ενδιαφέρον όχι μόνο της ελληνικής, αλλά και της διεθνούς μουσικής κοινότητας.
Η απουσία αυτογράφων του Σαμάρα (σώζονται μόνο για δύο από τα δεκαέξι τραγούδια) κατέστησε απολύτως αναγκαία τη συγκέντρωση όσο το δυνατόν περισσότερων προγενέστερων εκδόσεων. Έτσι, ανακτήθηκε υλικό από τη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη», την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, το Μοτσενίγειο Ιστορικό Αρχείο Νεοελληνικής Μουσικής, τα Αρχεία Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας και Φιλαρμονικής Εταιρείας Μάντζαρος, τη Βιβλιοθήκη του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, το Αρχείο του μουσικολόγου Γιώργου Λεωτσάκου, το Αρχείο Ελλήνων Μουσουργών Θωμά Ταμβάκου, καθώς και από τη μουσικολόγο Καίτη Ρωμανού και τον πιανίστα Δημήτρη Γιάκα.
Ας σημειωθεί πως χρονολόγηση των τραγουδιών του Σαμάρα μπορεί να γίνει μόνον κατά προσέγγιση, με τη βοήθεια δευτερογενών πηγών (copyright εκδόσεων, εκτελέσεις σε προγράμματα συναυλιών κ.λπ.).
Τα τραγούδια του Σπύρου Σαμάρα για φωνή και πιάνο: κάποιες σκέψεις
Σύμφωνα με τη μουσικολόγο Σοφία Κοντώση, η σύνθεση τραγουδιών για φωνή και πιάνο (1883-1915;) εκτείνεται χρονολογικά καθ’ όλη τη διάρκεια της δημιουργίας του Σπύρου Σαμάρα και χωρίζεται σε δύο φάσεις, αντικατοπτρίζοντας μάλιστα τις δύο διαφορετικές περιόδους της ζωής του συνθέτη: την περίοδο διαμονής του στο εξωτερικό (1881-1911), όπου μελοποιούσε ξενόγλωσση —κυρίως γαλλική αλλά και ιταλική— ποίηση, και την περίοδο του επαναπατρισμού του στην Ελλάδα (1911-1917), όπου στράφηκε, αντίστοιχα, στην ελληνική ποίηση σε δημοτική γλώσσα.
«Η επάνοδος του Σαμάρα στην Ελλάδα σηματοδοτεί μια στροφή του συνθέτη προς μελοποιήσεις αξιολογότερων ποιημάτων. Παρατηρούμε την επιλογή σημαντικού αριθμού ποιητικών κειμένων από πρωτοπόρους δημοτικιστές, εκπροσώπους της Αθηναϊκής Σχολής, όπως ο Γεώργιος Δροσίνης και ο Ιωάννης Πολέμης, αλλά και την πλήρη απουσία ποιημάτων εκπροσώπων της Επτανησιακής Σχολής. Αυτή η στάση του Σαμάρα συνάδει απόλυτα με τη μετακίνηση του ενδιαφέροντος των επιγόνων του Σολωμού αλλά και γενικότερα της πνευματικής κίνησης προς την Αθήνα, η οποία, με πρωτοπόρο τον Κωστή Παλαμά, θα παραλάβει από τα Επτάνησα τη σκυτάλη του δημοτικισμού στον χώρο της ποίησης».
Η τεράστια συνεισφορά του Σαμάρα έγκειται στο ότι «αντλώντας το υλικό του από καλή και αγαπητή ποίηση, προσέφερε έντεχνα τραγούδια υψηλής ποιότητας που όμως, χάρις στη φρεσκάδα και την αβίαστη, bel canto μελωδία τους, έγιναν ιδιαίτερα προσφιλή τόσο στους επαγγελματίες και τους ερασιτέχνες μουσικούς όσο και στο ευρύ κοινό. Λειτουργώντας, έτσι, ως μέσον κοινωνικής συναναστροφής, τα τραγούδια αυτά μόρφωναν – διαμόρφωναν και εξύψωναν το μουσικό αίσθημα του μέσου ακροατή της εποχής, φέρνοντάς τον, σε μέλλοντα χρόνο, ένα βήμα πιο κοντά στα κορυφαία δείγματα του είδους της ελληνικής και διεθνούς μουσικής φιλολογίας.
Η χρήση ποικιλίας γλωσσών αλλά και μουσικών υφών αναδεικνύει τον κοσμοπολιτισμό ενός συνθέτη που «ανέπνευσε» την όσμωση του επτανησιακού με τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό και αισθάνεται απόλυτα εξοικειωμένος με τις δημιουργικές τάσεις της εποχής του».
Η έκδοση διατίθεται από τον Μουσικό Οίκο - Edition Orpheus
Μ. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
Ακαδημίας 57, 106 79 – ΑΘΗΝΑ
Τηλ: 210-3232174 & 211-4208070
e-mail: [email protected]
www.music-house.gr
Τιμή: 40 ευρώ
Ρόλος του Κέντρου Ελληνικής Μουσικής (www.hellenicmusiccentre.com) είναι να προάγει την έντεχνη ελληνική μουσική μέσω επιμελημένων εκδόσεων επιλεγμένων έργων ελλήνων συνθετών. Ιδρυτές του είναι οι μουσικολόγοι Γιάννης Σαμπροβαλάκης και Γιάννης Τσελίκας. Το Κέντρο έχει εκδώσει 27 μουσικά έργα και 7 μονογραφίες.
