Το περιστατικό με το αντιτορπιλικό USS Byrd στην Κέρκυρα
Μάκης Μαρτίνης
26 Ιανουαρίου 2023
/ 10:17
Γράφει ο Μάκης Μαρτίνης
Αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται ακριβώς 48 χρόνια από τα αιματηρά επεισόδια που σημειώθηκαν με αφορμή την επίσκεψη του αμερικανικού αντιτορπιλικού DDG23 USS Richard E. Byrd στην Κέρκυρα, το 1975.
Ήταν 26η Ιανουαρίου της χρονιάς εκείνης όταν το πλοίο, που τότε άνηκε στη δύναμη του 6ου Αμερικανικού Στόλου, κατέπλευσε στην Κέρκυρα για ολιγοήμερη επίσκεψη με σκοπό την ανάπαυση του πληρώματος.
Ωστόσο, η άφιξη του πλοίου έγινε δεκτή με μία ογκώδη διαδήλωση διαμαρτυρίας για την τραγωδία της Κύπρου, καθ’ όσον οι μνήμες από τα γεγονότα της Μεγαλονήσου ήταν ακόμη νωπές και η εντύπωση περί ευθύνης των Αμερικανών διάχυτη στην ελληνική κοινωνία.
Έτσι, πολλοί Κερκυραίοι κατευθύνθηκαν διαδηλώνοντας προς στην προβλήτα του λιμανιού, ενώ αρκετοί στάθμευσαν εκεί τα αυτοκίνητα και τις μοτοσυκλέτες τους, κορνάροντας συνεχώς ως ένδειξη διαμαρτυρίας.
Επεισόδια με νεκρό
Τα πνεύματα οξύνθηκαν ακόμη περισσότερο όταν το πλήθος των διαδηλωτών (που αριθμούσε περί τα 4.000 – 5.000 άτομα) αντιλήφθηκε δύο αξιωματικούς του αμερικανικού πλοίου που είχαν αποβιβαστεί στο λιμάνι προκειμένου να επισκεφθούν εθιμοτυπικά τις τοπικές Αρχές, αποτελώντας και προπομπούς των υπόλοιπων εξοδούχων.
Οι συγκεντρωμένοι τους επιτέθηκαν με πέτρες και εν συνεχεία επιχείρησαν να τους λιντσάρουν και να πυρπολήσουν το αυτοκίνητο στο οποίο είχαν επιβιβαστεί. Χρειάστηκε η επέμβαση της Αστυνομίας για να φυγαδευτούν οι δύο Αμερικάνοι αξιωματικοί, έχοντας τραυματιστεί ελαφρά, ενώ πυροσβεστικές δυνάμεις κατέφθασαν για να κατασβέσουν μικροεστίες φωτιάς. Οι δύο Αμερικάνοι μεταφέρθηκαν αρχικά στο Λιμεναρχείο και από εκεί πίσω στο πλοίο τους με φορτηγίδα του λιμανιού, καθώς η αμερικανική άκατος που τους περίμενε δεμένη στην προβλήτα, αναγκάστηκε να αποπλεύσει εν μέσω των επεισοδίων.
Κατά τις συμπλοκές τραυματίστηκαν και αρκετοί διαδηλωτές, αλλά δεν αναφέρθηκαν συλλήψεις.
Το τραγικότερο όμως συμβάν κατά τη διάρκεια του όλου περιστατικού σημειώθηκε όταν ο 60χρονος Κερκυραίος Α.Μ. τραυματίστηκε βαριά πέφτοντας από τη μοτοσυκλέτα του ανάμεσα στο πλήθος, εν μέσω των ταραχών. Ο άτυχος άνδρας υπέστη σοβαρά τραύματα στο κεφάλι και στον αυχένα και λίγο αργότερα εξέπνευσε στο νοσοκομείο όπου είχε μεταφερθεί.
Εσπευσμένος απόπλους και ο απόηχος
Εν τω μεταξύ, το συγκεντρωμένο πλήθος αυξήθηκε (φτάνοντας τους 10.000 διαδηλωτές, σύμφωνα με πηγές της εποχής) και παραμένοντας στην προβλήτα του λιμανιού απαιτούσε την άμεση αναχώρηση του αμερικάνικου αντιτορπιλικού -το οποίο παρέμενε στα ανοικτά-, αλλά και την ακύρωση οποιασδήποτε άλλης επίσκεψης ΝΑΤΟικού πλοίου στην Κέρκυρα.
Τελικά, το USS Richard E. Byrd αναχώρησε εσπευσμένα, οκτώ μόλις ώρες μετά την άφιξή του στο νησί. Εν συνεχεία, οι διαδηλωτές κατευθύνθηκαν προς το κέντρο της πόλης, ενώ επέδωσαν και ψήφισμα στις τοπικές Αρχές με το οποίο ζητούσαν να μην επιτραπεί στο μέλλον να καταπλεύσει στο νησί άλλο αμερικανικό πλοίο.
Το όλο θέμα πήρε διαστάσεις στον Τύπο της εποχής. Μάλιστα, τις επόμενες ημέρες κι αρκετές αμερικανικές εφημερίδες δημοσίευσαν εκτενή ρεπορτάζ για τα γεγονότα στην Κέρκυρα, αναφέροντας και το συμβάν με τον θάνατο του άτυχου πολίτη.
Η μοίρα του πλοίου
Για την ιστορία, το DDG23 USS Richard E. Byrd ήταν ένα αντιτορπιλικό κλάσεως, Charles F. Adams πλήρους εκτοπίσματος περίπου 4.500 τόνων, με πλήρωμα 354 ατόμων και κύριο ρόλο την αεράμυνα περιοχής. Είχε κατασκευαστεί στα ναυπηγεία του Seattle και εντάχθηκε στο Αμερικανικό Ναυτικό το 1964, έχοντας καθελκυστεί δύο χρόνια νωρίτερα. Πραγματοποίησε συνολικά 32 επιχειρησιακά ταξίδια (13 εκ των οποίων συμπεριελάμβαναν και την Μεσόγειο), χωρίς όμως να εμπλακεί σε κάποια πολεμική αποστολή. Το 1990 αποσύρθηκε από την αμερικανική υπηρεσία.
Το εν λόγω πλοίο, ωστόσο, ξαναβρέθηκε στην Ελλάδα καθώς παραχωρήθηκε στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό δύο χρόνια αργότερα. Κατέπλευσε ρυμουλκούμενο στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας τον Οκτώβριο του 1993, αλλά ουδέποτε εντάχθηκε ενεργά στον Στόλο της χώρας μας (γι’ αυτό και δεν έλαβε ελληνική ονομασία).
Αντιθέτως, χρησιμοποιήθηκε για τον προσπορισμό ανταλλακτικών προς κάλυψη των αναγκών των άλλων τεσσάρων αντιτορπιλικών του ίδιου τύπου που οι ΗΠΑ επίσης είχαν παραχωρήσει την ίδια περίοδο στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Αυτά ήταν τα D218 Κίμων, D219 Νέαρχος, D220 Φορμίων και D221 Θεμιστοκλής, τα οποία και υπηρέτησαν υπό την ελληνική σημαία την περίοδο 1991-2006.
Η μοίρα του USS Richard E. Byrd ήθελε τα ελληνικά νερά να αποτελέσουν τον υγρό του «τάφο»: μη έχοντας πλέον λόγο ύπαρξης, το πλοίο βυθίστηκε στις 19 Ιουνίου 2003, χρησιμοποιούμενο ως στόχος σε άσκηση του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με πραγματικά πυρά.
Για να καταστεί δυνατή η βύθισή του, δέχθηκε πλήγματα με τρεις πυραύλους επιφανείας-επιφανείας που εκτοξεύτηκαν από πυραυλακάτους και με δύο τορπίλες βαρέως τύπου που εξαπέλυσαν εναντίον του ισάριθμες τορπιλάκατοι, σημαίνοντας το τέλος του.
Ήταν 26η Ιανουαρίου της χρονιάς εκείνης όταν το πλοίο, που τότε άνηκε στη δύναμη του 6ου Αμερικανικού Στόλου, κατέπλευσε στην Κέρκυρα για ολιγοήμερη επίσκεψη με σκοπό την ανάπαυση του πληρώματος.
Ωστόσο, η άφιξη του πλοίου έγινε δεκτή με μία ογκώδη διαδήλωση διαμαρτυρίας για την τραγωδία της Κύπρου, καθ’ όσον οι μνήμες από τα γεγονότα της Μεγαλονήσου ήταν ακόμη νωπές και η εντύπωση περί ευθύνης των Αμερικανών διάχυτη στην ελληνική κοινωνία.
Έτσι, πολλοί Κερκυραίοι κατευθύνθηκαν διαδηλώνοντας προς στην προβλήτα του λιμανιού, ενώ αρκετοί στάθμευσαν εκεί τα αυτοκίνητα και τις μοτοσυκλέτες τους, κορνάροντας συνεχώς ως ένδειξη διαμαρτυρίας.
Επεισόδια με νεκρό
Τα πνεύματα οξύνθηκαν ακόμη περισσότερο όταν το πλήθος των διαδηλωτών (που αριθμούσε περί τα 4.000 – 5.000 άτομα) αντιλήφθηκε δύο αξιωματικούς του αμερικανικού πλοίου που είχαν αποβιβαστεί στο λιμάνι προκειμένου να επισκεφθούν εθιμοτυπικά τις τοπικές Αρχές, αποτελώντας και προπομπούς των υπόλοιπων εξοδούχων.
Οι συγκεντρωμένοι τους επιτέθηκαν με πέτρες και εν συνεχεία επιχείρησαν να τους λιντσάρουν και να πυρπολήσουν το αυτοκίνητο στο οποίο είχαν επιβιβαστεί. Χρειάστηκε η επέμβαση της Αστυνομίας για να φυγαδευτούν οι δύο Αμερικάνοι αξιωματικοί, έχοντας τραυματιστεί ελαφρά, ενώ πυροσβεστικές δυνάμεις κατέφθασαν για να κατασβέσουν μικροεστίες φωτιάς. Οι δύο Αμερικάνοι μεταφέρθηκαν αρχικά στο Λιμεναρχείο και από εκεί πίσω στο πλοίο τους με φορτηγίδα του λιμανιού, καθώς η αμερικανική άκατος που τους περίμενε δεμένη στην προβλήτα, αναγκάστηκε να αποπλεύσει εν μέσω των επεισοδίων.
Κατά τις συμπλοκές τραυματίστηκαν και αρκετοί διαδηλωτές, αλλά δεν αναφέρθηκαν συλλήψεις.
Το τραγικότερο όμως συμβάν κατά τη διάρκεια του όλου περιστατικού σημειώθηκε όταν ο 60χρονος Κερκυραίος Α.Μ. τραυματίστηκε βαριά πέφτοντας από τη μοτοσυκλέτα του ανάμεσα στο πλήθος, εν μέσω των ταραχών. Ο άτυχος άνδρας υπέστη σοβαρά τραύματα στο κεφάλι και στον αυχένα και λίγο αργότερα εξέπνευσε στο νοσοκομείο όπου είχε μεταφερθεί.
Εσπευσμένος απόπλους και ο απόηχος
Εν τω μεταξύ, το συγκεντρωμένο πλήθος αυξήθηκε (φτάνοντας τους 10.000 διαδηλωτές, σύμφωνα με πηγές της εποχής) και παραμένοντας στην προβλήτα του λιμανιού απαιτούσε την άμεση αναχώρηση του αμερικάνικου αντιτορπιλικού -το οποίο παρέμενε στα ανοικτά-, αλλά και την ακύρωση οποιασδήποτε άλλης επίσκεψης ΝΑΤΟικού πλοίου στην Κέρκυρα.
Τελικά, το USS Richard E. Byrd αναχώρησε εσπευσμένα, οκτώ μόλις ώρες μετά την άφιξή του στο νησί. Εν συνεχεία, οι διαδηλωτές κατευθύνθηκαν προς το κέντρο της πόλης, ενώ επέδωσαν και ψήφισμα στις τοπικές Αρχές με το οποίο ζητούσαν να μην επιτραπεί στο μέλλον να καταπλεύσει στο νησί άλλο αμερικανικό πλοίο.
Το όλο θέμα πήρε διαστάσεις στον Τύπο της εποχής. Μάλιστα, τις επόμενες ημέρες κι αρκετές αμερικανικές εφημερίδες δημοσίευσαν εκτενή ρεπορτάζ για τα γεγονότα στην Κέρκυρα, αναφέροντας και το συμβάν με τον θάνατο του άτυχου πολίτη.
Η μοίρα του πλοίου
Για την ιστορία, το DDG23 USS Richard E. Byrd ήταν ένα αντιτορπιλικό κλάσεως, Charles F. Adams πλήρους εκτοπίσματος περίπου 4.500 τόνων, με πλήρωμα 354 ατόμων και κύριο ρόλο την αεράμυνα περιοχής. Είχε κατασκευαστεί στα ναυπηγεία του Seattle και εντάχθηκε στο Αμερικανικό Ναυτικό το 1964, έχοντας καθελκυστεί δύο χρόνια νωρίτερα. Πραγματοποίησε συνολικά 32 επιχειρησιακά ταξίδια (13 εκ των οποίων συμπεριελάμβαναν και την Μεσόγειο), χωρίς όμως να εμπλακεί σε κάποια πολεμική αποστολή. Το 1990 αποσύρθηκε από την αμερικανική υπηρεσία.
Το εν λόγω πλοίο, ωστόσο, ξαναβρέθηκε στην Ελλάδα καθώς παραχωρήθηκε στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό δύο χρόνια αργότερα. Κατέπλευσε ρυμουλκούμενο στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας τον Οκτώβριο του 1993, αλλά ουδέποτε εντάχθηκε ενεργά στον Στόλο της χώρας μας (γι’ αυτό και δεν έλαβε ελληνική ονομασία).
Αντιθέτως, χρησιμοποιήθηκε για τον προσπορισμό ανταλλακτικών προς κάλυψη των αναγκών των άλλων τεσσάρων αντιτορπιλικών του ίδιου τύπου που οι ΗΠΑ επίσης είχαν παραχωρήσει την ίδια περίοδο στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Αυτά ήταν τα D218 Κίμων, D219 Νέαρχος, D220 Φορμίων και D221 Θεμιστοκλής, τα οποία και υπηρέτησαν υπό την ελληνική σημαία την περίοδο 1991-2006.
Η μοίρα του USS Richard E. Byrd ήθελε τα ελληνικά νερά να αποτελέσουν τον υγρό του «τάφο»: μη έχοντας πλέον λόγο ύπαρξης, το πλοίο βυθίστηκε στις 19 Ιουνίου 2003, χρησιμοποιούμενο ως στόχος σε άσκηση του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με πραγματικά πυρά.
Για να καταστεί δυνατή η βύθισή του, δέχθηκε πλήγματα με τρεις πυραύλους επιφανείας-επιφανείας που εκτοξεύτηκαν από πυραυλακάτους και με δύο τορπίλες βαρέως τύπου που εξαπέλυσαν εναντίον του ισάριθμες τορπιλάκατοι, σημαίνοντας το τέλος του.
