Η ιστορία και ο αφανισμός της εβραϊκής κοινότητας της Κέρκυρας

Ο διωγμός και η γενοκτονία συνολικά 6.000.0000 Εβραίων από την Ναζιστική Γερμανία αποτελεί αναμφίβολα μια κτηνωδία και την μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αιτία του ολοκαυτώματος ήταν το στρατηγικό όραμα ενός δικτάτορα που επιδίωκε την κάθαρση της ανθρωπότητας από τις υποδεέστερες ομάδες. Θα σταθούμε όμως περισσότερο στην Εβραική κοινότητα της Κέρκυρας, μια κοινότητα η οποία αριθμούσε αιώνες παρουσίας στο νησί και που αφανίστηκε μέσα σε μερικές μέρες στα κρεματόρια του Άουσβιτς – Μπίρκεναου. Η 27η Ιανουαρίου ορίζεται ως Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος.

Η αρχή του αντισημιτισμού στην Κέρκυρα

H εβραϊκή παρουσία στην Κέρκυρα είχε ξεκινήσει από τον 12ο αιώνα όταν το νησί είχε καταληφθεί από τους Ανδηγαβούς όπου κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής οι Εβραίοι αντιμετώπιζαν την εχθρότητα του πληθυσμού. Φυσικά κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας τα πράγματα και η υποβίβαση της εβραϊκής φυλής συνεχίστηκε σε μεγαλύτερο βαθμό. Οι Βενετοί όταν διοικούσαν το νησί της Κέρκυρας είχαν τοποθετήσει τους Εβραίους σε ένα θεσμοθετημένο γκέτο με σκοπό να περιορίσουν τις ελευθερίες ως προς τα πολιτικά δικαιώματα και όχι μόνο. Με το πέρας των αιώνων κοντά στο 1500 εμφανίζονται πολλοί Εβραίοι στην Κέρκυρα ύστερα από τον διωγμό που υπέστησαν στην Ισπανία. Η κατάσταση στην Κέρκυρα όλο και επιδεινώνονταν μέχρι που η Κερκυραϊκή κοινότητα απαίτησε τον λιθοβολισμό τους ως τιμωρία την Μεγάλη Παρασκευή. Φυσικά αυτό δεν έγινε αποδεκτό.

Το αποκορύφωμα της έχθρας μεταξύ Χριστιανών & Εβραίων

Η έχθρα μεταξύ των δύο φυλών έφτασε στο απροχώρητο ύστερα από ένα τραγικό συμβάν: τη δολοφονία της μικρής Ρουμπίνας, μιας οκτάχρονης εβραίας που βρέθηκε κατακρεουργημένη μέσα σε ένα σακί στα στενά της Εβραϊκής συνοικίας. Η αστυνομία παρά τις εξονυχιστικές έρευνες ποτέ δεν κατάφερε να βρει τους υπεύθυνους και οι δύο πλευρές κατηγορούσαν η μία την άλλη για πολλά χρόνια.

Η απόπειρα φυγάδευσης από το ΕΑΜ του Βαλανειού & η αποστολή του θανάτου του 1944

Στις 09 Ιουνίου του 1944, ενώ η απόβαση στη Νορμανδία βρισκόταν σε εξέλιξη, η Γκεστάπο σε συνεργασία με τις αρχές του νησιού συγκεντρώνει όλα τα μέλη της Εβραϊκής κοινότητας στην Πλατεία του Στρατού όπου φρουρούνταν από την ελληνική χωροφυλακή. Απελπισμένοι και αβοήθητοι, Εβραίοι κάθε ηλικίας – είχαν σηκώσει από τα κρεβάτια τους μέχρι και αρρώστους– πρώτα παρέδωσαν ό,τι αντικείμενο αξίας είχαν επάνω τους και μετά τα κλειδιά των σπιτιών τους. Σεσημασμένοι, φορώντας το κίτρινο αστέρι, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την όμορφη καθημερινότητα, την γειτονιά, το σπίτι και την περιουσία τους που με τόσο κόπο κατάφεραν να αποκτήσουν για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Οι τοπικές αρχές, δηλαδή η νομαρχία, η δημαρχία και η αστυνομία, λέγεται ότι δεν έκαναν τίποτα, ενώ κυκλοφόρησε και τοιχοκολλήθηκε μια ανακοίνωση που χαιρέτιζε το γεγονός ως κάτι απελευθερωτικό και απαιτούσε όποιος δεν είχε ακόμα παραδοθεί να το κάνει αμέσως, αλλιώς θα θεωρούνταν προδότης. Η αυθεντική προκήρυξη υπάρχει στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος και ήταν αυτό το τεκμήριο που χρησιμοποίησε ο Βασίλης Μπούτος, ενώ το επιβεβαιώνουν κι άλλοι ιστορικοί, σε δικά τους βιβλία.