Το τέλος των ψευδαισθήσεων

Ανάμεσα σε αναπτυξιακά συνέδρια και υπερπολυτελείς επενδύσεις, όπως αυτή της Μαρίνας Mega-Yacht, μια είδηση πέρασε κάτω από τα ραντάρ του τοπικού τύπου. Η περιφέρεια Ιονίων Νήσων αποτελεί πρωταθλήτρια πανευρωπαϊκά σε ποσοστό σοβαρής υλικής και κοινωνικής υστέρησης για το 2024. Ο δείκτης αυτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταγράφει την έλλειψη αναγκαίων και επιθυμητών αγαθών για μια αξιοπρεπή ζωή και ορίζεται ως το ποσοστό του πληθυσμού που βιώνει αναγκαστική έλλειψη σε τουλάχιστον 7 από τα 13 στοιχεία στέρησης. Η Ελλάδα καταγράφει συνολικά την Τρίτη χειρότερη επίδοση πίσω μόνο από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, ενώ ειδικότερα η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων καταγράφει ένα 28%,  χειρότερο ποσοστό ακόμα κι από περιφέρειες όπως η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (21,4%) ή ακόμα και η Δυτική Μακεδονία (13,3%).

Προκαλεί όμως αλγεινή εντύπωση το πώς μια άκρως τουριστική περιφέρεια όπως τα Ιόνια Νησιά συγκεντρώνει το υψηλότερο ποσοστό πολιτών στην Ευρώπη ανθρώπων που π.χ αδυνατούν να ανταποκριθούν σε απρόβλεπτες δαπάνες ή να πληρώσουν μια εβδομάδα ετήσιων διακοπών.  Ακόμα και εάν θέσουμε ερωτηματικά για τη μεθοδολογία της Eurostat ή εάν προσφύγουμε στο αφήγημα περί πληθώρας μη δηλωμένων εισοδημάτων (μαύρο χρήμα), που κινούν την τοπική οικονομία, το καμπανάκι συνεχίζει να ηχεί εκκωφαντικά. Η βιτρίνα των ξενοδοχειακών επενδύσεων, των πολυτελών σκαφών και του πυρετού του realestate, όχι μόνο έχει σπάσει αλλά τα θραύσματά της μεθοδικά διαρρηγνύουν  τον κοινωνικό ιστό των νησιών προκαλώντας βαθύτατες πληγές στην κοινωνική συνοχή τους.

Είναι πλέον προφανές ότι ακόμα και η ίδια η συζήτηση για τον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου  των νησιών μας θα βρεθεί πεπερασμένη, μπροστά στην υπερσυγκέντρωση πλούτου σε ανεξέλεγκτα συμφέροντα και τη φυγή κεφαλαίων. Κάτι τέτοιο αποκλείει τον τοπικό πληθυσμό από το να αποκομίσει τα οφέλη της όποιας οικονομικής ανάπτυξης ενώ περιορίζει σημαντικά τις παραμέτρους κοινωνικής, πνευματικής και παραγωγικής προόδου, προβάλλοντας ως υπόδειγμα ανάπτυξης επενδύσεις δείγματα του ‘’αρπακτικού καπιταλισμού’’ που απευθύνονται σε λίγους και ωφελούν ακόμα λιγότερους.

Εάν η βιτρίνα της τουριστικής ανάπτυξης έσπασε ίσως ήρθε η ώρα να αντικατοπτρίσουμε τον εαυτό μας μπροστά στον καθρέφτη της ιστορίας, της κληρονομιάς που παραλάβαμε και του πολιτισμού που αναμασάμε στατικά. Αυτά είναι τα μεγαλύτερα όπλα στη φαρέτρα μας για δίκαιη και ισόρροπη πρόοδο. Ένα θετικό γεγονός ήταν η συμβολική τελετή για τα αποκαλυπτήρια αναμνηστικής επιγραφής της Ναυμαχίας της Ναύπακτου στην Ανουντσιάτα, ύστερα από πρωτοβουλία της Πρεσβείας της Ισπανίας στην Αθήνα και του ελληνικού Υπουργείου Άμυνας. Η ανάδειξη της σημασίας της ναυμαχίας αυτής, όχι τόσο μέσα από φολκλόρ αναπαραστάσεις, αλλά από την παραγωγή σκέψης και στρατηγικής για θέματα διπλωματίας και ασφάλειας του σήμερα, μέσα από την καθιέρωση ενός φόρουμ για τέτοια θέματα αντίστοιχου με αυτό του Μονάχου υπό την αιγίδα των Υπουργείων Εξωτερικών, Άμυνας και όλων των πρεσβειών των χωρών, οι στόλοι των οποίων είχαν την Κέρκυρα ως βάση για τη ναυμαχία.  Μια τέτοια κίνηση θα αποτελεί κρίκο της αλυσίδας που θα συνδέει γεγονότα από τον κερκυραϊκό εμφύλιο του Πελοποννησιακού Πολέμου, μέχρι την πολιορκία του 1716 και από τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου μέχρι το Επεισόδιο των Στενών της Κέρκυρας, σταθμό για το Διεθνές Δίκαιο.

Ας ξανασυναντήσουμε λοιπόν τον εαυτό μας, την κληρονομιά μας και το ρόλο δημιουργού πολιτισμού, σκέψης, γεγονότων και αγαθών με στόχο όσο το δυνατόν περισσότεροι να επωφελούνται από τον κόπο των νησιωτών μας.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΡΑΜΜΕΝΟΣ