Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και το Εφετείο Κερκύρας

Το Περιφερειακό Συμβούλιο Ιονίων Νήσων στην τελευταία του συνεδρίαση εξέδωσε ψήφισμα για το Εφετείο Κέρκυρας. Τα  πρόσφατα δημοσιεύματα που αναφέρουν το Εφετείο Κέρκυρας ανάμεσα σε εκείνα που οδηγούνται προς κατάργηση στο πλαίσιο αναδιάταξης του δικαστι-κού χωροταξικού χάρτη της χώρας, δεν θα έπρεπε να προκαλέσουν έκπληξη. Ούτε δικαιολογείται  εφησυχασμός από καθησυχαστικές δηλώσεις διαφόρων αρμοδίων. Το θέμα υπάρχει από πολλών ετών και επαναφέρεται κατά καιρούς,  όταν  ο εκάστοτε υπουργός δικαιοσύνης θέλει να δώσει την δική του … ώθηση στην  επιτάχυνση της δικαιοσύνης και ο εκάστοτε  υπουργός εσωτερικών στην διοικητική αναδιάθρωση του κράτους. Και δεν είναι  θέμα των δικηγόρων της Κέρκυρας. Είναι θέμα της Π.Ι.Ν. και των κατοίκων της.

Η μελετώμενη κατάργηση του αριθμού των εφετείων αιτιολογείται  με την επίκληση διαφόρων δεικτών αναφορικά με τον αριθμό των εκδιδομένων από κάθε εφετείο αποφάσεων,  με επίκληση ισχυόντων σε άλλα κράτη που όμως έχουν  εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά, με αναφορές σε φορείς που αδιαφορούν για τις αρχές της εγγύτητας και της αμεσότητας. Κυρίως  παραβλέπεται  ο συγκεντρωτισμός  του κράτους μας, η μη ουσιαστική αποκέντρωσή του και   η νησιωτικότητα .

Σχετικά θέματα   θα έπρεπε βέβαια να είχαν απασχολήσει  τον δημόσιο διάλογο πριν τις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές. Όμως ο διάλογος ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτος. Οι διακηρύξεις των περισσοτέρων  παρατάξεων εξαντλήθηκαν σε κοινοτυπίες και γενικολογίες. Η εισαγωγή σε δημόσιο διάλογο σημαντικών ζητημάτων συνοχής και ανάπτυξης της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων (Π.Ι.Ν.) με τις επ’αυτών απόψεις των υποψηφίων, αντικαταστάθηκε με την τεχνική της επικοινωνίας και  των δημοσίων σχέσεων. Παραβλέφθηκε η διαχρονική υποδόρια αμφισβήτηση από την εκάστοτε  κυβέρνηση της αναγκαιότητας ύπαρξης της περιφέρειάς μας και δεν προβλήθηκαν όσο θα έπρεπε προβλήματα αλλά και δικαιώματα απορρέοντα από τον νησιωτικό χαρακτήρα της. Έτσι, αντί της  δημιουργίας θεσμών συνοχής και ανάπτυξης, παρατηρείται διαχρονικά αποψίλωση της Π.Ι.Ν. από βασικές υπηρεσίες και δομές σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή πρακτική και κατά παράβαση της συνταγματικής επιταγής. Διότι το άρθρο 101, παρ. 4 του Συντάγματος  επισημαίνει, σχετικά με τη νησιωτικότητα, ότι  ο κοινός νομοθέτης και η Διοίκηση, όταν δρουν κανονιστικά, υποχρε-ούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες των νησιωτικών  περιοχών, μεριμνώντας για την ανάπτυξή τους. Κατά τη χάραξη, δηλαδή, οποιασδήποτε πολιτικής για τα νησιά θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν η ιδιαιτερότητά τους αυτή.  Εάν λοιπόν πιστεύουμε  στην αναγκαιότητα και χρησιμότητα της περιφέρειάς μας πρέπει να διαμορφωθούν και προωθηθούν  πολιτικές που θα υλοποιούν αλλά και θα απαιτούν από την  κυβέρνηση  την εφαρμογή της αρχής της νησιωτικότητας σε πολλούς τομείς, όπως:

*. Την  διασυνδεσιμότητα των νησιών. Για ποια συνοχή μπορούμε να μιλάμε χωρίς διασύνδεση των νησιών;

*.- Την οικονομική συνεργασία των νησιών  μέσω της διακίνησης  προϊόντων και υπηρεσιών. Την συνεργασία των Επιμελητηρίων και λοιπών επαγγελματικών φορέων.

*.- Την αναβάθμιση της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες της  ώστε να αναστραφεί η αρνητική θέση των επτανήσων, ιδίως Κέρκυρας και Ζακύνθου,  σε όλους τους εκπαιδευτικούς δείκτες. Την συνεχή υποβοή-θηση της ανάπτυξης του Ιονίου Πανεπιστημίου εκμεταλλευόμενοι την αναπτυξιακή του δύναμη.

*.- Την εξασφάλιση ποιοτικών υπηρεσιών υγείας για τις νησιωτικές κοινωνίες, την ενίσχυση πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης.

*.- Την ανάπτυξη εφαρμογών τηλεματικής (π.χ. τηλεδιάσκεψη, τηλεϊατρική, τηλεεργασία, τηλεεκπαίδευση) που να έχουν ως στόχο την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προς όφελος του κοινωνικού συνόλου των νησιωτικών περιοχών, αξιοποιώντας  το τμήμα Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου.

*- Την ενίσχυση των κρατικών θεσμών της περιφέρειας που με την σειρά τους ενισχύουν την συνοχή και την ανάπτυξή της. Εδώ εντάσσεται και το θέμα του Εφετείου της Κέρκυρας. Συγκεκριμένα:

 Δεν νοείται διοικητική περιφέρεια του κράτους, δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση, χωρίς δικαστήρια πρώτου βαθμού και εφετείο ως θεσμικά στοιχεία συνοχής. Στην Π.Ι.Ν. όχι μόνο δεν υπάρχει συνοχή αλλά, αντίθετα,  παρατηρείται διαχρονική αποψίλωσή της  που είναι πολιτική σταδιακής κατάργησής της . Αναδύεται έτσι το βασικό ερώτημα: Πέραν των ιστορικών και λοιπών πολιτισμικών σχέσεων μεταξύ των νησιών, πιστεύουμε πράγματι στην χρησιμότητα και αναγκαιότητα της Περιφέρειάς μας; Αν ναι, πρέπει να αναπτυχθούν πολιτικές συνοχής και ανάπτυξης όπως οι προαναφερόμενες. Και σ’ αυτό πρέπει να συμβάλλουν όλοι όσοι έχουν θεσμικό ρόλο και λόγο. Αυτοδιοίκηση, επιστημονικοί σύλλογοι, επιμελητήρια, επαγγελματικοί φορείς, μ.μ.ε.  Σημειώνουμε εδώ  ότι, στην βάση αυτή, η διοίκηση του Δικηγορικού Συλλόγου Κέρκυρας, την περίοδο από το 2008 και μέχρι το 2018, αντιλαμβανόμενη  τους κινδύνους για την Π.Ι.Ν. γενικότερα και το Εφετείο Κέρκυρας ειδικότερα, επίμονα έθετε υπόψη της πολιτικής και αυτοδιοικητικής εκπροσώπησης του νησιού την πρότασή της  για μετατροπή του Εφετείου Κέρκυρας σε Εφετείο Ιονίου. Είχε γίνει αντιληπτό ότι το Εφετείο Κέρκυρας, το αρχαιότερο εφετείο της χώρας  (που μέχρι το 1940 είχε στην περιφέρειά του εκτός των  πρωτοδικείων Κέρκυρας και Θεσπρωτίας, και τα πρωτοδικεία Άρτας, Πρέβεζας και Λευκάδας) κινδυνεύει να καταργηθεί από τις κατά καιρούς εκδηλούμενες χωροταξικές ανακατατάξεις όσο παραμένει με δύο μόνο πρωτοδικεία στην περιφέρειά του. Πιστεύοντας δε στην αναγκαιότητα και χρησιμότητα της Π.Ι.Ν., πρότεινε σταθερά στους επικεφαλής των παρατάξεων στις  αυτοδιοικητικές εκλογές  αλλά και στους υποψήφιους βουλευτές, την ανάγκη μετατροπής του Εφετείου Κέρκυρας σε Εφετείο Ιονίου, στην περιφέρεια του οποίου θα υπάγονταν, εκτός των  πρωτοδικείων Κέρκυρας και  Θεσπρωτίας, και τα πρωτοδικεία των  Ιονίων Νήσων που υπάγονται στο Εφετείο Πατρών. Η μετατροπή αυτή θα απέτρεπε τις σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις που θα είχε για την Κέρκυρα η τυχόν κατάργηση του Εφετείου της  ενώ ταυτόχρονα θα συνέβαλε σημαντικά στην δημιουργία ενός ισχυρού συνεκτικού δεσμού των νησιών, συνακόλουθα δε  στην συνοχή και ανάπτυξη της Π.Ι.Ν.  Το υπαρκτό και πολύ σημαντικό πρόβλημα της (μη) διασύνδεσης των νησιών μπορούσε  να αντιμετωπιστεί  με την δημιουργία μεταβατικής έδρας του Εφετείου,  λειτουργούσας  μερικές φορές τον χρόνο, στην  έδρα του πρωτοδικείου Κεφαλονιάς ή Ζακύνθου. Στην πρόταση αυτή ουδεμία προσοχή, πολύ περισσότερο ανταπόκριση υπήρξε  από την πολιτική και αυτοδιοικητική εκπροσώπηση του νησιού μας παρά την μη αρνητική θέση των Δικηγο-ρικών Συλλόγων των άλλων νησιών. Και χωρίς πολιτική αποδοχή και προώθηση, η πρόταση δεν μπορούσε να προχωρήσει. Οι τυχόν  προβαλλόμενες αντιρρήσεις ή  αμφιβολίες για το εφικτό της πρότασης αυτής, καταρρίπτονται  από το παράδειγμα της περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου. Με το  Π.Δ. 28/2011  αποφασίστηκε  και ιδρύθηκε το Εφετείο Βορείου Αιγαίου με έδρα την Μυτιλήνη και ορίστηκε μεταβατική έδρα αυτού στην έδρα του Πρωτοδικείου Χίου. Απλά, στην περίπτωση αυτή υπήρχε η σχετική πολιτική βούληση  των εκπροσώπων της περιφέρειας Βορείου Αιγαίου να ενισχύσουν την  συνοχή της  και με την δημιουργία του εφετείου.  Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει  και στην Π.Ι.Ν.

Δεν πρέπει να καταλείπεται αμφιβολία ότι  τα πρόσφατα δημοσιεύματα μελλοντικής κατάργησης του Εφετείου Κέρκυρας αποτελούν προλείανση του εδάφους και ψυχολογική προετοιμασία. Γνωρίζουν άλλωστε οι αρμόδιοι την χαλαρή, παθητική αντίδρασή μας  κάθε φορά που αποψιλώνεται η  Π.Ι,.Ν., η Κέρκυρα ειδικότερα. Το πρόσφατο ψήφισμα του περιφερειακού συμβουλίου είναι, φυσικά, θετικό. Όμως δεν αρκεί. Απαιτούνται ουσιαστικές, ενεργητικές  πολιτικές πρωτοβουλίες. Αν δεν υπάρξουν, το ψήφισμα θα αποτελεί έκφραση ευχών ενεκπλήρωτων και οι αρνητικές εξελίξεις  για το Εφετείο Κέρκυρας αλλά και για την Π.Ι.Ν.  αργά ή γρήγορα θα επέλθουν  νομοτελειακά.

* Ο Γιάννης Γ. Βραδής είναι Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Κέρκυρας.