Ο Ζορμπάς, σουίτα ή φούγκα, δίχασε το κοινό

Η αλήθεια είναι πως ο Ζορμπάς έγινε κι αυτός σύμβολο της ελληνικής κουλτούρας μ' έναν κάποιο, τουριστικό τρόπο. Στην συνείδηση πολλών επισκεπτών της Χώρας πλαισιώνεται υποχρεωτικά από souvlaki & muzakas, αμέσως μετά το μουσικό κρεσέντο. Οι μεσήλικες Κερκυραίοι θυμούνται τα δισκάδικα στην πιάτσα στα πρώτα ελληνικά, τουριστικά χρόνια όταν το θέμα του Ζορμπά παιζόταν διαρκώς και εναλλάξ με το play bouzouki, ανάλογου ύφους, καλοκαιρινό, μουσικό υποκατάστατο. Λιγότεροι είναι εκείνοι που έχουν ταυτίσει την υπόθεση με την αντισυμβατική, την αυθεντική συμπεριφορά ενός ανθρώπου στοιχειού, ενός συμβόλου πηγαίας ανθρωπιάς, ερωτικής αυθεντικότητας. Αυτής που και ο Παυλάκης ο Σιδηρόπουλος περηφανευόταν για τη μακρινή συγγενική του σχέση με τον γενήτορα κι έτσι διαρκή έμπνευση πηγαίας δημιουργικότητας. Σ' αυτή την αντίθεση προσδοκιών, ισορροπία στο ξυράφι, οδηγηθήκαμε την Παρασκευή το βράδυ στο Κάστρο να μεταλάβουμε του προϊόντος της σύμπραξης ντόπιων ανθρώπων και σχημάτων, στον καμβά του Καζαντζάκη.

Το πρώτο που εισπράξαμε είναι η τρυφερότητα που απέπνεε η όλη δημιουργία. Υπήρξαν στιγμές, κυρίως αυτές με την Αντωνοπούλου επί σκηνής, που ο λυρικός Θεοδωράκης έβαζε φωτιά στη μνήμη και σου τρύπαγε τη ψυχή, επιλογές τόσο καλά δεμένες με την αφήγηση, ακόμα κι αν δεν ανήκουν στην εγκύκλια μουσική του έργου.

Η πληρότητα της μουσικής διασκευής σε καθήλωνε τόσο με τη δουλειά του αρχιμουσικού Σωκράτη Άνθη όσο και για τη διεύθυνση και την εκτέλεση από την ορχήστρα της Φ.Ε. Μάντζαρος. Υποχρεωτικές οι διαπιστώσεις για τα άλματα, που έχουν συντελεστεί στη μουσική Κέρκυρα τα τελευταία χρόνια, τρυπώνουν στο μυαλό, δίχως να αποπροσανατολίζουν, κάθε άλλο μάλιστα, βαθαίνοντας τη μυσταγωγία κατά τη διάρκεια της παράστασης. Τα εύσημα στη Χορωδία Σαν Τζιάκομο υπό τη διεύθυνση του Α. Ιβάνοφ και στους ηθοποιούς. Η Χορωδία ξεπέρασε τον εαυτό της σ' ένα δύσκολο, συμφωνικής χροιάς έργο. Με την υποχρέωση μάλιστα να παίζουν και να τραγουδούν δίχως πάρτες. Κι όλα αυτά με διδασκαλία ενός μηνός, γεγονός που εξηγείται με το αστείρευτο μεράκι των ανθρώπων αυτών.

Δεν είναι μόνον η σύλληψη και η οργάνωση της παραγωγής αλλά κυρίως η αύρα του έργου, που φέρει την υπογραφή του Πέτρου Γάλλια. Τον αδίκησε η μεγάλη απόσταση σκηνής και κοινού, που κατέκλυσε τον βορεινό χώρο εκδηλώσεων του Παλαιού Φρουρίου. Όμως οι περισσότεροι είχαν μια πολύ προβληματική σχέση με τον σκηνή. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που η διάρκεια της παράστασης μπορεί να κούρασε τους πλέον απομακρυσμένους, που αποδείχτηκαν τσιγγούνηδες στο τελικό χειροκρότημα. Κι αυτός θα πρέπει να είναι ο λόγος που με απόφαση της στιγμής το ορχηστρικό και χορωδιακό κρεσέντο με το πασίγνωστο θέμα του Ζορσμπά δεν παίχτηκε ποτέ, την Παρασκευή, εφόσον το είχαν φυλάξει για το μπιζ, που ποτέ δεν έγινε!

Τις επόμενες ώρες, η κριτική συζήτηση στα social, θέριεψε για 'κείνους που ενθουσιάστηκαν και τους άλλους που ήθελαν κάτι πιο συνεκτικό και με περισσότερη κίνηση. Αντιφατικό; Άγνωστο αλλά και εγγενές το δίλημμα/ερώτημα μάλλον. Ο ίδιος ο Μιχάλης Κακογιάννης που προίκισε το έργο του Καζαντζάκη κινηματογραφικά, με τρία βραβεία Όσκαρ, είχε αποκαλέσει τον Βίο και την πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, αναρχική κωμωδία!