Εξαγορά ψήφων

Η διατήρηση των εθνικιστικών διενέξεων στα Βαλκάνια θα πρέπει να αναζητηθεί στα υπόλοιπα των μεγάλων ιδεών, των λαών τους. Αυτές περιγράφονται ως η προσδοκία επανένωσης των ομοεθνών σε ένα ενιαίο κράτος. Η σύγχυση που δημιουργείται στον ορισμό ανάμεσα στα ιστορικά λεγόμενα έθνη και στην νεότερη εθνογένεση συντηρεί πεποιθήσεις, πυροδοτώντας συγκρούσεις, με επίδικο την αποκατάσταση της ανέκαθεν ιστορικής συνέχειας. Του υποδείγματος κυριαρχεί η προέλευση του γένους, της φυλής, του έθνους ενώ παραλείπονται τα οικονομικά δεδομένα και οι εξ' αυτών σχέσεις. Οι μεγάλες δυνάμεις συνήθως αξιοποιούν τους ιστορικούς πόθους, επιλύοντας κατά το δοκούν τις διαφορές ή μάλλον συντηρώντας τες ώστε να διατηρείται έτσι η δυνατότητα χειραγώγησης.

Οι κανόνες του παιχνιδιού απαντώνται και στο εσωτερικό των χωρών με την αντικατάσταση των συνεπειών της κοινωνικής διαίρεσης από την ιστορική/εθνική, συνεπικουρούμενη από την σχετική αφήγηση του ξένου παράγοντα για την υπεραιώνια και αμετάκλητη ορθότητά της.

Αυτή η σύγχυση και στα δυο της επίπεδα εξακολουθεί να μαστίζει (και) τα Βαλκάνια, ακυρώνοντας την συνείδηση της κυρίαρχης αντίθεσης, συντηρώντας τον προαιώνιο εθνικό ανταγωνισμό με το αζημίωτο για τον ένθεν κακείθεν ξένο παράγοντα, που δεν παραλείπει να επιπλήττει κιόλας, στοχαζόμενος. Ο Σέρ Γουίνστον Τσόρτσιλ στο Βρετανικό Κοινοβούλιο στις 12 Νοεμβρίου 1939: "Δεν μπορώ να προβλέψω την ακριβή διάρκεια και την έκταση του πολέμου, αλλά αν η κατάσταση συνεχιστεί για κάποιο διάστημα, οι βαλκανικοί λαοί θα παράγουν περισσότερη ιστορία από όση μπορούν να καταναλώσουν." Η δήλωση ότι τα Βαλκάνια είναι η "πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης" είναι μια πιο συγκεκριμένη εκδοχή της άλλοτε δήλωσης του Μπίσμαρκ για την Ευρώπη. Αποδίδεται στον Ρώσο Υπουργό Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, στον επίσημο λογαριασμό του στο Twitter το 2014.

Το παράδειγμα του αλβανικού Νότου ή της Βόρειας Ηπείρου είναι χαρακτηριστικό. Η διαφορά περί της κυριαρχίας δεν επιλύθηκε ούτε καν στο πλαίσιο του παρτιζάνικου, αντιστασιακού στρατού του Εμβέρ Χότζα όταν επικράτησε και τότε το εθνοτικό, παρά τις απόπειρες -και οργανωτικές-, της υπέρβασής του.

Η σειρά των γεγονότων αναφοράς στις μεγάλες ιδέες είναι λίγο, πολύ, γνωστή, με την βαρύτητα που η κάθε πλευρά αποδίδει. Θύμα αυτών των οπτικών και η αναγνώριση Εθνικών Μειονοτήτων με ισότιμα δικαιώματα και παρά το μοναδικό τους πλεονέκτημα. Της αντικειμενικής ιδιότητας του αποτελεσματικότερου πρέσβη καλής γειτονίας, ούσες δισυπόστατες και δίγλωσσες, είτε πρόκειται για γηγενείς είτε για μετανάστες. Αντ' αυτής, πρυτανεύει η δόλια διαίρεση, μετερχόμενη μάλιστα μεθόδων που αν δεν είναι δραματικές διολισθαίνουν στη γελοιότητα...